Sosyal Yardımların Yaşlı Refahı Üzerindeki Etkisi

Year 2022, Volume: 15 Issue: 2, 57 - 73, 30.12.2022

Nursel Durmaz Bodur

https://doi.org/10.46414/yasad.1177824

Cited By: 4

Abstract

Yaşlı refahı; bireylerin aktif, sağlıklı ve kendi kendine yetebilen düzeyde nitelikli bir yaşlılık süreci geçirme düzeylerini göstermektedir. Ancak yaşlı refahının çok boyutlu bir kavram olması ölçülebilmesini de güçleştirmektedir. Bu noktada Küresel Yaşlanma İzlem Endeksi (KYİE) yaşlı refahına ilişkin önemli göstergeler içermektedir. Bu göstergeler; gelir güvencesi, sağlık durumu, kapasite/yapabilirlik ve yaşlıların bağımsız bir şekilde işlev görebilmeleri için gerekli olan uygun çevresel koşullardır. Yoksulluk, yaşlı refahını olumsuz yönde etkileyen en önemli faktörlerden bir tanesidir. Bu çalışma, Türkiye’de sosyal yardımların, yaşlı refahı üzerindeki etkisini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Analizler, TÜİK tarafından gerçekleştirilen 2020 yılının Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması mikro veri seti aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada betimsel istatistikler ve göreli yoksulluk hesaplamalarına yer verilmiştir. Çalışmada yaşlı refahı göstergeleri, KYİE temel alınarak oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda sosyal yardımların yaşlı yoksulluğu üzerinde 0,6 puanlık bir iyileştirme sağladığı görülmüştür. Bunun yanında sosyal yardımların yaşlı bireylerin tatile gidebilme, sağlıklı beslenebilme, uygun çevresel koşullara erişebilme durumlarına ve kapasite/yapabilirlik düzeylerine olumlu bir etkisinin olmadığı görülmüştür. Böylelikle sosyal yardımların, yaşlı bireylerin ekonomik refah düzeyini kısıtlı da olsa arttırdığı, ancak bu durumun genel refah düzeyleri üzerinde olumlu bir etki yaratabilmek için yetersiz kaldığı ortaya çıkmıştır.

Keywords

Sosyal yardım, Yaşlı refahı, Yaşlı yoksulluğu, Küresel Yaşlanma İzlem Endeksi

The Effect of Social Assistance on Elderly Wealth

Abstract

Elderly welfare indicates the level of individuals to have an active, healthy and self-sufficient old age period. However, the fact that elderly welfare is a multidimensional concept makes it difficult to
measure. The Global Agewatch Index (GAI) contains important indicators related to the welfare of the elderly. These indicators are income security, health status, capability, and the enabling environment factors that older people say are necessary for them to be able to function independently. Poverty is one of the most important factors that negatively affect on the welfare of the elderly. This study aims to reveal the effect of social assistances on the elderly welfare in Turkey. In order to reveal the effect of social assistance, the welfare levels of the elderly individuals living in
the households receiving social assistance and the welfare levels of the poor but not receiving social assistance are presented in a comparative way. Analyzes were carried out through the 2020 Income and Living Conditions Survey micro dataset conducted by TurkStat. In the study, descriptive statistics and relative poverty calculations are included by using the quantitative research method. In the study, the level of elderly welfare was calculated on the basis of GAI indicators. As a result of the research, it was seen that social assistances provided an improvement of 0.6 points on elderly poverty. In addition, it has been observed that social assistances does not have a positive effect on the elderly individuals' ability to go on holiday, healthy diet, access appropriate environmental conditions and their capacity/ability levels. Thus, it has been revealed that social assistances has a very limited positive effect on the economic welfare of the elderly, but this is insufficient to have a positive effect on the general welfare level.

Keywords

Social assistance, elderly welfare, elderly poverty, global agewatch index

References

• Arın, T. (2013). Kriz, Devlet, İktisat ve Sosyal Güvenlik Politikaları: Seçilmiş Yazılar. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• ASPB (2015). 2014 Yılı Faaliyet Raporu, [https://www.aile.gov.tr/Uploads/sgb/uploads/pages/arge-raporlar/2014-yili-faaliyet-raporu.pdf] (12 Temmuz 2022).
• ASPB (2020). 2019 Yılı Faaliyet Raporu, [https://www.aile.gov.tr/media/49934/acshb_2019_yili_faaliyet_raporu.pdf] (12 Temmuz 2022).
• Buğra, A. (2008). Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye’de Sosyal Politika. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Buğra, A. and Candas, A. (2011). Change and continuity under an eclectic social security regime: The case of Turkey. Middle Eastern Studies, 47(3): 515-528.
• Buğra, A. ve Özkan Y. (2014). Türkiye’nin Ekonomik Kalkınma Sürecinde Modernleşme, Dini muhafazakarlık ve Kadın İstihdamı. A. Buğra ve Y. Özkan (Ed.). Akdeniz’de Kadın İstihdamının Seyri. (125-153). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Byaruhanga, I. ve Debesay, J. (2021). The Impact of a Social Assistance Program on the Quality of Life of Older People in Uganda. Sage Open. 1-11. [https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/2158244021989311] (22 Temmuz 2022).
• Cengiz, İ. (2018). türk sosyal güvenlik sistemi içerisinde yaşlılara yönelik sosyal yardım ve sosyal hizmetler. Sosyal Güvenlik Dergisi. 8(2): 23-40.
• Chen, C. (2001). Aging and Life Satisfaction, Social Indicators Research. 54(1): 57-79.
• ÇSGB (2022). Asgari Ücretin Net Hesabı ve İşverene Maliyeti (Yıllara Göre). [https://www.csgb.gov.tr/asgari-ucret/] (26 Temmuz 2022).
• Dedeoğlu, S. (2012). Türkiye’de Refah Devleti, Toplumsal Cinsiyet ve Kadın İstihdamı. S. Dedeoğlu ve A. Y. Elveren (Ed.). Türkiye’de Refah Devleti ve Kadın. (211-229). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Durmaz-Bodur, N. (2020). Türkiye Refah Rejiminde Kadın. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Durmaz-Bodur, N. ve Kumaş, H. (2021). Türkiye’de emekli bireylerin işgücü piyasasına katılımını belirleyen faktörler: Mikro ekonomik bir analiz. Emek Araştırma Dergisi. 19. 155-190. Durusoy-Öztepe, N. (2018). Çalışma Yaşamında Emekliler. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Esping-Andersen, G. (2015). Toplumsal Riskler ve Refah Devletleri. A.Buğra ve Ç. Keyder (Ed.). Sosyal Politika Yazıları. (33-54). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Feldman, D. C. ve Kim, S. (2000). Bridge employment during retirement: a field study of individual and organizational experiences with post-retirement employment. Human Resource Planning. 23(1). 14-25.
• Gökbayrak, Ş. (2010). Refah Devletinin Dönüşümü ve Özel Emeklilik Programları. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Gönen, E. ve Özmete, E. (2005). Yaşlılar İçin Evin Anlamı. Ş.Ergin (Ed.). III. Ulusal Yaşlılık Kongresi Bildiriler Kitabı. 272-278.
• Grace, K. M. ve Wong, G. K. M. (2003). Quality of life of the elderly in Singapores multi-racial society. International Journal of Social Economics. 30(3): 302-3019.
• Hablemitoğlu, Ş. ve Özmete, E. (2010). Yaşlı Refahı. Ankara: Kilit Yayınevi.
• HelpAge International. (2011). Insights on Ageing: a Survey Report. HelpAge International. UK. [https://www.helpage.org/silo/files/insights-on-ageing-a-survey-report.pdf] (22 Temmuz 2022).
• HelpAge International (2015). Global Agewatch Index 2015: Insight Report, London: HelpAge International Publishing. [https://fiapam.org/wp-content/uploads/2015/09/helpage-indice-global-envejecimiento-2015.pdf ] (22 Temmuz 2022).
• İçli, G. (2016). Sosyal Statü ve Rol Bağlamında Yaşlılık. H. Ceylan (Ed.). Yaşlılık Sosyolojisi. (41-60). Ankara: Nobel Yayınları.
• Jensen, R. T. (2004). Do private transfers ’displace’ the benefits of public transfers? Evidence from South Africa. Journal of Public Economics, 88(1): 89-112.
• Kalaycıoğlu, S., Tol, U. U., Küçükural, Ö. ve Cengiz, K. (2003). Yaşlılar ve Yaşlı Yakınları Açısından Yaşam Biçimi Tercihleri. Türkiye Bilimler Akademisi Raporları 5. Ankara.
• Kalınkara, V. ve Arpacı, F. (2016). Yerinde Yaşlanma. V. Kalınkara (Ed.). Yaşlılık: Disiplinler arası Yaklaşım, Sorunlar, Çözümler-2. (399-422). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kalınkara, V. ve Kapıkıran Ş. (2018). Yerinde Yaşlanma: Yaşlı Sosyalizasyonunun Sürdürülmesi. Yaşlı Bakımı Atölye Çalışmaları I. (91-108). Ankara: Yaşlı Sorunları Araştırma Derneği Yayını.
• Karadeniz O. ve Durusoy-Öztepe N. (2013). Türkiye’de yaşlı yoksulluğu. Çalışma ve Toplum. 38. 77-102.
• Karadoğan, E. (2018). Sosyal Yardımlar Zararlı (Mı?): “Bir Paket Makarna”nın Öz Saygı Düzeyine Etkisi ve Klientalizm Sorgulaması. D. Kutlu (Ed.). Sosyal Yardım Alanlar Emek, Geçim, Siyaset ve Toplumsal Cinsiyet. (207-224). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Le Grand, J., Hills, J., ve Piachaud, D. (2002). Understanding Social Exclusion. Oxford University Press.
• Marmot, M. ve Wilkinson, R. (1999). Social Determinants of Health. Oxford University Press.
• Metin, O. (2011). Sosyal politika açısından AKP dönemi: Sosyal yardım alanında yaşananlar. Çalışma ve Toplum. 28. 179-200.
• OECD (2009). The Social Expenditure Database: An Interpretive Guide. OECD Social, Empoloyment and Migration Working Papers No.92. Paris.
• Oğlak, S. (2019). Yaşlı sosyal refahının küresel yaşlanma izlem endeksi yönünden değerlendirilmesi ve Türkiye yaşlı sosyal refahının görünümü. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 12(2). 84-96.
• Oswald, F., Jopp, D., Rott, C. ve Wahl, H. W. (2010). Is aging in place a resource for or risk to life satisfaction? The Gerontologist. 51(2). 238-250.
• Özateş-Gelmez, Ö. S. (2018). Sosyal Yardımların Toplumsal Cinsiyetli Doğası: Cinsiyetçi İşbölümünün Yeniden Üretimi. D. Kutlu (Ed.). Sosyal Yardım Alanlar Emek, Geçim, Siyaset ve Toplumsal Cinsiyet. (193-206). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Özdemir, A. ve İnce, G. D. (2021). OECD ülkelerinde sosyal yardımların yoksulluk üzerine etkisi. Çalışma ve Toplum. 71. 2633-2658.
• Rajan, S. I. (2001). Social assistance for poor elderly: How effective?. Economic and Political Weekly. 36(8). 613-617.
• Sarıca, A. O. (2018). Türkiye'de emeklilik sistemlerinin yaşlı ve emekli yoksulluğu üzerine etkisi. Sosyal Güvenlik Dergisi. 9(2). 477-498.
• Stoller, M. A. ve Stoller, E. P. (2003). Perceived income adequacy among elderly retires, Journal of Applied Gerontology. 22(2): 230-251.
• Trifiletti, R. (1999). Southern European welfare regimes and the worsening position of women. Journal of European Social Policy. 9 (49). 49-64.
• Tutal, O. (2016). Yaşlılık, Yaşam Çevresi ve Evrensel Tasarım, V. Kalınkara (Ed.). Yaşlılık: Disiplinler arası Yaklaşım, Sorunlar, Çözümler-2. (489-507). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• TÜİK (2018). Nüfus Projeksiyonları. [https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Nufus-Projeksiyonlari-2018-2080-30567] (23 Temmuz.2022).
• Ünlütürk-Ulutaş, Ç. (2015). Sosyal Yardımlara Yerelden Bakmak. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Wahl, A. (2015). Refah Devletinin Yükselişi ve Düşüşü. (Çevirenler: Haldun Ünal ve Baran Öztürk). İstanbul: H2O Yayıncılık.
• Wiles, J. L., Leibing, A., Guberman, N., Reeve, J., Allen, R. E. S. (2012). The meaning of “aging in place” to older people. The Gerontologist. 52 (3). 357-366.