Ege Bölgesinde Kaz Yetiştiriciliği ve Bölge Mutfak Kültüründe Kazların Önemi

Year 2020, Volume: 4 Issue: 1, 28 - 39, 03.07.2020

Yüksel Akın , Mehmet Çelen

Abstract

Kazlar ülkemizde yoğun olarak Kuzey Anadolu Bölgesi’nde Kars, Ardahan ve çevre illerde, Orta Anadolu’da Yozgat, Aksaray ve Kırşehir’de, Ege Bölgesi’nde Kütahya, Afyonkarahisar ve Uşak’ta ve diğer karasal iklime sahip illerimizde yetiştirilmektedir. Kazlar; yüksek protein içeriğine sahip, karaciğeri ve yağı değerli olan, tüyleri birçok sanayi alanında kullanılan önemli kanatlı hayvanlardandır. Ülkemizde kazlar her bölgenin sosyokültürel yapısına göre farklı yöresel isimlerle ifade edilen birçok yemeğin hazırlanmasında kullanılmakta ve farklı pişirme teknikleri uygulanarak tüketilmektedir. Bu çalışmada, Ege Bölgesi’nde kaz yetiştiriciliğinin durumu ve bölgenin mutfak kültüründe kaz etinin yeri ve önemi hakkında bilgi verilmesi amaçlanmıştır.

Keywords

Kazlar, Kaz eti, ege bölgesi, mutfak kültürü

Thanks

Ege Bölgesinin kaz yetiştiriciliği hakkında ve yöreye has kaz tiridinin yapılışı, tarihsel süreci hakkında değerli katkılarını esirgemeyen “Taş Kaz Çiftliği’”nin sahibi Uğur TAŞ’a teşekkürlerimizi sunarız.

References

• Anonim, 2002. Resmi Gazete. “İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırılması (İBBS Düzey -1) Hakkında 24884 Sayılı Resmi Gazete, Karar No: 2002/4720”. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2002/09/20020922.htm. Son erişim tarihi: 27 Kasım 2018.
• Aral, Y., Aydın, E. 2007. “Türkiye’de Kaz Yetiştiriciliğinin Ekonomik Önemi ve Kaz Ürünlerinin Değerlendirme Olanağı”, Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, 78 (3), 31-38.
• Anonim, 2019a. Asırlık bir gelenek: Kaz tiridi. http://www.hurriyet.com.tr/lezizz/asirlik-bir-gelenek-kaz-tiridi-41066129 Son erişim tarihi: 25.11.2019.
• Anonim, 2019b. Kaz Tiridi-Kütahya. Türkiye Kültür Portalı. https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/kutahya/neyenir/kaz-tiridi633725 Son erişim tarihi : 25.11.2019.
• Boz, M.A., Sarıca, M., Yamak, U.S. 2014. Yozgat ilinde kaz yetiştiriciliği. Tavukçuluk araştırma dergisi 11(1): 16-20.
• Boz, M.A., Sarıca, M., Yamak, U.S. 2017a. Production traits of artificially and naturally hatched geese in intensive and free-range systems I. Growth Traits. British Poultry Science, 58(2): 132-138.
• Boz, M.A., Sarıca, M., Yamak, U.S. 2017b. Production traits of artificially and naturally hatched geese in ıntensive and free-range systems II. Slaughter, Carcass and Meat-Quality Traits. British Poultry Science, 58(2): 166-176.
• Boz, M.A. 2017c. Yozgat yöresinde kaz eti ara-aşı (arabaşı) çorbası ve yemekleri. II.Uluslararası Bozok Sempozyumu, Yozgat’ın Turizm Potansiyelleri ve Sorunları, 04-06Mayıs 2017. 3. Cilt, S:84-89
• Cave, N.A., Grunder, A.A., Butler, G., Fortin, A., Pawluczuk, B. 1994. “Influence of Age, Sex and Pre-slaughter Holding Conditions on Live Weight and Carcass Traits of Broiler Geese”, Archiv Geflugelkunde, 58, 106-110.
• Canbolat, E. ve Çakıroğlu, F.P. (2015). Tarihi Çarşamba Kıvratması. III. Uluslararası Halk Kültürü Sempozyumu, 8-10 Ekim 2015, Ankara. S:529.
• Ceylan, U., ve Güven, Ö.Z. 2018. Yiyecek İçecek İşletmelerinin Menü Planlamasında Kütahya’nın Yöresel Yemeklerinin Yeri Üzerine Bir Araştırma. Journal of Gastronomy Studies, Special Issue 6(3):451-459.
• Grunder, A.A., Cave, N.A., Pawluczuk, B., Butler, G., Poste, L.M. 1991. “Influence of Breed, Finisher Diet, Age and Sex on Liveweight and Carcass Traits of Broiler Geese”, Arch. Geflugelk, 55, 148-152
• İşgüzar, E., Pingel, H. 2003. “Growth, Carcass Composition and Content of Meat of Different Local Geese in Isparta Region of Turkey”, Arch Tierz Dummerstorf, 46 (1), 71-76.
• Kırmızıbayrak, T. 2002. “Kars İlinde Halk Elinde Yetiştirilen Yerli Irk Kazların Kesim ve Karkas Özellikleri”, Türk Journal Veterinary Animal Science, 26, 667-670.
• Kırmızıbayrak, T., Önk, K., Yazıcı, K. 2011. “Kars İlinde Serbest Koşullarında Yetiştirilmiş Yerli Irk Kazların Kesim ve Karkas Özellikleri Üzerine Yaş ve Cinsiyetin Etkisi”, Kafkas Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 17(1), 41-45.
• Kızıldemir, Ö. 2019. Afyonkarahisar Mutfak Kültürü Üzerine Bir Değerlendirme. Journal of Gastronomy Studies, 7(1): 647-663.
• Oral, O.; Dirgar, E. 2017. Dolgu malzemesi olarak kaz tüyünün kullanım alanları ve özellikleri. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5:10-14.
• Rosiński, A. 2002. “Goose Production in Poland and Eastern Europe”. Goose Production. Editör: Buckland, R., Guy, G. Roma: FAO Animal Production and Healty.
• Sarıca, M., Boz, M.A., Yamak, U.S. 2015. “Yozgat İli Halk Elinde Yetiştirilen Beyaz ve Alaca Kazların Kesim ve Karkas Özellikleri”, Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3 (3),142-147.
• Selçuk, E., Aykurt, İ., Geliyi, C. 1983. Kaz Yetiştiriciliği (1. Basım). Ankara: Tarım ve Orman Bakanlığı, Ziraat İşleri Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Tekbalkan, M. 2017. Yöresel yemeklerin bölge turizmine katkısı: Samsun kaz tiridi örneği. Journal of Gastronomy Studies 5(4): 155-169.
• Tilki, M., İnal, Ş. 2004. Türkiye’de Yetiştirilen Değişik Orijinli Kazların Verim Özellikleri II. Büyüme Özellikleri. Turkish Journal of Veterinary & Animal Science, 28,157-163.
• Tilki, M., Saatçi, M., Kırmızıbayrak, T., Aksoy A.R., 2004. Kars ili Boğazköy’de yetiştirilen kazların kesim ve karkas özellikleri. Kafkas Universitesi, Veterinerlik Fakültesi. Dergisi 10(2): 143-146.
• Tilki, M., Gül, B., Sarı, M., Önk, K., Işık, S. 2011.Yetiştirici Koşullarındaki Yerli Türk Kazlarının Büyüme, Kesim ve Karkas Özellikleri, Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi, 6 (3), 209-215.
• Turhan, S. ve Sarıcaoğlu, F.T. 2011. Samsun mutfak kültüründe kaz etinin yeri ve önemi. Samsun Sempozyumu, 1: 1-4, 13-16 Ekim, 2011.
• Taşkın, A., Karadavut, U., Camcı, Ö. 2017. Kırşehir ilindeki damızlık kaz yetiştiriciliğini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 4(2):138-144.