Abstract
Kenevir (Cannabis sativa L.), Cannabaceae familyası Cannabis cinsi içerisinde yer almaktadır. C. sativa’nın bir
varyetesi olan endüstriyel kenevir (C. sativa ssp. vulgaris L.) kültürü yapılan önemli bir endüstri bitkisidir. Endüstriyel
kenevir insanlık tarihinin en eski bitkisel ham madde kaynaklarından birisi olarak bilinmektedir. Kenevir; tohum, yağ, giysi,
ip, kâğıt, yalıtım malzemesi, kozmetik ürünler, biyolojik olarak parçalanabilen plastikler, inşaat malzemesi, reçine, yakıt vb.
gibi çeşitli ürünler elde etmek amacıyla yetiştirilmektedir. Kenevir çevre şartlarına, hastalık ve zararlılara karşı oldukça
hassastır. Olumsuz çevre koşullarında bitkiler hastalıklara daha yatkın hale gelmektedir. Kenevir bitkilerinde 100'den fazla
mikroorganizma (fungus, bakteri, virüs vd.) hastalık oluşturabilmektedir. Yapılan birçok çalışmada; kenevir çizgi virüsü
(HSV), kenevir mozaik virüsü (HMV), yonca mozaik virüsü (AMV), hıyar mozaik virüsü (CMV) ve arabis mozaik virüsü
(ArMV)’nün kenevir çeşitlerinde hastalıklara neden olduğu rapor edilmiştir. Ayrıca tütün mozaik virüsü (TMV), tütün
halkalı leke virüsü (TRSV), tütün çizgi virüsü (TSV), domates halkalı leke virüsü (TomRSV), taflan halkalı leke virüsü
(ERSV), karaağaç mozaik virüsü (EMV), tilkikuyruğu mozaik virüsü (FMV) kenevir bitkilerinden izole edilmiştir. Son
yıllarda kenevir virüsleri üzerinde yapılan çalışmalarda ise, şekerpancarı tepe kıvırcıklık virüsü (BCTV) ve marul kloroz
virüsü (LCV)’nün kenevir bitkilerinde enfeksiyon gerçekleştirdiği rapor edilmiştir.