Fotoğrafta Queer Pratikler ve Yaklaşımlar

Year 2021, Issue: 13, 110 - 141, 28.05.2021

Tuğba Taş

https://doi.org/10.47124/viraverita.872192

Abstract

Bu çalışma, fotoğrafta queer pratikler ve yaklaşımlara ilişkin esnek bir çerçeve çizmeyi ve bu pratik ve yaklaşımların hangi başlıklar altında ele alınabileceğine ilişkin bir sınıflandırma yapmayı amaçlamaktadır. Makalede bir “queer fotoğraf” tanımı yapmaktan ziyade fotoğrafın kültürel ve tarihsel bağlamı içinde queer teori ve pratikle nasıl ilişkilendiği ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Bu doğrultuda fotoğraf tarihi ve teorisine ilişkin literatür; sanat alanında queer yaklaşımlara ilişkin literatür; özellikle de Batı Amerika ve Avrupa’da 2000 sonrası dönemde sayıları artan sergiler incelenmiştir. Sonuç olarak (1) görünürlük ve tanınma politikası bağlamında queer bir arşiv inşa etmeye; (2) belgesel ve portre fotoğrafında yeni yaklaşımlar bağlamında üretimde bulunmaya; (3) performatif oto-portreler yoluyla kimliğin akışkanlığının altını çizmeye ve bakışın cinsel politikasını gündeme getirmeye yönelik yaklaşımlar olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte birden fazla başlığın altında ele alınabilecek sanatçı ve eserler bulunduğu için makalede yapılan sınıflandırmanın katı ve değişmez olmadığını söylemek gerekir.

Keywords

queer, fotoğraf, oto-portre, kendine mal etme, performans

Queer Practices and Approaches in Photography

Abstract

This article aims to draw a flexible framework for queer practices and approaches in photography and identify key themes under which these practices and approaches can be discussed. Instead of describing "queer photography", it aims to reveal how, in its cultural and historical context, photography is connected to queer theory and practice. The literature on the history/theory of photography and queer approaches to art, the exhibitions that increased in number in Western America and Europe after 2000, are analyzed. As a result, three core themes are identified: (1) to create a queer archive in the context of visibility and recognition (2) to make images within the framework of alternative approaches in the documentary and portrait photography (3) to underline the fluidity of identity through performative self-portraits and raise a question about sexual politics of looking. However, it should be noted that this is not a rigid and unchangeable classification and that there are artists and works that can be considered under more than one heading.

Keywords

queer, photography, self-portrait, appropriation, performance

References

• Albrecht, D. ve Vider, S. (2016). Gay Gotham: Art and Underground Culture in New York. New York: Skira Rizzoli. Biren, J. E. (1979). Eye to Eye: Portrait of Lesbians. Washington, D.C.: Glad Hag Books.
• Biren, J. E. (1987). Making a Way: Lesbians Out Front. Washington, D.C.: Glad Hag Books.
• Biren, J. E. (2017). What Makes Contemporary Photography Feminist and Queer? konuşması içinde. The Museum of Modern Art. Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=KXrNrzpk0zE Erişim tarihi: 14.05.2020.
• Barlow, C. (2017). Queer British Art 1867-1967. Londra: Tate Publishing.
• Butler, J. (2008). Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi. (Çev. Ertür, B.). İstanbul: Metis.
• Carson, F. (2001). Feminist Debate and Fine Art Practices, Feminist Visual Culture içinde (25-35). Carson, F. Ve Pawaczkowska C. (ed.), New York: Routledge.
• Chatap, Y. ve Fosso, S. (2017). The Lives of Samuel Fosso. Aperture. Erişim adresi: https://aperture.org/editorial/lives-samuel-fosso/ Erişim tarihi: 21.01.2021.
• Chester, Mark I. (2015). City of Wounded Boys and Sexual Warriors. San Francisco, California: Blurb. Cingöz, Y. ve Gürsu, E. (Yay. Haz.). (2013). 90’larda Lubunya Olmak. İzmir: Siyah Pembe Üçgen.
• Collings, P. H. (2015). Intersectionality's Definitional Dilemmas. Annual Review of Sociology, 41, 1-20.
• Crenshaw, K. (1989). Demarginalizing the Intersection of Race and Sex: A Black Feminist Critique of Antidiscrimination Doctrine, Feminist Theory and Antiracist Politics. University of Chicago Legal Forum, 1, 139-167.
• Dunne, C. (2016). The Transgender Women Activists of Color in Andrea Bowers’s Iconic Photos. Hyperallergic. Erişim adresi: https://hyperallergic.com/281517/the-transgender-women-activists-of-color-in-andrea-bowerss-iconic-photos/ Erişim tarihi: 16.01.2021.
• Edenborg, E. (2020). Visibility in Global Queer Politics, The Oxford Handbook of Global LGBT and Sexual Diversity Politics içinde (349-364). Bosia, M.J vd. (ed.), New York: Oxford University Press.
• Feld, H. (2006). Urs Lüthi, Encyclopedia of Twentieth-Century Photography içinde (973-976). Warren, L. (ed.), New York: Routledge.
• Friedman, D. (2006). Yasumasa Morimura, Encyclopedia of Twentieth-Century Photography içinde (1080-1084). Warren, L. (ed.), New York: Routledge.
• Getsy, D. J. (ed.) (2016). Queer (Whitechapel: Document of Contemporay Art). Londra: MIT Press. Guggenheim (t.y.). “Catherine Opie.” Erişim adresi: https://www.guggenheim.org/artwork/9364 Erişim tarihi: 05.05.2020
• Gupta, S. (t.y.). Lovers: Ten Years On. Erişim adresi: https://www.sunilgupta.net/lovers-ten-years-on.html Erişim tarihi: 20.01.2021
• Gupta, S. (t.y.). “Pretended” Family Relationships. Erişim adresi: https://www.sunilgupta.net/pretended-family-relationships.html Erişim tarihi: 20.01.2021
• Gupta, S. (2020). LOVERS: Ten Years on. Londra: Stanley/Barker.
• Gürsu, E. (Yay. Haz.). (2013). 80’larda Lubunya Olmak. İzmir: Siyah Pembe Üçgen.
• Hall, S. (1998). Eski ve Yeni Kimlikler, Eski ve Yeni Etniklikler. Kültür, Küreselleşme ve Dünya-Sistemi içinde (63-96). King, A. D. (der.), Seçkin, G. Ve Yolsal, Ü. H. (çev.), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Hammers, C. J. (2004). The Queer Encyclopedia of the Visual Arts. California: Cleis Press.
• Henning, M. (2015). The Subject as Object: Photography and the Human Body, Photography: A Critical Introduction içinde (189-230). Wells, L. (ed.), Londra ve New York: Routledge.
• Higgins, J. (2015). Oto-portre (Antremandayım, Öpme Beni), 1927, Fotoğrafın Tüm Öyküsü içinde (248-249). Hacking, J. (ed.), Bozkurt, A. (çev.), İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Jagose, A. (2017). Queer Teori: Bir Giriş. Toprak, A. (çev.), İstanbul: Notabene.
• Jay, M. (1988). Scopic Regimes of Modernity. Vision and Visuality: Discussions in Contemporary Culture No. 2 içinde (3-23). Foster, H. (ed.), Washington: Bay Press.
• Jones, A. (2002). The “Eternal Return”: Self‐Portrait Photography as a Technology of Embodiment. Signs, 27(4), 947-978.
• Kaczorowski, C. (2004). Censorship in the Arts, The Queer Encyclopedia of the Visual Arts içinde (401-417). Summers, C. J. (ed.), California: Cleis Press.
• KaosGL (2021). Kırıta Kırıta Geliyoruz. 05.01.2021. Erişim adresi: https://kaosgl.org/haber/34-kirita-kirita-geliyoruz-34 Erişim tarihi: 12.01.2021.
• Knafo, D. (2001). Claude Cahun: The Third Sex. Studies in Gender and Sexuality, 2(1), 29-61.
• Lockard, R. A. (2004). Minor White, The Queer Encyclopedia of the Visual Arts, içinde (1616-1631). Summers, C. J. (ed.), California: Cleis Press.
• Lord, C. ve Meyer, R. (2019). Art and Queer Culture. Londra ve New York: Phaidon.
• Lord, C. (2019). Survey: Inside the Body Politic: 1980-Present, Art and Queer Culture içinde (27-46). Lord, C. ve Meyer, R. (ed.), Londra ve New York: Phaidon.
• LTTR (t.y.). About: Dedicated to Sustainable Change, Queer Pleasure, and Critical Productivity. Erişim adresi: https://www.lttr.org/about-lttr Erişim tarihi: 22.01.2021.
• Manatakis, L. (2018). Tracing the Fearless, Secret History of Cross-dressing. Dazed. 23.02.2018. Erişim adresi: https://www.dazeddigital.com/art-photography/article/39155/1/undercover-secret-history-of-cross-dressers-sebastien-lifshitz-london Erişim tarihi: 16.10.2020.
• Mann, R. G. (2004). European Art: Baroque, The Queer Encyclopedia of the Visual Arts içinde (586-602). Summers, C. J. (ed.), California: Cleis Press.
• Meyer, R. (2002). Outlaw Representation: Censorship and Homosexuality in Twentieth-Century American Art (Ideologies of Desire). New York: Oxford University Press.
• Meyer, R. (2015). Queer Photography?” Aperture, 218, 28-29.
• Meyer, R. (2019a). Inverted Histories: 1885-1979, Art and Queer Culture içinde (15-27). Lord, C. ve Meyer, R. (ed.), Londra ve New York: Phaidon.
• Meyer, Richard (2019b). Preface, Art and Queer Culture içinde (7-10). Lord, C. ve Meyer, R. (ed.), Londra ve New York: Phaidon.
• Mitchell, W. J. T. (2002a). Introduction. Power and Landscape içinde (1-4). Mitchell W. J. T (ed.), Chicago: University of Chicago Press.
• Mitchell, W. J. T. (2002b). Imperial Landscape. Power and Landscape içinde (5-34). Mitchell W. J. T (ed.), Chicago: University of Chicago Press.
• Moore, A. (2006). Samuel Fosso, Encyclopedia of Twentieth-Century Photography içinde (547-550). Warren, L. (ed.), New York: Routledge.
• Muholi, Z. ve Willis, D. (2015). Zanele Muholi, Faces and Phases: Conversation with Deborah Willis. Aperture, 218, 59-64.
• Nini, H. ve Treadwell, N. (2020). Loving: A Photographic History of Men in Love 1850s-1950s. Milano: Five Continents Editions.
• Iduma, E. (2014). The Self-Portraits of Samuel Fosso. Guernica. Erişim adresi: https://www.guernicamag.com/the-self-portraits-of-samuel-fosso/ Erişim tarihi: 20.01.2021
• Opie, C. (2015). Queer Photography? Aperture, 218, 30-31.
• Pilcher, A. (2017). A Queer Little History of Art. Londra: Tate Publishing.
• Pultz, J. (1995). Photography and the Body. Londra: The Everyman Art Library.
• Roysdon, E. (2002). Untitled (David Wojnarowicz Project). LTTR, Lesbians to the Rescue, Erişim adresi: https://www.lttr.org/journal/1 Erişim tarihi: 22.01.2021.
• Schwartz, H. (2006). Nan Goldin, Encyclopedia of Twentieth-Century Photography içinde (621-624). Warren, L. (ed.), New York: Routledge.
• Shaw, J. L. (2013). Reading Claude Cahun’s Disavawals. Lodra ve New York: Routledge.
• Shine, T. (2015). The Bodily Photography of Andres Serrano. Contemporaneity: Historical Presence in Visual Culture, 4(1), 24-43. DOI 10.5195/contemp.2015.141
• Soydan, Serdar (2018). Kayıp Ailemin İzinde, Bir Lubunya Arşivi’nin Öyküsü. Arşivden Sonra? Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=gXXZuzW3DZM Erişim Tarihi: 16.01.2021.
• Steinbock, E. (2014). Generative Negatives: Del LaGrace Volcano’s Herm Body Photographs. TSQ: Transgender Studies Quarterly, 1(4), 539-551.
• Sturken, M. ve Cartwright, L. (2018). Practices of Looking: An Introduction to Visual Culture. New York: Oxford University Press.
• Taş, T. (2013). Türkiye’de Feminist Görsel Kültür ve Beden Sanatı. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tate (2017). Queer British Art 1861-1967, Large Print Guide. Erişim adresi: https://www.tate.org.uk/art/queer-british-art-1861-1967 Erişim tarihi: 13.05.2020.
• Van Straaten, E. ve Anthonissen, A. (2019). Queer!?: Beeldende kunst in Europa/Visual Arts in Europe. Zwolle: Waanders & de Kunst Publishers.
• Wellcome Collection (t.y.). Ronnie Stewart in Drag for 'Soldiers in Skirts'. Photograph, 1947. Erişim adresi: https://wellcomecollection.org/works/svg5zjwz
• Wells, L. (2015). On and Beyond the White Walls: Photography as Art, Photography: A Critical Introduction içinde (289-355). Wells, L. (ed.), Londra ve New York: Routledge.
• Whittier, N. (2017). Identity Politics, Consciousness-Raising, and Visibility Politics, The Oxford Handbook of U.S. Women’s Social Movement Activism içinde (376-397). McCammon, H.J. vd. (ed.), New York: Oxford University Press.
• Wilton, T. (2004). Tee Corinne. Della Grace, The Queer Encyclopedia of the Visual Arts içinde (474-479, 795-798). Summers, C. J. (ed.), California: Cleis Press.
• Rice, S. (1999). Inverted Odysseys, Inverted Odysseys: Claude Cahun, Maya Deren, Cindy Sherman içinde (3-27). Rice, S. (ed.), Cambridge ve Londra: The MIT Press.
• Yardımcı, S. ve Güçlü, Ö. (2016). Giriş: Queer Tahayyül, Queer Tahayyül içinde (17-25). İstanbul: Sel Yayıncılık.