Havayolu Taşımacılığı ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin İncelenmesi Türkiye Örneği: Ampirik Bir Analiz

Year 2020, Volume: 2 Issue: 3, 236 - 257, 23.10.2020

Arif Selim Eren , Ayşe Eryer , Suat Eryer

Abstract

Dünya ekonomisinin hızla büyüyen sektörlerinden bir de havayolu taşımacılığı sektörü, taşıma modları içerisinde ülke ekonomisi için önemli bir rol oynamaktadır. Özellikle bu sektör gelişmekte olan ülkelerde bir kalkınma aracı olarak görülmektedir. Liberal ekonomi politikalarının Türkiye’de uygulanmasıyla birlikte hava yolu taşımacılığı ekonomik ve politik olaylara duyarlı hale gelmeye başlamıştır. Havayolu taşımacılığı sektörü ekonomiye katkısı, gerektirdiği alt yapı yatırımları, ekonominin diğer önemli makro ekonomik göstergeleri etkilemesi ve bu değişkenlerden etkilenmesi üzerine ekonomik analizler açısından son zamanlarda büyük önem taşımaktadır. Çalışmada 1980-2018 dönemi verileri ile Türkiye ekonomisi için hava yolu taşımacılığı ile ekonomik büyüme ilişkisi Johansen Eş Bütünleşme ve Granger Nedensellik Testi yardımıyla incelenmiştir. Yapılan analizlerden Eş Bütünleşme Testi sonucunda uzun dönemde değişkenler arası pozitif bir ilişkinin varlığı elde edilmiştir. Ayrıca Granger Nedensellik analizi sonucuna göre ise, ekonomik büyümeden hava yolu yolcu sayısı talebine doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisinin varlığı ampirik bulgular arasında yer almaktadır.

Keywords

havayolu taşımacılığı, Ekonomik Büyüme, Türkiye

References

• Aderamo, J. A. (2010). Demand For Air Transport in Nigera, J Economies 1(1), 23-31.
• Ağır, H. (2003), İMKB’nin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Ekonometrik Analizi, Ksü Sbe İktisat Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.
• Beyzaatlar, M.A., Karacal, M., ve Yetkiner, H.I. (2012), The Granger Cusalıty Between Transportation and GDP: A Panel Data Approach, Working Paper in Economics, 12(5), 2-14.
• Baikgaki, A.O. ve Daw, D.O. (2013), The Determinants, of Domestic Air Passenger Demand in The Republic Of South Africa”, Mediterranean Journal of Social Sciences, 4(13), 389-396.
• Brida, G.J., Bukstein, D., & Agurre, Z.S., (2016), Dynamic Relationship Between Air Transport and Economic Growth In Italy: A Time Series Analysis, Int. Aviation Management, 3(1), 52-67.
• Baker, D., Merkert, R., & Kamruzzaman, M., (2015), Regional Avaation and economic Growth: Cointegraiton and Causality Analyis in Australia, Journalof Transport Geography, 43, 140-150.
• Bal, H., Manga, M., & Akar, G. (2017), Havacılık Sektörü ve Ekonomik Büyüme: Türkiye Örneği, Akademik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(45), 353-366.
• DHMİ, 2018, “Havayolu Sektör Raporu” https://www.dhmi.gov.tr/Lists/DosyaYonetimiList/Attachments/730/2018_Havayolu_Sektor_Raporu.pdf, Erişim Tarihi: 23.08. 2019.
• Dickey, A. D., & Fuller, A. W., (1979), Distribution of The Estimators For Autoregressive Time Series With a Unit Root, ‘‘Journal Of American Statistical Associatian’’, 74, 22, 427-431.
• Dickey, A. D., & Fuller, A. W., (1981), Likelihood Ratio Statistics For Autoregressive Time Series With A Unit Root, Econometrica, http://www.u.arizona.edu/~rlo/readings/278800.pdf 49(4), 1057-1072.
• Dursun, E.M., Connel, F.J., Lei, Z., & Smith, D., (2014). The Transformation of A Legacy Carrier, a Case Study of Turkish, Journal Of Air Transport Management, 40, 106-118.
• Ekici, M., (2019). Türkiye’de Ulaşım Sektörüün Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Havayolu Örneği, Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 125s.
• Erraitab, E., Hefnaoui, A. & Mautmihi M., (2016), A Cointegration Analysis of Air Travel Demand: The Case of İnternational Air Travel Demand Between Morocco And European Union, http://dxdoi.org/10.7708/ijtte 6(1), 104-120.
• Erraitab, E., (2016), An Econometric Analysis of Air Travel Demand: The Moroccon Case, European Scientific Journal, 12(7), 367-376.
• Erlat, H., (1983), Nedensellik Sınamaları Üzerine, ODTÜ Gelişme Dergisi,10,( 1): 65-96.
• Fernandes, E. & Pacheo, R. (2010), The Causal Relationship Between GDP and Domestic Air Passenger Traffic in Brazil, http:// dx.doiorg/10.1080/030811060.2010.512217 33(7), 564-581.
• Hakim, M. & Merkert, R. (2017), Transport Policy, .1-7.
• Hu, Y., Xiao, J., Deng, Y., Xiao, Y.,& Wang, S., (2015), Domestic Air Passenger Traffic And Economic Growth In China: Evidence From Heterogeneous panel Models, Journal of Air Transport Management, 42, 95-100.
• Johansen, S., (1988), Statistical Analysis Of Cointegration Vectors, Journal Of Economic, Dynamıcs and Control, 12, .231-254.
• Johansen, S., & Jesellius, K., (1990), Maximum Likelihood Estimation and İnference on Cointegration With Applications To The Demand For Money, Oxford Bulletion Economıcs And Statistic, 52, 169-210.
• Kalaycı, S.Y. & Yangınlar, G., (2016), The Effect of Economic Growth and Foreign Direct Investment On Air Transportaion: Evidence from Turkey, International Business Research, 9(3), 154.161.
• Kiracı, K.,& Battal, Ü. (2017), Havayolu Taşımacılığının Makro ekonomik Belirleyicileri: Türkiye Üzerine Bir VAR Analizi, Gaziantep Üniversitesi Journal Of Social Sciences, 17(4), 1536-1557.
• Küçükönal, H., & Sedefoğlu, G., (2017), The Causality, Analysis of Air Transport and Socio Economic Factors: The Case of OECD Countries, Transportaion, Research Procedia, 28, 16-26.
• Öner, H.,( 2018), Tüketici ve Üretici Fiyat Endeksi Arasındaki İlişkinin Granger Nedensellik Testi Yoluyla İncelenmesi, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(1), 318-327.
• Sofany, A., (2016), The Determinants of Domestic Air Transport Demand In Ethiopia,80s. TÜİK, http://www.tuik.gov.tr/Start.do