İKİ DİLLİLİK VE TÜRKÇE: VOSVIEWER TABANLI BİBLİYOMETRİK BİR ANALİZ

Year 2025, Volume: 8 Issue: 1, 26 - 44, 28.03.2025

Banu Demirbaş

https://doi.org/10.37999/udekad.1576570

Abstract

Bu çalışma “iki dillilik” ve “Türkçe” üzerine gerçekleştirilen araştırmalara kapsamlı bir bakış açısı getirmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, alandaki araştırmaların ve araştırmacıların eğilimleri ile aralarındaki ilişkiler analiz edilerek geçmişten günümüze yaşanan değişimler incelenmiştir. Bu kapsamda, 2000-2024 yılları arasında yayımlanan makaleler için, Web of Science (WoS) veri tabanında (SCI-EXPANDED, SSCI, AHCI, ESCI) bir arama gerçekleştirilmiş ve 234 makaleye rastlanmıştır. Ancak makalelerden 13’ü analiz edilen alanda veri içermediği için analiz dışında bırakılmış, toplamda 221 makale VOSviewer programı kullanılarak analiz edilmiştir. Yayınların yıllara göre değişimi, en yaygın araştırma konuları ve temaları, alanda en çok yayın yapan yazarların ilişki ağı, ülkelere göre yazar ve atıf ilişki ağı, üniversitelere göre atıf ilişki ağı ve ülkelere göre bibliyografik bağlantı ilişki ağı haritalarına yer verilmiştir. 2000’lerden sonra yayın sayılarında belirli dalgalanmalar olsa da konuya ilişkin akademik ilginin arttığı; yapılan çalışmalarda ise daha çok iki dillilik, Türk-Alman iki dilliliği ve miras iki dilliği gibi anahtar kelimelerin kullanıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca Almanya, Hollanda ve ABD gibi ülkelerle Türkiye’nin sıkı bir akademik iş birliği geliştirdiği anlaşılmıştır. Bu bağlamda çalışmada Türkiye’nin iki dillilik olgusu üzerine akademik alanda görünürlüğünü artırmak, Türkçenin gelişimini sağlamak; dil, kültür ve kimlik bağlamında gelecek nesillerin ana diline olan ilgisini artırmak amacıyla birtakım önerilerde bulunulmuştur.

Keywords

İki dillilik, Türkçe, Bibliyometrik analiz, VOSviewer

Supporting Institution

Bu çalışma TÜBİTAK 2214-A Yurt Dışı Doktora Sırası Araştırma Bursu kapsamında Hamburg Üniversitesinde geçirilen bir yıllık süre zarfında gerçekleştirilmiştir.

BILINGUALISM AND TURKISH: A VOSVIEWER BASED BIBLIOMETRIC ANALYSIS

Abstract

This study aims to provide a comprehensive overview of research on "bilingualism" and "Turkish." Trends and relationships in the field are analysed, and changes from 2000 to 2024 are examined. A search conducted in the Web of Science database (SCI-EXPANDED, SSCI, AHCI, ESCI) identified 234 articles. After excluding 13 that did not contain relevant data, 221 articles were analysed using VOSviewer software. The study explores publication trends, common research themes, networks of prolific authors, citation networks by countries and universities, and bibliographic linkages. The findings reveal that despite fluctuations in publication numbers post-2000, academic interest in bilingualism has grown. Keywords like bilingualism, Turkish-German bilingualism, and heritage bilingualism frequently appear. Türkiye demonstrates significant academic collaboration with countries such as Germany, the Netherlands, and the USA. This study highlights the importance of enhancing Türkiye's visibility in bilingualism research, developing Turkish, and fostering future generations' interest in their mother language within the contexts of language, culture, and identity. Recommendations are offered to strengthen Türkiye's role in the academic discourse on bilingualism and promote linguistic and cultural sustainability.

Keywords

Bilingualism, Turkish, Bibliometric analysis, VOSviewer

Supporting Institution

This study was conducted during a one-year research period at the University of Hamburg within the scope of the TÜBİTAK 2214-A International Doctoral Research Fellowship.

References

• Abramo, G., D’Angelo, C. A. & Caprasecca, A. (2009). Allocative efficiency in public research funding: Can bibliometrics help? Research Policy, 38 (1), 206-215. DOI:10.1016/j.respol.2008.11.001
• Al, U. & Soydal, İ. (2014). Akademinin atıf dizinleri ile savaşı. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 31(1), 23-42.
• Atılgan, D., Atakan, C. & Bulut, B. (2008). Türkçe kütüphanecilik dergilerinin atıf analizi. Türk Kütüphaneciliği, 22(4), 392-413.
• Andres, A. (2009). Measuring academic research how to undertake a bibliometric study. (First Edition). Chandos Publishing.
• Aybey, S. (2018). Türkiye’deki din eğitimi çalışmaları bağlamında ‘Uluslararası Yüksek Din Öğretimi Kongresi’ (2017) üzerine bibliyometrik analizler. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi-AUID, 6(10), 415-430, https://doi.org/10.18498/amauifd.414054.
• Bayraklı, E., & Keskin, K. (2015). Türkiye, Almanya ve AB üçgeninde mülteci krizi. SETA | Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı.
• Bellibaş, M. Ş., & Gümüş, S. (2018). Eğitim yönetiminde sistematik derleme çalışmaları. In K. Beycioğlu, N. Özer, & Y. Kondakçı (Eds.), Eğitim yönetiminde araştırma (ss. 507-573). Pegem Akademi.
• Bican, G. (2017). İki dilliliğin tanımlanması: Kuramsal tartışmalar ve güncel yaklaşımlar. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2), 353-366, https://doi.org/10.16916/aded.298779.
• Borgman, C. L., & Furner, J. (2005). Scholarly communication and bibliometrics. Annual Review of Information Science and Technology, 36(1), 3-72. https://doi.org/10.1002/aris.1440360102.
• Cambridge İngilizce Sözlüğü (2024). https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/bilingualism (Erişim tarihi: 17.10.2024).
• Carlson, S. M., & Meltzoff, A. N. (2008). Bilingual experience and executive functioning in young children. Developmental Science. 11, 282–298. doi: 10.1111/j.1467-7687.2008.00675.x
• Chen, A., Yan, J., Yin, H., Pan, C.,& Cahng, Y.K.(2014). Effects of acute aerobic exercise on multiple aspects of executive function in preadolescent children. Psychology of Sport and Exercise, 15, 627-636, 10.1016/j.psychsport.2014.06.004.
• Dereli, A. B. (2024). VOSwiever ile bibliyometrik analiz. Communicata, 28, 1-7. https://doi.org/10.32952/communicata.1517725.
• Ergul, S., Ardahan, M., Temel, A. B. & Yıldırım, B. Ö. (2010). Bibliometric review of references of nursing research papers during the decade 1994–2003 in Turkey. International Nursing Review, 57(1), 49-55, DOI: 10.1111/j.1466-7657.2009.00770.x.
• Ho, H. C. & Ho, Y. S. (2015). Publications in dance field in Arts & Humanities Citation Index: a bibliometric analysis. Scientometrics, 105(2), 1031-1040, DOI: 10.1007/s11192-015-1716-1.
• Gaviria-Marin, M., Merigo, J. M. & Popa, S. (2018). Twenty years of the Journal of Knowledge Management: A bibliometric analysis. Journal of Knowledge Management, 22(8), 1655- 1687.
• Gürler, G. (2021). Bibliyometrik araştırmalarda ilgili literatüre ilişkin veri setinin oluşturulma süreci. O. Öztürk & G. Gürler (Ed.), Bir literatür incelemesi aracı olarak bibliyometrik analiz içinde (ss. 53-66). Nobel Yayıncılık.
• International Centre for Migration Policy Development ICMPD. (2019). Türkiye’de Göç Politikalarının Geliştirilmesinin Desteklenmesi (MIND) Göç Politika Döngüsü ve Göç Krizi Yönetimi. https://www.icmpd.org/file/download/48429/file/The0Migration0Policy0Cycle0and0Migration0Crisis0Response00A0comparative0report0covering0GermanyC0ItalyC0RussiaC0Sweden0and0the0United0Kingdom0TR.pdf.
• IOM (2000).Word migration report 2000. https://publications.iom.int/system/files/pdf/wmr_2000_edited_0.pdf
• Karaçam, Z. (2013). Sistematik derleme metodolojisi: Sistematik derleme hazırlamak için bir rehber. DEUHYO ED 2013, 6 (1), 26-33.
• Kaya, A. (2015). Euro-Türkler, kuşaklararası farklılıklar, İslam ve entegrasyon tartışmaları. Göç Araştırmaları Dergisi, 1(1), 44-79.
• Kızıltaş, Y. (2021). İki Dilli öğrencilerin ikinci dil ediniminde etkili olan faktörler ve dezavantajlı gruplara dönüşmeleri: Kuramsal ve derleme bir çalışma, Trakya Eğitim Dergisi, 11(2), 1012-1036, https://doi.org/10.24315/tred.775100.
• Koyuncu, S. (2015). Örgütsel davranış alanında odaklanılan konular ve kullanılan yöntemler: 2010- 2015 yılları ulusal işletmecilik kongre bildirileri üzerine bir inceleme. İş ve İnsan Dergisi, 2(2), 127-135.
• Oruç, H. (2023). Türkiye’de iki dillilik konulu tezler üzerine bibliyometrik bir inceleme (1988-2022). Bezgek Yabancılara Türkçe Öğretimi Dergisi, 2(3), 180-194. http://dx.doi.org/10.56987/bezgek.29.
• Oxford İngilizce Sözlüğü (2024). https://www.oed.com/search/dictionary/?scope=Entries&q=bilingualism (Erişim tarihi: 17.10.2024).
• Özyürek, A., Aydın, A., & Yuvacı, M. (2024). Bebeklik döneminde doğal, eşzamanlı ve yerli olmayan iki dillilik süreci: Vaka inceleme. Yaşadıkça Eğitim. 38(2), 372–391. https://doi.org/10.33308/26674874.2024382626.
• Soffietti, J. P. (1960). Bilingualism and biculturalism. The Modern Language Journal, 44(6), 275-277. https://doi.org/10.2307/321167.
• Şeref, İ., & Karagöz, B. (2019). Türkçe eğitimi akademik alanına ilişkin bir değerlendirme: Web of Science veri tabanına dayalı bibliyometrik inceleme. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 5(2), 213-231. https://doi.org/10.31464/jlere.578224
• Temizyürek, F. (2007). Çocukta dil gelişim süreci. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD)(7), 169-176.
• Ünyılmaz, B. (2022). Türkiye’de okul öncesi dönemde iki dillilik üzerine yapılan lisansüstü tezlerin ve makalelerin incelenmesi (2007-2021). Çocuk ve Gelişim Dergisi, 5(10), 37-52, https://doi.org/10.36731/cg.1116220.
• Yılmaz, M. (2014). İki dillilik olgusu ve Almanya'daki Türklerin iki dilli eğitim sorunu. Turkish Studies, 9, 1641-1641, http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6216.