Al-Ghazālī’s Criticisim against Natural Causation with Respect to Discussions on Methodological Naturalism

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 74 - 91, 11.08.2022

Rahim Acar

Öz

In this article, I am going to attempt to relate al-Ghazālī’s criticism against Muslim philosophers’ conception of the causal order within the universe—especially that of Ibn Sīnā—to contemporary discussions on methodological naturalism. Granting that there is a nexus of strong causal relations within nature implies that one can explain the occurrence of natural events by referring to natural causes. To put it in general terms, granting that natural events can be explained by referring to natural causes is methodological naturalism. Granting that there does not exist anything beyond or outside of the nature is philosophical, or ontological, naturalism. In this context, there is a hot debate among contemporary philosophers: does methodological naturalism support philospophical, or ontological, naturalism? Some philosophers assume that methodological naturalism supports philosophical naturalism. Among these philosophers there are atheists and thus philosophical naturalists, as well as Christian philosophers. Devoted scholars who believe in the existence of God seem to reject methodological naturalism, because they think that methodological naturalism favors philosophical naturalism. What I am going to do in this article is to inquire if al-Ghazālī’s criticism against Muslim philosophers’ conception of the causal order within the universe is similar to the contemporary criticism against the methodological naturalism. In this regard, I pay attention to the context of discussions in the medieval Islamic world and modern discussions. I am going to clarify how al-Ghazālī’s position can be understood with regard to the relationship between methodological naturalism and philosophical naturalism. I am going to argue that al-Ghazālī’s criticism against Muslim philosophers’ conception of the causal order within the universe, to justify the occurrence of miracles in the proper sense, is a kind of criticism against methodological naturalism. However, al-Ghazālī’s criticism against Muslim philosophers’ conception of the causal order within the universe, is not that methodological naturalism favors philosophical or ontological naturalism, in the sense that there is nothing beyond nature, or natural existence. His criticisim against philosophers is, rather, that methodological naturalism contradicts the idea of divine sovereignity over the universe. It implies some kind of deism, as rejection of absolute divine sovereignty over the universe, not philosophical naturalism.

Anahtar Kelimeler

Methodological Naturalism, Philosopohical Naturalism, al-Ghazālī, Miracles, Criticism against Causation, Deism

Metodolojik Tabiatçılık Tartışmaları Bağlamında Gazali’nin Tabiî Nedensellik Eleştirisi

Öz

Bu makalede Gazâli’nin felâsifenin, hassaten İbn Sina’nın nedensellik anlayışına yönelttiği eleştirilerin günümüzdeki metodolojik tabiatçılık tartışmalarıyla ilişkilendirilmesini sorgulamaya çalışağım. Tabiatta katı bir nedensel ilişkiler ağı olduğunu farzetmek meydana gelen tabiî hâdiselerin, tabiî etkenlere dayanarak açıklanabileceğini ima etmektedir. Genel terimlerle konuşursak, tabiatta meyadana gelen hâdiselerin, tabiî etkenlerle açıklanabilmesini kabul etmek metodolojik tabiatçılıktır. Buna karşılık, bütün varlığın tabiî, fiziksel, varlıklardan ibaret olduğu iddiası ise felsefî, yahut ontolojik, tabiatçılıktır. Bu bağlamda çağdaş filozoflar arasında metodolojik tabiatçılığın felsefî tabiatçılığı desteklediğini savunan ateistler olduğu kadar Tanrı’ya inanan dindar filozoflar da bulunmaktadır. Dindar filozoflar tam da metodolojik tabiatçılığın felsefî tabiatçılığı desteklediğini, veya tazammun ettiğini, düşündükleri için metodolojik tabiatçılığa karşı çıkmaktadırlar. Benim bu makalede yapmaya çalışacağım şey, bir anlamda Gazali’nin felâsifenin nedensellik anlayışına yönelttiği eleştirinin, günümüzde metodolojik tabiatçılığa yöneltilen eleştiri ile eş değer olup olmadığını araştırmaktır. Ortaçağ İslam dünyasındaki tartışmaların ve modern tartışmaların bağlamını, kullanılan kavramsal çerçevelerin benzerlikleri kadar farklılıkları olduğunu da dikkate alarak Gazali’nin tavrını ve metodolojik tabiatçılıkla felsefî tabiatçılık arasında nasıl bir ilişki öngördüğünü, tartışacağım. Gazâlî’nin mucizeye yer açmak maksadıyla felâsifenin tabiattaki nedensel düzen tasavvuruna yönelik eleştirileri günümüzdeki metodolojik tabiatçılık eleştirisi ile ilişkilendirilebilir. Bu bağlamda, Gazzâlî’nin filozofların nedensellik anlayışına yönelttiği eleştirinin bir metodolojik tabiatçılık eleştirisi sayılacağını göstermeye çalışacağım. Ancak Gazâlî’nin filozofların nedensellik anlayışına yönelttiği eleştiri metodolojik tabiatçılığın, tabiatın ötesinde hiçbir şey olmaması anlamında felsefî yahut ontolojik tabiatçılığı desteklediği şeklinde değildir. Gazâlî’nin filozoflara yönelttiği eleştiri, metodolojik tabiatçılığın Tanrı’nın âlemdeki mutlak hükümranlığının reddini gerektireceği dolayısıyla deizmle ilişkilendirilebileceği şeklindedir.

Anahtar Kelimeler

Metodolojik Tabiatçılık, Felsefî Tabiatçılık, Gazâlî, Mucize, Nedensellik Eleştirisi, Deizm

Kaynakça

• Acar, Rahim. “A Naturalistic Explanation of Miracles: The Case of Ibn Sīnā”. Toronto Journal of Theology. Supplement 1 (2017).
• Batak, Kemal. Naturalizm Çıkmazı. İstanbul: İz Yayıncılık, 2011.
• Behe, Michael. “Molecular Machines: Experimental Support for the Design Inference.” Intelligent Design: Creationism and Its Critics. Ed. Robert T. Pennock. Cambridge MA & London: Massachusetts Institute of Technology, 2001.
• Behe, Michael. Darwin's Black Box: The Biochemical Challenge to Evolution. London: Free Press, 1996.
• Boucher, Sandy C. “Methodological Naturalism in the Sciences”. International Journal for Philosophy of Religion 86/3 (2019).
• Carr, Elias. “A Catholic Theological Perspective on Evolution and Intelligent Design”. University of St. Thomas Journal of Law and Public Policy 4/1 (2009).
• Clark, Kelly James (ed.). The Blackwell Companion to Naturalism. Malden, MA: Wiley-Blackwell, 2016.
• Clark, Kelly James. “Naturalism and its Discontents.” The Blackwell Companion to Naturalism. Ed. Kelly James Clark. Malden, MA: Wiley-Blackwell, 2016.
• Copleston, Frederick. A History of Philosophy, vol. I Greece and Rome. Cornwall: MPG Limited, 1999.
• Dembski, William A. “Intelligent Design as a Theory of Information.” Intelligent Design Creationism and Its Critics. Ed. Robert T. Pennock. Cambridge MA & London: Massachusetts Institute of Technology, 2001.
• Fales, Evan. “Naturalism and Physicalism.” Cambridge Companion to Atheism. Ed. Michael Martin. New York, NY: Cambridge University Press, 2007).
• Gazzâlî, Filozofların Tutarsızlığı. Çev. Mahmut Kaya ve Hüseyin Sarıoğlu. İstanbul: Klasik Yayınları, 2005.
• Giacaman, George ve Bahlul, Raja. “Gazali: Mucizeler ve Zorunlu İlişki Üzerine”. çev. Yaşar Türkben. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi XV/ 2 (2011), 321-335.
• Halvorson, Hans. “Why Methodological Naturalism?”. The Blackwell Companion to Naturalism. Ed. Kelly James Clark. Malden, MA: Wiley-Blackwell, 2016.
• Lennox, John. Aramızda Kalsın Tanrı Var. Çev. Reşit Şahin ve Sare Levin Atalay. İstanbul: Ufuk Yayınları, 2013.
• Peterson, Michael vd. Akıl ve İnanç. Çev. Rahim Acar. İstanbul: Küre Yayınları, 2021.
• Plantinga, Alvin. “Science and Religion: Why Does the Debate Continue?”. Science and Religion in Dialogue. ed. Melville Y. Stewart, 301-316. Malden, MA: Wiley-Blackwell, 2010.
• Şekerci, Ahmet Erhan. Gazzâlî ve David Hume’da Nedensellik ve Mucize. İstanbul: Fotografika Yayıncılık, 2011.
• Teghrarian, Souren. “Nedensellik ve Mu’cizeler Üzerine Gazâli ve Hume”. çev. Fethi Kerim Kazanç. Tabula Rasa: Felsefe-Teoloji III/9 (2003) 199-206.
• Stenger, Victor J. God: The Failed Hypothesis: How Science Shows That God Does Not Exist. New York, NY: Prometheus Books, 2007.