Okul Öncesi Dönemde Çocuğu Olan Ebeveynlerin Duygu Sosyalleştirme Davranışları ve Duygusal İstismar Potansiyelleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 39 Sayı: 94, 58 - 80, 31.12.2024

Ayça Ülker , Emine Hande Aydos

https://doi.org/10.31828/turkpsikoloji.1441059

Öz

Erken dönemlerde maruz kalınan olumsuz yaşantıların uzun dönemde yaratabileceği riskler göz önüne alındığında çocuğun psikolojik, fizyolojik ve duygusal gelişiminde ailenin, çocuğun duygularına ve duygusal gereksinimlerine verdiği yanıtların önemli olduğu görülmektedir. Bu bağlamda mevcut araştırma, ebeveynlerin duygu sosyalleştirme yaklaşımlarının çocuklarını duygusal açıdan istismar etme potansiyelleri üzerindeki yordayıcı etkisinin araştırılmasını amaçlamaktadır. Araştırmanın örneklemi, okul öncesi dönemde çocuğa sahip 206 ebeveynden oluşmaktadır. Çocukların Olumsuz Duyguları ile Başa Çıkma Ölçeği ve 3-6 Yaş Çocuğa Sahip Ebeveynlere Yönelik Duygusal İstismar Potansiyeli Ölçeği aracılığıyla toplanan verilere regresyon analizi uygulanmıştır. Sonuçlar, ebeveynlerin küçümseyici duygu sosyalleştirme tepkilerinin duygusal istismara neden olan davranış potansiyellerini yordadığını ve destekleyici duygu sosyalleştirme tepkilerinin bir arada, duygusal istismara ilişkin önleyici davranışları yordadığını ortaya koymuştur. Bulgular, duygusal istismarı önleyici ve duygu sosyalleştirme davranışlarını destekleyici etkili ebeveynlik müdahaleleri bağlamında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

duygusal istismar, duygu sosyalleştirme, okul öncesi dönem, ebeveynlik

Etik Beyan

Bu çalışma için gerekli etik komisyon izinleri Aksaray Üniversitesi Etik Komisyonundan 2021/01-28 protokol numarası ile alınmıştır, tüm katılımcılar araştırma hakkında bilgilendirilerek onamları alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma, 28 Ağustos-1 Eylül 2023 tarihinde Finlandiya’da düzenlenen Avrupa Gelişim Psikolojisi Kongresi (EADP)’de sözlü bildiri olarak sunulmuştur.

Kaynakça

• Altan-Aytun, Ö., Yagmurlu, B., ve Yavuz, H. M. (2013). Turkish mothers’ coping with children’s negative emotions: A brief report. Journal of Child and Family Studies, 22(3), 437-443. https://doi.org/10.1007/s10826-012-9597-x
• Bradley, R. H. ve Corwyn, R. F. (2008). Infant temperament, parenting, and externalizing behavior in first grade: a test of the differential susceptibility hypothesis. Journal of Child Psychology and Psychiatry, and Allied Disciplines, 49, 124-131. doi:10.1111/j.1469-7610.2007.01829.x.
• World Health Organization (WHO). (2006). Preventing Child Maltreatment: A Guide to Taking Action and Generating Evidence. (12.08.2023 tarihinde http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/43499/1/9241594365_eng.pdf adresinden alınmıştır).
• Cabecinha-Alati, S., Langevin, R., Kern, A., ve Montreuil, T. (2021). Pathways from childhood maltreatment to unsupportive emotion socialization: implications for children’s emotional inhibition. Journal of Family Violence, 36, 1033-1043. https://doi.org/10.1007/s10896-020-00184-y
• Can, G., ve Beyazıt, U. (2018). Çocuk istismarı potansiyelini yordayan faktörlerin incelenmesi. Mediterranean Journal of Humanities, 8(1), 87-99. https://doi.org/10.13114/MJH.2018.385
• Cicchetti, D., ve Toth, S. L. (2005). Child maltreatment. Annual Review of Clinical Psycholog, 1, 409-438.
• Combs-Ronto L. A., Olson S. L., Lunkenheimer E. S., ve Sameroff A. J. (2009). Interactions between maternal parenting and children’s early disruptive behavior: Bidirectional associations across the transition from preschool to school entry. Journal of Abnormal Child Psychology, 37, 1151. https://doi.org/10.1007/s10802-009-9332-2
• Çakmak, Z. (2022). Duygu sosyalleştirme davranışları ve gelişimsel çocuk sonuçları: Kuşaklararası bir inceleme. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı, Ankara.
• Çorapçı, F. ve Doğan, A. (2023). Önleme biliminde önemli ilkeler. İçinde (Çorpçı & Doğan, Eds). Çocuklar ve Ergenler için Önleyici Müdahale Programları (ss:1-23). Nobel Yayıncılık.
• Denham, S. A., ve Grout, L. (1993). Socialization of emotion: Pathway to preschoolers' emotional and social competence. Journal of Nonverbal Behavior, 17, 205-227. https://doi.org/10.1007/BF00986120
• Denham, S. A., Bassett, H. H., ve Wyatt, T. (2007). The socialization of emotional competence. In J. E. Grusec, & P. D. Hastings (Eds.). Handbook of Socialization: Theory and Research (pp. 614-637). Guilford Press.
• Denham, S. A., Bassett, H. H., ve Wyatt, T. M. (2010). Gender differences in the socialization of preschoolers' emotional competence. New Directions for Child and Adolescent Development, 128, 29-49. https://doi.org/10.1002/cd.267
• Denham, S., ve Kochanoff, A. T. (2002). Parental contributions to preschoolers' understanding of emotion. Marriage & Family Review, 34(3-4), 311-343. https://doi.org/10.1300/J002v34n03_06
• Edwards, A., Shipman, K. ve Brown, A. (2005). The socialization of emotional understanding: A comparison of neglectful and non neglectful mothers and their children. Child Maltreatment, 10(3), 293-304. https://doi.org/10.1177/1077559505278452
• Eisenberg, N. (2020). Findings, issues, and new directions for research on emotion socialization. Developmental Psychology, 56(3), 664–670. https://doi.org/10.1037/dev0000906
• Eisenberg N., Taylor Z. E., Widaman K. F., ve Spinrad T. L. (2015). Externalizing symptoms, effortful control, and intrusive parenting: a test of bidirectional longitudinal relations during early childhood. Developmental Psychopathol, 27, 953–968. https://doi.org/10.1017/S0954579415000620
• Eisenberg, N., Cumberland, A., ve Spinrad, T. L. (1998). Parental socialization of emotion. Psychological Inquiry, 9(4), 241-273. https://doi.org/10.1207/s15327965pli0904_1
• Eisenberg, N., Fabes, R. A., Murphy, B., Karbon, M., Maszk, P., Smith, M., ... ve Suh, K. (1994). The relations of emotionality and regulation to dispositional and situational empathy-related responding. Journal of Personality and Social Psychology, 66(4), 776–797. https://doi.org/10.1037/0022-3514.66.4.776.
• Eisenberg, N., Fabes, R. A., Shepard, S. A., Guthrie, I. K., Murphy, B. C., ve Reiser, M. (1999). Parental reactions to children's negative emotions: Longitudinal relations to quality of children's social functioning. Child Development, 70(2), 513-534. https://doi.org/10.1111/1467-8624.00037
• Ellis, B. H., Alisic, E., Reiss, A., Dishion, T., ve Fisher, P. A. (2014). Emotion regulation among preschoolers on a continuum of risk: The role of maternal emotion coaching. Journal of Child and Family Studies, 23(6), 965–974. https://doi.org/10.1007/s10826-013-9752-z
• Fabes, R. A., Eisenberg, N., ve Bernzweig, J. (1990). The coping with children’s negative emotions scale: Procedures and scoring. Arizona State University.
• Fabes, R. A., Leonard, S. A., Kupanoff, K., ve Martin, C. L. (2001). Parental coping with children's negative emotions: Relations with children's emotional and social responding. Child Development, 72(3), 907-920. https://doi.org/10.1111/1467-8624.00323
• Fabes, R. A., Poulin, R. E., Eisenberg, N. ve Madden-Derdich, D. A. (2002). The coping with children’s negative emotions scale (CCNES): Psychometric properties and relations with children’s emotional competence. Marriage & Family Review, 34(34), 285-310. https://doi.org/10.1300/j002v34n03_05
• Fay-Stammbach T, Hawes D. J., ve Meredith P. (2017). Child maltreatment and emotion socialization: Associations with executive function in the preschool years. Child Abuse Neglect, 64, 1-12. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2016.12.004
• Garbarino, J., Eckenrode, J., ve Barry, F. D. (1997). Understanding abusive families: An ecological approach to theory and practice. Jossey-Bass.
• Garner, P. W., Dansmore, J. C., ve Southam-Gerrow, M. (2007). Mother-child conversations about emotions: Linkages to child aggression and prosocial behavior. Social Development, 17(2), 259–277. https://doi.org/10.1111/j.1467-9507.2007.00424.x
• Glaser, D. (2002). Emotional abuse and neglect (psychological maltreatment): A conceptual framework. Child Abuse and Neglect, 26(6-7), 697-714. https://doi.org/10.1016/S0145-2134(02)00342-3
• Goncalves Soares, A., Zimmerman, A., Zammit, S., Karl, A., Halligan, S. L., ve Fraser, A. (2021). Abuse in childhood and cardiometabolic health in early adulthood: Evidence from the Avon longitudinal study of parents and children. Journal of the American Heart Association, 10(24), e021701. https://doi.org/10.1161/JAHA.121.021701
• Gottman, J., ve Declaire, J. (1997). Raising an emotionally intelligent child: The heart of parenting. Fireside.
• Güven, E., ve Erden, G. (2017). Duygu sosyalleştirmenin çocuklarda gözlenen davranış sorunlarına katkısı. Türk Psikoloji Dergisi, 32(79), 18–32.
• Hamarman, S., ve Bernet, W. (2000). Evaluating and reporting emotional abuse in children: parent-based, action-based focus aids in clinical decision-making. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 39(7), 928–930. https://doi.org/10.1097/00004583-200007000-00023
• Haskett, M. E., Scott, S. S., ve Fann, K. D. (1995). Child abuse potential inventory and parenting behavior: Relationships with high-risk correlates. Child Abuse & Neglect, 19, 1483–1495. https://doi.org/10.1016/0145-2134(95)00107-4
• Havighurst, S. S., Kehoe, C. E., Harley, A. E., Radovini, A., ve Thomas, R. (2022). A randomized controlled trial of an emotion socialization parenting program and its impact on parenting, children's behavior and parent and child stress cortisol: Tuning in to Toddlers. Behaviour Research and Therapy, 149, 104016. https://doi.org/10.1016/j.brat.2021.104016
• Havighurst, S. S., Murphy, J. L., ve Kehoe, C. E. (2021). Trauma-Focused Tuning in to Kids: Evaluation in a Clinical Service. Children, 8(11), 1038. https://doi.org/10.3390/children8111038
• Havighurst, S. S., Wilson, K. R., Harley, A. E., Prior, M. R., ve Kehoe, C. (2010). Tuning in to Kids: Improving emotion socialization practices in parents of preschool children–findings from a community trial. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 51(12), 1342-1350. https://doi.org/10.1111/j.1469-7610.2010.02303.x
• Havighurst, S. S., Duncombe, M., Frankling, E., Holland, K., Kehoe, C., ve Stargatt, R. (2015). An emotion-focused early intervention for children with emerging conduct problems. Journal of Abnormal Child Psychology, 43, 749-760. https://doi.org/10.1007/s10802-014-9944-z
• İlhan İyi T. ve Çoban, A. E. (2019). Ebeveynlerin duygu sosyalleştirme stratejileri ile çocukların davranış problemleri arasındaki ilişki. Başkent University Journal of Education, 6(2), 155-166.
• Jackson, Y., ve Warren, J. S. (2000). Appraisal, social support, and life events: Predicting outcome behavior in school‐age children. Child Development, 71(5), 1441-1457. https://doi.org/10.1111/1467-8624.00238
• Jannah, R., ve Safrina, L. (2019). A Review about Emotional Abuse on Children. In International Conference on Early Childhood Education (pp. 326-331).
• Kanak, M., ve Pekdoğan, S. (2020). 3-6 Yaş çocuğa sahip ebeveynlerin duygusal istismar potansiyellerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(4), 1029-1046. https://doi.org/10.30703/cije.594156
• Katz, L. F., ve Rigterink, T. (2012). Domestic violence and emotion socialization. Monographs of the Society for Research in Child Development, 77(2), 52-60. 10.1111/j.1540-5834.2011.00661.x
• Kaya, E. (2016). Babaların duygu sosyalleştirme uygulamaları ve bu uygulamaların okul öncesi çocuklarının sosyal ve duygusal gelişimlerindeki rolü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı, Ankara.
• Keser, N., Odabaş, E., ve Elibüyük, S. (2010). The evaluation of parents’knowledge about child abuse. Turkish Journal of Pediatric Disease, 4(3), 150-157.
• Kılıç, Ş. (2014). Ebeveyn duygu sosyalleştirme davranışlarının açıklayıcı bir bağlam içinde daha iyi anlaşılması. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10(2), 511-521. https://doi.org/10.17244/eku.25806
• Klimes-Dougan, B., Brand A. E., Zahn-Waxler C., Usher B., Hastings, P. D., Kendziora, K. ve Gardside, R. B. (2007). Parental emotion socialization in adolescence: Differences in sex, age and problem status. Social Development, 16, 326–342. https://doi.org/10.1111/j.1467-9507.2007.00387.x
• Köklü, N., Büyüköztürk Ş., ve Bökeoğlu, Ö.Ç. (2006). Sosyal bilimler için istatistik. Pegem-A Yayıncılık.
• Krug, E. G., Dahlberg, L. L., Mercy, J. A., Zwi, A. B., ve Lozano, R. (2002). World report on violence and health. Geneva: World Health Organization.
• Li, E. T., Luyten, P., ve Midgley, N. (2020). Psychological mediators of the association between childhood emotional abuse and depression: a systematic review. Frontiers in Psychiatry, 11, 559213. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2020.559213
• Lumley, M. N., ve Harkness, K. L. (2007). Specificity in the relations among childhood adversity, early maladaptive schemas, and symptom profiles in adolescent depression. Cognitive Therapy and Research, 31(5), 639-657. https://doi.org/10.1007/s10608-006-9100-3
• Maguire, S. A., Williams, B., Naughton, A. M., Cowley, L. E., Tempest, V., Mann, M. K., Teague, M., ve Kemp, A. M. (2015). A systematic review of the emotional, behavioural and cognitive features exhibited by school-aged children experiencing neglect or emotional abuse. Child: Care, Health and Development, 41(5), 641–653. https://doi.org/10.1111/cch.12227
• Maiter, S., Alaggia, R., ve Trocmé, N. (2004). Perceptions of child maltreatment by parents from the Indian subcontinent: Challenging myths about culturally based abusive parenting practices. Child Maltreatment, 9(3), 309-324. https://doi.org/10.1177/1077559504266800
• Margolin, G., Gordis, E. B., Medina, A. M., ve Oliver, P. H. (2003). The co-occurrence of husband-to-wife aggression, family-oforigin aggression, and child abuse potential in a community sample. Journal of Interpersonal Violence, 18, 413–440. https://doi.org/10.1177/088626050225
• McCarthy, M. C., ve Lumley, M. N. (2012). Sources of emotional maltreatment and the differential development of unconditional and conditional schemas. Cognitive Behaviour Therapy, 41(4), 288-297. https://doi.org/10.1080/16506073.2012.676669
• McElwain, N. L., Halberstadt, A. G., ve Volling, B. L. (2007). Mother‐and father‐ reported reactions to children’s negative emotions: Relations to young children’s emotional understanding and friendship quality. Child Development, 78(5), 1407-1425. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2007.01074.x
• McGoron, L., Riley, M. R.,ve Scaramella, L. V. (2020). Cumulative socio‐contextual risk and child abuse potential in parents of young children: Can social support buffer the impact?. Child & Family Social Work, 25(4), 865-874. https://doi.org/10.1111/cfs.12771
• Messman-Moore, T. L., ve Coates, A. A. (2007). The impact of childhood psychological abuse on adult interpersonal conflict. Journal of Emotional Abuse, 7(2), 75-92. https://doi.org/10.1300/J135v07n02_05
• Milner, J. S. (1994). Assessing physical child abuse risk: The child abuse potential inventory. Clinical Psychology Review, 14, 547–583. https://doi.org/10.1016/0272-7358(94)90017-5
• Morris, A. S., Silk, J. S., Steinberg, L., Myers, S. S., ve Robinson, L. R. (2007). The role of the family context in the development of emotion regulation. Social Development, 16(2), 361-388. doi: 10.1111/j.1467-9507.2007.00389.x
• Oliver, J. E. (1993). Intergenerational transmission of child abuse: rates, research, and clinical implications. American Journal of Psychiatry, 150(9), 1315-24. https://doi.org/10.1176/ajp.150.9.1315.
• Öztürk, M. (2011). Giriş: Çocuk ihmali ve istismarı. İçinde M. Öztürk (Haz.). Çocuk hakları açısından çocuk ihmali ve istismarı (s. 13-29). Çocuk Vakfı.
• Öztürk, C. (2017). Anne babanın duygusal istismar farkındalığı ile çocuğun algıladığı sosyal destek arasındaki ilişkide duygu sosyalleştirmenin aracı rolü. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı, Ankara.
• Pala, F. C., Doğan, A., Yılmaz Irmak, T., Şen Hastaoğlu, Z., vd. (2023). 2-6 yaş döneminde çocuğu olan ebeveynlere yönelik etkili ebeveynlik müdahale programının etkililiğinin değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 57, 1808-1825. https://doi.org/10.53444/deubefd.1289524
• Pekdoğan, S., ve Gözün Kahraman, Ö. (2020). 4-6 yaş çocuğa sahip annelerin duygusal istismar potansiyellerinin yordayıcısı olarak ebeveyn tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(3), 610-621. doi: 10.16986/HUJE.2020059524
• Pekdoğan, S., ve Kanak, M. (2019). Validity and reliability study of the scale for emotional abuse potential of parents with children aged 3 to 6. International Journal of Eurasia Social Sciences, 10(35), 654-366.
• Pluess, M., ve Belsky, J. (2010). Differential susceptibility to parenting and quality child care. Developmental Psychology, 46, 379–390. doi:10.1037/a0015203
• Polat, O. (2007). Tüm boyutlarıyla çocuk istismarı. Seçkin Yayınları.
• Pollak, S. D., Cicchetti, D., Hornung, K., ve Reed, A. (2000). Recognizing emotion in faces: Developmental effects of child abuse and neglect. Developmental Psychology, 36(5), 679-688. https://doi.org/10.1037/0012-1649.36.5.679
• Rodriguez, C. M. (2016). Parental discipline reactions to child noncompliance and compliance: Association with parent–child aggression indicators. Journal of Child and Family Studies, 25(4), 1363-1374. DOI 10.1007/s10826-015-0308-2
• Rogers, M. L., Halberstadt, A. G., Castro, V. L., MacCormack, J. K., ve Garrett-Peters, P. (2016). Maternal emotion socialization differentially predicts third-grade children's emotion regulation and lability. Emotion, 16(2), 280–291. https://doi.org/10.1037/emo0000142
• Rolock, N., Ocasio, K., White, K., Havighurst, S., Cho, Y., Fong, R., ... ve Faulkner, M. (2021). Tuning in to Teens (TINT) with adoptive parents and guardians in the US: The replication phase of intervention research. Journal of Public Child Welfare, 15(1), 22-51. https://doi.org/10.1080/15548732.2020.1846660
• Runyan, D., Wattam, C., Ikeda, R., Hassan, F., ve Ramiro, L. (2002). Child abuse and neglect by parents and other caregivers. (In World Report on Violence and Health, pp. 57-86, E. G. Krug, et al., Eds. NCJ-197425). Geneva: World Health Organization.
• Sable, P. (1998). Almost all in the family: emotionally abusive attachments. Journal of Emotional Abuse, 1(2), 51-67. https://doi.org/10.1300/J135v01n02_03
• Sattler, K. M. (2022). Protective factors against child neglect among families in poverty. Child Abuse & Neglect, 124, 105438. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2021.105438
• Sayıl, M., ve Yağmurlu, B. (2012). Türkiye’de ana babalık çalışmalarına bakış. (Ed.) M. Sayıl ve B. Yağmurlu, Ana babalık: Kuram ve araştırma (ss:15-18). Koç Üniversitesi Yayınları.
• Sertler, Ş. (2002). Kronik hastalık tanısı konmuş hastanede yatan 6 yaş üstü çocuklarda duygusal ihmal ve istismarın incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Shewark, E. A. ve Blandon, A. Y. (2015). Mothers' and fathers' emotion socialization and Children's Emotion Regulation: A Within‐Family Model. Social Development, 24(2), 266-284. https://doi.org/10.1111/sode.12095
• Shields, A., ve Cicchetti, D. (1997). Emotion regulation among school-age children: the development and validation of a new criterion Q-sort scale. Developmental Psychology, 33(6), 906–916. https://doi.org/10.1037/0012-1649.33.6.906
• Shields, A., ve Cicchetti, D. (2001). Parental maltreatment and emotion dysregulation as risk factors for bullying and victimization in middle childhood. Journal of Clinical Child Psychology, 30(3), 349-363. https://doi.org/10.1207/S15374424JCCP3003_7
• Shipman, K. L., Schneider, R., Fitzgerald, M. M., ve ark. (2007) Maternal emotion socialization in maltreating and non-maltreating families: Implications for children’s emotion regulation. Social Development 16, 268-85. https://doi.org/10.1111/j.1467-9507.2007.00384.x
• Shipman, K., Schneider, R., ve Sims, C. (2005). Emotion socialization in maltreating and nonmaltreating mother-child dyads: Implications for children's adjustment. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 34(3), 590-596. https://doi.org/10.1207/s15374424jccp3403_14
• Shumba, A. (2002). The nature, extent and effects of emotional abuse on primary school pupils by teachers in Zimbabwe. Child Abuse & Neglect, 26(8), 783-791. https://doi.org/10.1016/S0145-2134(02)00351-4
• Siyez, D. M. (2003). Duygusal istismara maruz kalan ve kalmayan ergenlerin benlik algıları ile depresyon ve kaygı düzeylerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı, İzmir.
• Stoltenborgh, M., Bakermans-Kranenburg, M. J., Alink, L. R. A., ve IJzendoorn, M. H. (2015). The prevalence of child maltreatment across the globe: Review of a series of meta-analyses. Child Abuse Review, 24(1), 37–50. https://doi.org/10.1002/car.2353
• Spinrad, T. L., Eisenberg, N., Cumberland, A., Fabes, R. A., Valiente, C., Shepard, S. A., ... ve Guthrie, I. K. (2006). Relation of emotion-related regulation to children's social competence: A longitudinal study. Emotion, 6(3), 498–510. https://doi.org/10.1037/1528-3542.6.3.498
• Strathearn L., Giannotti M., Mills R., ve ark., (2020). Long-term cognitive, psychological, and health outcomes associated with child abuse and neglect. Pediatrics, 146(4), e20200438 https://doi.org/10.1542/peds.2020-0438
• Suchodoletz, A. V., Trommsdorff, G., ve Heikamp, T. (2011). Linking maternal warmth and responsiveness to children’s self regulation. Social Development, 486–503. doi:10.1111/j.1467-9507.2010.00588.x.
• Şenol, H. S. (2021). Okul öncesi çocukların sosyal yetkinlik düzeyleri ile annelerinin duygusal istismar potansiyelleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Çocuk Gelişimi Anabilim Dalı, Karabük.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. (6. Baskı). Pearson.
• Tao, A., Zhou, Q., ve Wang, Y. (2010). Parental reactions to children’s negative emotions: Prospective relations to Chinese children’s psychological adjustment. Journal of Family Psychology, 24, 135–144. doi:10.1037/a0018974.
• United Nations International Children's Emergenc Fund (UNICEF). (2010). Türkiye Temsilciliği Çocuk İstismarı ve İhmali Raporu. (23.12.2020 tarihinde http://www.unicef.org.tr/files/bilgimerkezi/doc/cocuk-istismari-raporu-tr.pdf adresinden alınmıştır).
• Uslu, R. I., Kapci, E. G., Yildirim, R., ve Oney, E. (2010). Sociodemographic characteristics of Turkish parents in relation to their recognition of emotional maltreatment. Child Abuse and Neglect, 34(5), 345-353. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2009.09.013
• Uysal Bayrak, H. (2020). An examination of various variables of parents' child abuse potential. International Journal of Education Technology and Scientific Researches, 5(13), 1389-1420.
• Ülker Erdem, A. (2019). Duygu sosyalleştirmeye yönelik ebeveyn müdahale programının etkililiği. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Okul Öncsi Eğitimi Bilim Dalı, Ankara.
• Valentino, K., Cummings, E. M., Borkowski, J., Hibel, L. C., Lefever, J., ve Lawson, M. (2019). Efficacy of a reminiscing and emotion training intervention on maltreating families with preschool-aged children. Developmental Psychology, 55(11), 2365-2378. https://doi.org/10.1037/dev0000792
• Valentino, K., Speidel, R., Fondren, K., Behrens, B., Edler, K., Cote, K., ve Cummings, E. M. (2022). Longitudinal effects of reminiscing and emotion training on child maladjustment in the context of maltreatment and maternal depressive symptoms. Research on Child and Adolescent Psychopathology, 50(1), 13-25. https://doi.org/10.1007/s10802-021-00794-0
• Wilson, K. R., Havighurst, S. S., ve Harley, A. E. (2012). Tuning in to Kids: An effectiveness trial of a parenting program targeting emotion socialization of preschoolers. Journal of Family Psychology, 26(1), 56–65. https://doi.org/10.1037/a0026480
• Wong, B., McElvain, N. L., ve Halberstadt A. G. (2009). Parent, family, and child characteristics: Associations with mother- and father-reported emotion socialization practices. Journal of Family Psychology, 23(4), 452–463. https://doi.org/10.1037/a0015552
• World Health Organization. (1999). Report of the consultation on child abuse prevention, 29-31 March 1999. (No. WHO/HSC/PVI/99.1). World Health Organization.
• Yağmurlu, B., ve Altan, O. (2010). Maternal socialization and child temperament as predictors of emotion regulation in Turkish preschoolers. Infant and Child Development: An International Journal of Research and Practice, 19(3), 275- 296. DOI: 10.1002/icd.646
• Young Choi, J., ve Kang, J. H. (2021). Heterogeneous patterns of maternal emotion socialization and their association with maternal depression and maltreatment history: A person-centered approach. Child Abuse & Neglect, 122, 105348. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2021.105348
• Zoroğlu, S. S., Tüzün, Ü., Sar, V., Öztürk, M., Kora, M. E., ve Alyanak, B. (2001). Çocukluk dönemi istismar ve ihmalinin olası sonuçları. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 2(2), 69-78.