TÜRKİYE’DE ELEKTRİKTEN KAYNAKLANAN İŞ KAZALARI

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 50 - 67, 20.12.2021

Hüseyin Ceylan , Ziya Elri , Ömer Çokaklı , Nuri Alper Metin

Öz

Enerji önemli bir üretim girdisidir. Üretim sistemleri ve teknolojideki gelişmelere paralel olarak ülkelerin enerji talebi hızla artmaktadır. İnsanların refah seviyeleri büyük bir oranda üretime bağlı olduğu için, enerji bütün ülkeler için büyük önem taşımaktadır. Elektrik enerjisinin iletilmesinin kolay olması, çevreye zarar vermemesi, depolanabilir olması ve sağladığı diğer pek çok avantaj nedeniyle Dünyada en yaygın olarak kullanılan enerji türüdür. Ayrıca günlük hayatta pek çok yaşamsal faaliyetin gerçekleştirebilmesi için elektrik enerjisine ihtiyaç vardır. Elektrik, güvenlik tedbirlerine uyulduğunda son derece güvenilir bir kaynaktır. Ancak, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulmadığı zaman hem insanlar için ölümcül bir risk oluşturmakta hem de çok ciddi maddi kayıplara neden olabilmektedir. Resmi verilere göre Türkiye’de meydana gelen iş kazalarının sadece %1,43’ü elektrikten kaynaklanırken, iş kazası sonucu ölüm vakalarının %5,42’si elektrikten kaynaklanan kazalarda yaşanmıştır. Bununla beraber elektrikten kaynaklanan kazaların dolaylı maliyetlerinin yüksek olması, (örneğin bir trafo merkezinde meydana gelen yangından dolayı, o merkezden beslenen fabrikalarda üretimin durması veya şehir merkezlerinin aydınlatılamaması) elektrikten kaynaklanan kazaların önemini artırmaktadır. Bu çalışmada öncelikle, 2013-2019 yılları için Türkiye’de elektrikten kaynaklanan kazaların analizi yapılmıştır. Daha sonra elektrikten kaynaklanan riskler üzerinde durulmuş, son olarak ta elektrik enerjisinin insana zarar vermesinde etkili olan faktörler irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Elektrik Akımı, İş Kazaları, Fizyolojik Etki, Türkiye

OCCUPATIONAL ACCIDENTS CAUSED BY ELECTRICITY IN TURKEY

Öz

Energy is a critical component of production. In parallel with the developments in production systems and technology, countries' energy demand is increasing rapidly. Energy is of great importance to all countries, as people's well-being depends largely on production. Electrical energy is the most widely used energy type in the world due to the ease of transmission, environmentally friendly nature, its storability and many other advantages. In addition, electrical energy is needed for many vital activities to be carried out in daily life. Electricity is an exceptionally reliable source when safety measures are taken. However, when occupational health and safety measures are not followed, it creates a deadly risk for people and can cause serious financial losses. According to the official data, only 1.43% of work-related accidents in Turkey are caused by electricity, while 5.42% of work-related deaths are caused by electrical accidents. Besides, the high indirect costs of accidents caused by electricity (for example, due to a fire in a substation, stopping production in factories fed from that center, or not being able to illuminate city centers) increases the importance of accidents caused by electricity. In this study, for the years 2013-2019, electrical accidents were analyzed in Turkey. Then, the risks arising from electricity were emphasized, and finally, the factors that are effective in the harm of electrical energy to human beings were examined.

Anahtar Kelimeler

Electrical Current, Occupational Accidents, Physiolocical Effect, Turkey

Kaynakça

• [1] TEİAŞ, Mart 2021 Kurulu Güç Raporu, https://www.enerjiportali.com/teias-mart-2021-kurulu-guc-raporunu-yayimladi/ ,2021. (Access Date: 25.04.2021)
• [2]. SGK, İş Kazası ve Meslek Hastalıkları İstatistik Yıllıkları, 2013-2019.
• [3]. A. Halıcı and S. İşleyen , "Elektrik Kaynaklı İş Kazalarına Farklı Bir Bakış: Metal Sektöründe Yaşanan Kaza Sebeplerinin Önceliklendirilmesi", Karaelmas Journal of Occupational Health and Safety, Vol. 3, No. 1, pp. 1-12, Jun. 2019, doi:10.33720/kisgd.431670
• [4]. H. Ceylan , "Türkiye’deki Elektrik İletim Tesislerinde Meydana Gelen İş Kazalarının Analizi", EJOVOC (Electronic Journal of Vocational Colleges), vol. 2, no. 1, pp. 98-109, May. 2012
• [5]. C. Kılıçaslan and S. Ersoy, "Sanayi Üretimde Elektrikle İlgili Yaşanan İş Kazalarının Belirlenmesi ve Çözüm Önerileri", Afyon Kocatepe Üniversitesi Uluslararası Mühendislik Teknolojileri ve Uygulamalı Bilimler Dergisi, Vol. 2, No. 2, pp. 85-101, Dec. 2019
• [6]. A. Nayir, "İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitiminde Elektrikle Çalışmalara Genel Bakış", EJOVOC (Electronic Journal of Vocational Colleges), vol. 3, no. 3, pp. 129-135, Dec. 2013, doi:10.1501/OTAM_0000000411
• [7]. CHİ, C.F., YANG C.C., and CHEN, Z. L., “In-depth accident analysis of electrical fatalities in the construction industry”, International Journal Of Industrial Ergonomics, Vol. 39, 635–644, 2009.
• [8]. Bayram, M., İlisu İ., “Elektrik Akımının İnsan Üzerine Etkisi, ” 2019. [Online]. Available:http://www.emo.org.tr/ekler/aaa76178f8567e0_ek.pdf?tipi=35&turu=X&sube=0 [Accessed: 14-Sep-2019]
• [9]. Varghese, G., Mani, M. & Redford, J., Spinal cord injuries following electrical accidents. Spinal Cord 24, 159–166 (1986). https://doi.org/10.1038/sc.1986.21
• [10]. W. B. Kouwenhoven, "Electrical Accidents," in Transactions of the American Institute of Electrical Engineers, vol. 56, no. 9, pp. 1077-1079, Sept. 1937, doi: 10.1109/T-AIEE.1937.5057695.
• [11]. Juan Castillo-Rosa, Manuel Suárez-Cebador, Juan Carlos Rubio-Romero, Jose Antonio Aguado, Personal factors and consequences of electrical occupational accidents in the primary, secondary and tertiary sectors, Safety Science, Volume 91, 2017, Pages 286-297, ISSN 0925-7535, https://doi.org/10.1016/j.ssci.2016.08.021.
• [12]. Korkusuz, Y,A,(2014). Elektrik Çalışmalarında İş Sağlığı ve Güvenliği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Van
• [13]. Aksoy, T,T, (2014). Hastanelerde Elektriksel ve Fiziksel Risk Etmenleri ve Örnek Bir Risk Analizi Uygulaması. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul
• [14]. Gül, M. (2018). A review of occupational health and safety risk assessment approaches based on multi-criteria decision-making methods and their fuzzy versions. Human and Ecological Risk Assessment: An International Journal. 24; (7): 1723–1760.
• [15]. Baby T, Madhu G, Renjith V,R. (2021). Occupational electrical accidents: Assessing the role of personal and safety climate factors. Safety Science. 139; (1): 1-18.
• [16]. Rosa J, Manuel C, Romero J, Agudo J. (2017). Personal factors and consequences of electrical occupational accidents in the primary, secondary and tertiary sectors. Safety Science. 91; (1): 286-297.
• [17]. Chi C, Lin Y, Ikhwan M. (2012). Flow diagram analysis of electrical fatalities in construction industry. Safety Science. 50; (1): 1205-1214.
• [18]. Albert A, Hollowell M,R. (2013). Safety risk management for electrical transmission and distribution line construction. Safety Science. 51; (1): 118-126.
• [19]. Resmi Gazete, 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 2012.
• [20]. İSİG Meclisi, http://isigmeclisi.org/is-cinayetleri-raporlari, 2021.
• [21]. Faes, T & Meij, H & De Munck, Jan & Heethaar, R.M.. (1999). The electric resistivity of human tissues (100 HZ-10 MHZ): A meta- analysis of review studies. Physiological measurement. 20. R1-10. 10.1088/0967-3334/20/4/201.