Tülay Tura Börtecene’nin Sanatı ve Modern Türk Resmindeki Yeri

Yıl 2023, Sayı: 30, 147 - 158, 31.07.2023

Aynur Gürlemez Arı

https://doi.org/10.17484/yedi.1223375

Öz

İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü’nden 1959 yılında mezun olan Tülay Tura Börtecene, sanat yaşamına soyut dışavurumcu bir üslupla başlamış, kariyerini ulusal ve uluslararası sergilerde varlık göstererek devam ettirmiştir. Güçlü dışavurumcu üsluptaki eserleriyle 1961 Paris ve 1962 Venedik Bienallerinde katılan sanatçı, Devrim Erbil, Altan Gürman, Sarkis ve Adnan Çoker’le birlikte Mavi Grup isimli sanatçı grubu içinde yer alır. 1970 ve 1980’lerde figüratif diyebileceğimiz bir üslup benimser ve 1990 sonrası tekrar soyut dışavurumcu tavrına geri döner. Bu araştırmada, sanat tarihimizde önemli bir yeri olan ve hakkında çok az değerlendirmeye sahip olduğumuz Tülay Tura Börtecene’nin yaşamına ve sanat üretiminin farklı dönemlerine sanat tarihsel bir yaklaşımla odaklanılmıştır. Sanatçının Avrupa ve Amerika’da varlık gösteren çağdaşı diğer soyut dışavurumcu sanatçılarla eşzamanlı ve ortak bir tavırda eserler verdiği görülmüş, figüratif üsluba geçmesinde belirleyici olan siyasi olayların şekillendirdiği dönemi değerlendirilmiş, son döneminde tekrar sanat hayatında başladığı ilk noktaya dönen Tülay Tura’nın seçtiği yeni soyut dışavurumcu tavrı ele alınmıştır. İstanbul Resim Heykel Müzesi koleksiyonunda da eserleri bulunan ve Türkiye’yi uluslararası sergilerde temsil eden Tülay Tura Börtecene, Türkiye’de soyut dışavurumcu eserler veren ve sergileyen ilk kadın ressamlarımızdandır.

Anahtar Kelimeler

Tülay Tura Börtecene, Modern Türk Resmi, Ressam Kadınlar, Soyut Dışavurumculuk

Tülay Tura Börtecene's Art and Her Place in Modern Turkish Painting

Öz

Tülay Tura Börtecene graduated from the Painting Department of the Istanbul State Academy of Fine Arts in 1959. She started her artistic career with an abstract expressionist style and continued her career in national and international exhibitions. Tura, participated in the 1961 Paris and 1962 Venice Biennales with her works in a strong expressionist style. After returning to Turkey in 1963, she worked with Devrim Erbil, Altan Gürman, Sarkis and Adnan Çoker in the group of artists called Mavi Grup. Adopting a figurative style in the 1970s and 1980s, the painter returned to her abstract expressionist attitude, after 1990. This research, tries to focus on the art works of Tülay Tura Börtecene, who has an important place in Turkish art history and about whom we have little evaluation. In this research, the works of the artist in different styles in her art life are discussed, by dividing them into periods with an art historical approach. It was seen that the artist created works in a simultaneous and common manner with other contemporary abstract expressionist artists who were present in Europe and America. In addition to that, in this research, the period shaped by the political events that were decisive in the transition of the artist to the figurative style was evaluated. and the new abstract expressionist attitude chosen by Tülay Tura, who returned to the first point where she started in her art life in her last period, is discussed. Tülay Tura Börtecene, whose works are in the collection of the Istanbul Painting and Sculpture Museum and has represented Turkey in international exhibitions, is one of the first female painters in Turkey to produce and exhibit abstract expressionist paintings.

Anahtar Kelimeler

Tülay Tura Börtecene, Modern Turkish Painting, Woman Painters, Abstract Expressionism

Kaynakça

• 31. Biennale Internazionale D’arte: catalogo. (1962). Seconda edizione. Stamperia di Venezia, 23 agosto.
• ASAC: Archivio Storico delle Arti Contemporanee, https://asac.labiennale.org/it/
• Batur, E. (1986, Eylül). Tülay Tura’nın yüzleri. Adam Sanat. 10. 63-66.
• Batur, F. (2010, Nisan 3). Tülay Tura Börtecene’nin kaotik evreni, Hürriyet Gazetesi, https://archives.saltresearch.org/bitstream/123456789/36651/1/TAKAF664001.jpg
• Bonhams. (t.y.). John Saccaro. https://www.bonhams.com/auctions/21438/lot/7/?category=list&length=12&page=1
• Börtecene, Tülay T. (2003). Kaos ve Oluşum. Akbank.
• Börtecene, Tülay T. (2003). Kaos ve Oluşum II. Bilim Sanat Galerisi.
• Cumhuriyet’ten günümüze kadın sanatçılar. (1993). Sergi Kataloğu.
• Deuxieme biennale de Paris: Manifestation biennale et international des jeunes artistes, du 29 septembre au 5 novembre 1961. (1961). Paris: Musee d’Art Moderne.
• Dostluğun ve sanatın büyüsü bu sergide. (2018, 21 Eylül). Nilüfer Belediyesi, https://www.nilufer.bel.tr/haber/dostlugun-ve-sanatin-buyusu-bu-sergide
• Ergüven, E. (1999, Mayıs). Tülay Tura Börtecene. Adam Sanat, 162, 37-40. Fiche D’Informations. (1962), “Tülay Tura”. Raccolta Documentaria Artisti. La Biennale di Venezia, ASAC.
• Germaner, S. (2007). Türk sanatının modernleşme süreci: 1950-1990. Modern ve ötesi: 1950-2000. 1-19. Bilgi Üniversitesi.
• Gülener, M. (Ed.). (2010). Tülay Tura Börtecene, bir antoloji & yeniler / an anthology & the new ones. Mine Sanat Galerisi.
• Gürlemez Arı, A. (2019). Venedik Bienali’nde Türkiye [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi. Ulusal Tez Merkezi].
• İstanbul Modern. (2012). Hayal ve hakikat, Türkiye’den modern ve çağdaş kadın sanatçılar. https://www.istanbulmodern.org/tr/sergiler/gecmis-sergiler/hayal-ve-hakikat_23.html
• İstanbul Modern. (2013). Geçmiş ve gelecek. https://www.istanbulmodern.org/tr/basin/basin-bultenleri/gecmis-ve-gelecek_1129.html
• İstanbul Modern. (2016). Sanatçı ve zamanı. https://www.istanbulmodern.org/en/exhibitions/past-exhibitions/artists-in-their-time_1663.html
• Milli Eğitim Bakanlığı. (1964). 25. Devlet Resim Heykel Sergisi Kitapçığı. Milli Eğitim Basımevi.
• Mine Sanat Galerisi (t.y.). Tülay Tura Börteçene “Bir Antoloji”. http://minesanat.com/tulay-tura-bortecene-bir-antoloji
• Topoğlu, O. (t.y.). Bilge Alkor & Devrim Erbil resim sergisi. https://www.oguztopoglu.com/2015/07/bilge-alkor-devrim-erbil-resim-sergisi.html
• Oktay, A. (2000). Tülay Tura Börtecene, Bilim Sanat Galerisi.
• Özkan, E. (2015). Sanat tarihi yazımı ve eleştirisi: Sezer Tansuğ [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi. Ulusal Tez Merkezi].
• Özsezgin, Kaya. (2010). Cumhuriyet’in elli yılında plastik sanatlar. Tunca Sanat.
• Salt Araştırma, (t.y). Uluslararası bienallere Türkiye katılımı. Tahran Bienali. https://legacy.graphcommons.com/graphs/4b59f010-dd53-4f38-9b69-8aa634bcb398/selection/d5986148-3e39-43ad-8382-56b056a9321d