TAŞINMAZ MALİKİNİN KAZI VE YAPI YAPARKEN KOMŞU TAŞINMAZLARA ZARAR VERMEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ

Year 2022, Volume: Prof. Dr. M. Fatih UŞAN'a Dekanlıkta 10. Yıl Anısına Teşekkür Armağanı Issue: 2022-2, 1407 - 1436, 12.09.2022

Suheyl Rebi Kurt

https://doi.org/10.33432/ybuhukuk.1087476

Abstract

Mülkiyet hakkı, hukuk düzeninin belirlediği sınırlar içerisinde bireylere sahip oldukları şey üzerinde kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma şeklinde en geniş yetkileri tanıyan ve onlara çeşitli yükümlülükler yükleyen ayni bir haktır. Mülkiyet hakkı, malike getirilen yükümlülükler nedeniyle kısıtlanmaktadır. Türk Medeni Kanunu’nda mülkiyet, konu bakımından taşınır mülkiyeti ve taşınmaz mülkiyeti olarak ikiye ayrılır. Taşınmaz mülkiyetinin konusu Kanun’un 704. maddesinde belirtilmiştir. Diğer şeyler ise taşınır mülkiyetinin konusunu oluşturmaktadır. Türk Medeni Kanunu’nda, komşuluk ilişkileri sebebiyle meydana gelecek sorunları önlemek amacıyla komşular lehine ve malik aleyhine taşınmaz mülkiyetinde çeşitli kısıtlamalar getirilmiştir. Bu kısıtlamalarla komşuların karşılıklı ilişkilerde birbirlerini rahatsız etmemeleri, birbirlerinin malvarlığını veya kişilik haklarını ihlal etmemeleri ve aynı zamanda da birbirlerine yardım etmeleri amaçlanmıştır. Kanun’un 738. maddesinde ise kazı ve yapı yaparken komşu taşınmazlara zarar vermeme yükümlülüğü düzenlenmiştir. Bu hükme aykırı olarak mülkiyet hakkını kullanan malik, zarar gören veya zarar görme tehlikesi ile karşılaşan kişilere karşı Kanun’un 730. maddesi kapsamında sorumlu olur. Zarar gören veya zarar görme tehlikesi ile karşılaşan kişiler ise menfaatlerini korumak amacıyla 730. madde kapsamında durumun eski hale getirilmesi, tehlikenin veya uğradıkları zararın giderilmesi için malike karşı dava açabilirler. Ancak yapı ile komşu taşınmazlara zarar verilmesi durumunda, taşkın yapılara ilişkin 725. madde uygulanır. Bu maddeye göre; on beş gün içinde itiraz edilmeyen, iyi niyetli yapılan ve durum ve koşulların haklı gösterdiği yapılara, uygun bir bedelin ödenmesi halinde, komşu taşınmaz malikinin katlanma yükümlülüğü doğar. Çünkü yapı için harcanan emek ve para sadece yapı maliki için değil, aynı zamanda toplumun ekonomik ve sosyal değeri için de önem arz etmektedir. Bütün bu hükümler kapsamında kazı ve yapı yaparken komşu taşınmazlara zarar vermeme yükümlülüğünün uygulamada nasıl yer bulduğunu açıklamak amacıyla bu çalışma yapılmıştır.

Keywords

Mülkiyet Hakkı, Komşu Kavramı, Kazı ve Yapı, Zarar Vermeme Yükümlülüğü, Taşkın Yapı, Katlanma Yükümlülüğü, Taşınmaz Malikinin Sorumluluğu

THE OBLIGATION OF THE OWNER OF THE IMMOVABLE PROPERTY NOT TO DAMAGE THE NEIGHBORING IMMOVABLES DURING THE EXCAVATION AND CONSTRUCTION

Abstract

The right of property is a real right that gives individuals the widest authority to use, utilize and dispose of what they own within the limits determined by the legal order, and imposes various obligations on them. The right to property is restricted due to the obligations imposed on the owner. In the Turkish Civil Code, property is divided into two as movable property and immovable property in terms of subject. The subject of property of immovable is specified in Article 704 of the Law. Other things constitute the subject of property of movable. In the Turkish Civil Code, various restrictions have been introduced in the property of immovables in favor of neighbors and against owners in order to prevent problems that may arise due to neighborly relations. With these restrictions, it is aimed that neighbors do not disturb each other in mutual relations, do not violate each other’s property or personality rights, and at the same time help each other. Article 738 of the Law regulates the obligation not to damage neighboring immovables during the excavating and construction. The owner, who uses his/her property right in violation of this provision, shall be liable within the scope of Article 730 of the Law against persons who are harmed or face the risk of being harmed. Persons who are harmed or who are in danger of being harmed can file a lawsuit against the owner in order to restore the situation, to eliminate the danger or the damage they have suffered within the scope of Article 730, in order to protect their interests. However, in case of damage to the neighboring immovables with the construction, Article 725 on encroaching construction is applied. According to this article, if a suitable price is paid for constructions that are not objected to within fifteen days, built in good faith and justified by the circumstances and conditions, the owner of the neighboring immovable will bear the obligation. Because the labor and money spent for the construction are important not only for the owner of the construction, but also for economic and social value of the society. Within the scope of all these provisions, this study has been carried out in order to explain how the obligation not to damage the neighboring immovables during the excavation and construction finds its place in practice.

Keywords

The Concept of Neighbor, Excavation and Construction, Obligation Not to Cause Harm, Encroaching Construction, Obligation to Bear, Responsibility of The Immovable Owner, The Right to Property

References

• Akça, Kürşat (2015) “Anayasa Mahkemesi Kararlarında Mülkiyet Hakkı”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, C:1, Y:2015, s.543-596.
• Akıntürk, Turgut (2009) Eşya Hukuku, İstanbul, Beta Yayıncılık.
• Akipek, Jale (1973) Türk Eşya Hukuku, Ankara, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Akman, G. Sermet (1982) Taşkın İnşaat, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Arslan, Kahan Onur (2017) “Kamu Malı Niteliğinin Tespiti ve Kamu Mallarından Yararlanmanın Esasları”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S:131, s.57-86.
• Atlı, Banu (2017) “Taşkın Yapıya Katlanma Yükümlülüğünün Oluşma Koşulları”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Şeref ERTAŞ’a Armağan, C:19, Özel Sayı, s.981-1023.
• Ayan, Mehmet (2016) Eşya Hukuku II - Mülkiyet, 9. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Başpınar, Veysel (2016) “Mukayeseli Hukukta ve Türk Hukuku’nda Mülkiyet Hakkı Teminatı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:65, S:3, s.633-658.
• Belge, Ayşe Merve (2016), Ankara, Yetkin Yayınları.
• Bulut, Nihat (2006) “Mülkiyet Konusundaki Temel Yaklaşımlar ve Türk Anayasasında Mülkiyet Hakkı”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:10, S:3-4, s.15-26.
• Çörtoğlu, İ. Sahir (1982) Komşuluk Hukukunda Taşınmaz Mülkiyetinin Kullanılmasının Çevreye Etkisi ve Sonuçları (TMK 661), Ankara, Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi.
• Çörtoğlu, İ. Sahir (1988) Taşınmaz Mülkiyetinin Aşkın Kullanılması, Ankara, Dayınlarlı Yayıncılık.
• Demir, Fahri (2012) İslam Hukukunda Mülkiyet Hakkı ve Servet Dağılımı, 5. Baskı, Ankara, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Doğan, İlyas (2013) İnsan Hakları Hukuku, Ankara, Astana Yayınları.
• Eren, Fikret (2011) Mülkiyet Hukuku, 4. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Ertaş, Şeref (2017) Eşya Hukuku, İzmir, Barış Yayınları.
• Esener, Turhan/Güven, Kudret (2015) Eşya Hukuku, 6. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Etgü, Mehmet Akif (2009) Kamu Hukukunda Mülkiyet Hakkı ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Mülkiyet Hakkına Bakışı, İstanbul, On İki Levha Yayınları.
• Gözler, Kemal/Kaplan, Gürsel (2018) İdare Hukuku Dersleri, 20. Baskı, Bursa, Ekin Kitapevi.
• Günay, Erhan (2017) Taşınmaz Malikinin Sorumluluğu, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Gürsoy, Kemal Tahir/Eren, Fikret/Cansel, Erol (1984) Türk Eşya Hukuku, 2. Baskı, Ankara, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Kalabalık, Halil (2021) İdare Hukuku Dersleri, Cilt-II, 5. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Karahasan, M. Reşit (2009) Yeni Türk Medeni Kanunu Eşya Hukuku, Ankara, Arıkan Yayınları.
• Keskin, A. Dilşat/Demircioğlu, H. Reyhan (2018) Medeni Hukuk II (Eşya Hukuku-Miras Hukuku), Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Kılıç, Halil (2013) Gayrimenkul Davaları, 5. Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Nomer, Haluk Nami/Ergüne, Mehmet Serkan (2019) Eşya Hukuku, 6. Baskı, İstanbul, On İki Levha Yayınları.
• Oğuzman, Kemal/Seliçi, Özer/Oktay-Özdemir, Saibe (2018) Eşya Hukuku, 21. Baskı, İstanbul, Filiz Kitapevi.
• Özkaya, Eraslan (2022) Eşya Hukuku, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Serozan, Rona (1976) “Komşunun Arsasına Taşan Yapı”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C:42, S:1-4, s.359-375.
• Sirmen, A. Lale (1988) “Taşınmaz Mülkiyetinin Kullanılmasında Çevre Etkileri Yaratan Müdahalelerden Dolayı Malikin Sorumluluğu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:40, S:1, s.281-306.
• Sirmen, A. Lale (2019) Eşya Hukuku, 7. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Şimşek, Suat (2010) “Mülkiyet Hakkının Kapsamı, Sınırlandırma Nedenleri Ve Şartları Açısından 1982 Anayasası Ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi: Karşılaştırmalı Bir Analiz –I”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S:91, s.181-228.
• Tabak, Bahadırhan (2016) Mülkiyet Hakkı ve Anayasa Mahkemesinin Mülkiyet Hakkına Bakışı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çankaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tandoğan, Haluk (2010) Türk Mes’uliyet Hukuku, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
• Tekdoğan, Aydın (2019) Komşu Taşınmaza Elatmanın Önlenmesi ve Temliken Tescil Davaları, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Tekinay, Selahattin Sulhi/Akman, Galip Sermet/Burcuoğlu, Haluk/Altop, Atilla (1989) Eşya Hukuku, Cilt I, 5. Baskı, İstanbul, Filiz Kitapevi.
• Topuz, Murat (2020) Türk Özel Hukukunda Taşınmaz Mülkiyeti, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Ünal, Şeref (1994) “Anayasa Hukuku ve Milletlerarası Sözleşmeler Açısından Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlandırılması”, Anayasa Yargısı Dergisi, Y:1994, S:11, s.39-60.
• Yetik, Nurten (2003) Eşya Hukuku, Ankara, Bilge Kitapevi.
• Yılmaz, Ejder (2004) Hukuk Sözlüğü, 8. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Yılmaz, Yasemin (2018) “Taşınmaz Malikinin Sorumluluğu”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C:24, S:2, s.1146-1173.