Osmanlı İstanbul’unda Asayiş 1879-1909

Year 2019, , 211 - 212, 27.12.2019

Nurçin İleri

https://doi.org/10.53979/yillik.2019.16

Abstract

Noémi Lévy-Aksu’nun Osmanlı İstanbul’unda Asayiş 1879-1909 adlı çalışması, Zaptiye Nezareti’nin kurulduğu 1879 yılından 1909’a, yani bu teşkilatın yerine Dahiliye Nezareti’ne bağlı Emniyet-i Umûmiye Müdüriyeti’nin kurulduğu döneme kadarki süreci ele alır. Yazarın 2012’de tamamladığı doktora tezinden yola çıkarak Ordre et Désordres dans la Capitale Ottomane: Istanbul 1879-1909 başlığıyla yayımladığı çalışmanın çevirisi olan bu kitap, 2017’de Serra Akyüz Gönen tarafından Türkçeye kazandırıldı.

Keywords

security, Istanbul, ottoman empire, Abdülhamid II

References

• 1 Birkaç örnek için bkz. Clive Emsley and Barbara Winberger, eds., Policing Western Europe, Politics, Professionalism and Public Order 1850-1940 (Londra: Greenwood Press, 1991); Mathieu Deflem, “Bureaucratization and Social Control: Historical Foundations of International Policing.” Law and Society Review 34, s. 3 (2000): 601-40; Mark Neocleous, The Fabrication of Social Order: A Critical Theory of Police Power (Londra: Pluto Press, 2000).
• 2 Bkz. Halim Alyot, Türkiye’de Zabıta: Tarihi, Gelişimi ve Bugünkü Durumu (Ankara: Kanaat Basımevi, 1947); Hikmet Tongur, Türkiye’de İlk Zabtiyeler: Kolluk Tarihimizden Vesikalar (Ankara: Güney Matbaacılık ve Gazetecilik T.A.O., 1948); Derviş Okçabol, Türk Zabıta Tarihi ve Teşkilat Tarihçesi (Ankara: Ankara Polis Enstitüsü, 1940); İlhan Akbulut, Polis Teşkılatının 150. Kuruluş Yıldönümünde Türk Polis Tarihi, (İstanbul: Cem Ofset, 1995); Ali Sönmez, “Zabtiye Teşkilatının Kuruluşu ve Gelişimi,” (Ankara: Ankara Üniversitesi, 2005). Lévy-Aksu da, Osmanlı tarih yazımında istihbarat sistemi üzerine çeşitli çalışmalar olmasına rağmen, polis teşkilatının nasıl örgütlendiği, polislerin kimler olduğu, nereden geldiği ve ne kadar olduğu gibi başat sorulara bile cevap bulmakta güçlük çekildiğini belirtir. Polis teşkilatına dair kaynakların kamuya ve araştırmacılara açılmamış olmasından ötürü, polisin kurumsal tarihine dair şimdiye kadar yapılan çalışmaların sınırlı kaldığını iddia eder (s. 33-37 ve 165-167).
• 3 Bkz., Khaled Fahmy, “The Police and the People in the 19th Century Egypt,” Die Welt des Islams 39 (1999): 340-377; Cengiz Kırlı, “Kahvehaneler ve Hafiyeler: 19. Yüzyıl Ortalarında Osmanlı’da Sosyal Kontrol,” Toplum ve Bilim 83 (2000): 58-79; Nadir Özbek, “Osmanlı İmparatorluğu’nda İç Güvenlik, Siyaset ve Devlet, 1876-1909,” Türklük Araştırmaları Dergisi, 16 (2004): 59-95; Ferdan Ergut, Modern Devlet ve Polis: Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Toplumsal Denetimin Diyalektiği (İstanbul: İletişim, 2004); Omri Paz, “Crime, Criminals, and the Ottoman State: Anatolia between the Late 1830s and the Late 1860s” (doktora tezi, Tel Aviv University, 2010); Roger A. Deal, Crimes of Honor, Drunken