AKIL VE ZEKÂ OYUNLARINA YÖNELİK VELİ TUTUM ÖLÇEĞİ

Year 2022, Volume: 15 Issue: 2, 1 - 13, 30.12.2022

Mehmet Çalışkan , Ayfer Şahin

Abstract

Günlük yaşantımızın içinde yer alan ve bir parçası olan oyun, çocukların ve yetişkinlerin öğrenmelerini destekleyen bir araçtır. Çocuklar oyun oynadıkları süreçte zekâlarını da aktif olarak kullanmaktadırlar. Zekâ; bireylere ait farklılıkların temelinde yer alır. Oyunun doğrudan zekâ ile icra edildiği bir alan olan zekâ oyunları ise zekânın ve oyunun iç içe olduğu bir oyun etkinliği olarak adlandırılabilir. Zekâ oyunları, gerçek problemleri de kapsayan, her türlü problemin oyunlaştırılmış halidir. Zekâ oyunları ve Zekâ Oyunları dersi ile kazandırılmak istenilen beceriler müfredatta çok önemli bir yere sahiptir. Ancak bazen bu dersle ilgili yeterli bilgiye sahip olunamadığı için dersin önemi kavranamamaktadır. Derse gerekli önem verilmemesi sonucunda da seçmeli ders olarak bu dersin seçilmesi için öğrenciler, aileleri ya da öğretmenleri tarafından yeterince yönlendirilmemektedirler. Bu çalışmada öğrenci velilerinin zekâ oyunlarına yönelik tutumlarını belirlemek amaçlanmıştır. Bu çalışmanın evrenini Kayseri ili merkezinde yer alan Millî Eğitim Bakanlığına bağlı ortaokullarda eğitim görmekte olan 5, 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin velileri oluşturmaktadır. Bu çalışmada, öğrenci velilerinin seçmeli zekâ oyunları dersine yönelik tutumlarını ölçmek amacıyla 18 maddelik bir ölçek geliştirilmiştir. Ölçek 5’li likert tipinde bir ölçek olup alınabilecek en yüksek puan 90, en düşük puan 18’ dir. Ölçek 123 veliye açımlayıcı faktör analizi için ve 201 veliye doğrulayıcı faktör analizi için uygulanmış ve toplam 324 veliden veri toplanarak geliştirilmiştir. Ölçek dört faktörlü yapıya sahiptir. Ölçekte ki birinci faktör “Zekâ Oyunlarına Yönelik Velilerin Tutumları”, ikinci faktör “Zekâ Oyunları Dersine Yönelik Velilerin Tutumları”, üçüncü faktör “Zekâ Oyunları Dersinin Çocukların Gelişimine Etkisi”, dördüncü faktör “Zekâ Oyunları Dersinin Çocukların İletişim Becerisine Etkisi” olarak adlandırılmıştır.

Keywords

Zekâ, oyun, ölçek geliştirme

References

• Aksoy, A.B., ve Çiftçi, H.D. (2019). Erken çocukluk döneminde oyun. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Brown, T. A. (2006). Confirmatory Factor Analysis for Applied Research. (First Edition). NY: Guilford Publications, Inc.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: PegemAkademi Yayınları.
• Comrey, A. L., & Lee, H. B. (1992). A first course in factor analysis (2nd ed.). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Çalışkan, M. (2022). Zekâ Oyunları Dersine Yönelik Öğrencilerin, Öğretmenlerin ve Velilerin Görüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
• Erdoğan, A., Çevirgen, A.E., ve Atasay, M. (2017). Oyunlar ve matematik öğretimi: stratejik zekâ oyunlarının sınıflandırılması. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi/UUSBD,10(2), 287-311.
• Egemen, A. Yılmaz, Ö. ve Akil, İ. (2004). Oyun, oyuncak ve çocuk. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 5(2), 39-42.
• Hooper, D., Coughlan, J. and Mullen, M. (2008). Structural equation modeling: Guidelines for determining model fit. The Electronic Journal of Business Research Methods. 6 (1), 53–60.
• Hu, L., Bentler, P. M. (1995). Evaluating Model Fit. In R. . Hoyle (Ed.), Structural equation modeling: concepts, issues and applications. London: Sage Publications.
• Jöreskog, K. G. ve Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural Eguation Modeling with the Simplis Command Language. USA: Scientific Software ınternational, Inc.
• Kelloway, K. E. (1989). Using Lisrel for Structural Equation Modeling: A Researcher’s Guide. London: Sage.
• Kline P. (1994).An Easy Guide to Factor Analysis. Routledge, London.
• Leech, N. L., Barrett, K. C., & Morgan G. A. (2005). SPSS for intermediate statistics: use and interpretation (2nd ed.). London, Erlbaum.
• MEB (2013). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Zekâ Oyunları Dersi (5., 6., 7., 8. Sınıflar) Öğretim Programı.
• Sargın, M. ve Taşdemir, M. (2020). Seçmeli zekâ oyunları dersi öğretim programının öğretmenler tarafından değerlendirilmesi (Bir durum çalışması). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 19(75), 144-1460.
• Sümer, N. (2000). Yapısal Eşitlik Modelleri. Türk Psikoloji Yazıları, 3 (6), 49-74. Tabachnick B. G. and Fidel, L. S. (2001). Using Multivariate Statistics. (Fourth Edition). MA: Allyn & Bacon, Inc.
• Thompson, B. (2004). Exploratory and Confirmatory Factor Analysis: Understanding Concepts and Applications. (First Edition). Washington: American Psychological Association.