AESTHETIC AND MUSICAL DYNAMICS OF THE NEOCLASSICAL-ROMANTIC TRANSITION IN CLASSICAL TURKISH MUSIC

Year 2025, Volume: 8 Issue: 1, 777 - 806, 27.03.2025

Sezer Akdağ

https://doi.org/10.51576/ymd.1628527

Abstract

ABSTRACT
This article aims to examine the aesthetic and musical elements in the transition from the Neoclassical to the Romantic period in Classical Turkish music. The Neoclassical period is characterized by the revival of traditional forms, modal structures, and aesthetic concepts, as well as the reinforcement of connections with tradition in artistic production processes. In contrast, the Romantic period signifies a phase where individual emotions took precedence, profound artistic expressions emerged, and innovative compositional techniques gained prominence. The study focuses on the aesthetic and technical transformations during the 19th century, a time when Ottoman music became more open to Western influences and was shaped by social and cultural changes. Within this scope, the effects of the Westernization process, which intensified during the Tanzimat period, on Ottoman music and the interaction between traditional music and these influences are among the main topics addressed. Prominent composers such as Hammâmîzâde İsmail Dede Efendi, a pioneer of the Neoclassical period, and Hacı Ârif Bey, a key figure of the Romantic period, played significant roles in shaping new aesthetic perspectives. They enriched music with innovative approaches without completely breaking away from traditional frameworks. The study concludes that the transition from the Neoclassical to the Romantic period had notable impacts on the fundamental elements of music and led to changes in compositional approaches. Theoretical developments, innovations in instrumental music, and interactions with literature were found to shape the aesthetic structure of the period. Additionally, the influence of Westernization and the innovative approaches of composers contributed a new dimension to Ottoman music in both aesthetic and cultural contexts.

Keywords

Aesthetic, classical Turkish music, 19th century, neoclassical period, romantic period

KLASİK TÜRK MÛSIKÎSİNDE NEOKLASİK-ROMANTİK DÖNEM GEÇİŞİNİN ESTETİK VE MÜZİKAL DİNAMİKLERİ

Abstract

ÖZ
Bu makale, Klasik Türk mûsıkîsinde Neoklasik dönemden Romantik döneme geçişin estetik ve müzikal unsurlarını incelemeyi amaçlamaktadır. Neoklasik dönem; geleneksel formların, makam yapılarının ve estetik anlayışların yeniden canlandırıldığı ve sanatsal üretim süreçlerinde gelenekle bağların güçlendirildiği bir dönemdir. Buna karşılık Romantik dönem; bireysel duyguların ön plana çıktığı, yoğun sanatsal ifadelerin ve yenilikçi kompozisyon tekniklerinin ağırlık kazandığı bir dönemi ifade eder. Araştırma, özellikle 19. yüzyılda Osmanlı mûsıkîsinin Batı etkilerine açık hale geldiği, sosyal ve kültürel değişimlerle şekillendiği bir dönemdeki estetik ve teknik dönüşümleri analiz etmeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda, Tanzimat dönemiyle birlikte yoğunlaşan Batılılaşma sürecinin mûsıkîye olan etkileri ve geleneksel mûsıkînin bu etkilerle olan etkileşimi ele alınan hususlardan biri olmuştur. Bu dönemde, Neoklasik dönemin öncüsü Hammâmîzâde İsmail Dede Efendi ve Romantik dönemin öncüsü Hacı Ârif Bey gibi önemli bestekârlar, yeni estetik anlayışların şekillenmesinde belirleyici bir rol oynamış; aynı zamanda mûsıkîyi geleneksel kalıplarından tamamen uzaklaştırmadan yenilikçi bir yaklaşımla zenginleştirmişlerdir. Çalışma sonucunda, Neoklasik dönemden Romantik döneme geçişin mûsıkî üzerindeki etkileri ve bestecilik anlayışındaki değişimler tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu süreçte, nazari gelişmeler, çalgı mûsıkîsindeki yenilikler ve edebiyatla olan etkileşimlerin dönemin estetik yapısını şekillendirdiği belirlenmiştir. Ayrıca Batılılaşma sürecinin mûsıkîye getirdiği etkiler ve bestecilerin yenilikçi yaklaşımlarının, estetik ve kültürel anlamda da Osmanlı mûsıkîsine yeni bir boyut kazandırdığı görülmüştür.

Keywords

Estetik, klasik Türk mûsıkîsi, 19. yüzyıl, neoklasik dönem, romantik dönem

Thanks

Editörlere teşekkürlerimle...

References

• Ak, A. Ş. (2009). Türk Mûsikîsi tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Arıkoğlu, İ. (2019). Enderunlu şairler. M. Macit, O. Horata (Ed.), XIX. Yüzyıl Türk Edebiyatı içinde (20-37. ss.). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Ataman, S. Y. (1986). Müzikoloji tarihi araştırmaları açısından bir çağ düzeni içinde Türk Musikisine genel bir bakış. F. Halıcı (Ed.), Türk Musikisinin Dünü Bugünü Yarını içinde (159-171. ss.). Ankara: Sevinç Matbaası.
• Behar, C. (2019). Osmanlı/Türk Musıkisinin kısa tarihi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Berker, E. (1985). Türk Musikisinde dönemler. Erdem Dergisi, 1(1), 147-168.
• Gerçek, İ. H., (2024, Kasım 15). Kişisel görüşme, Erzurum.
• Karataş, Ö. S., (2024, Ekim 26). Kişisel görüşme, Erzurum.
• Kaygısız, M. (2018). Türklerde müzik. İstanbul: Kategori Yayıncılık.
• Özgül, M. K. (2019). XIX. Yüzyıl Türk edebiyatına genel bir bakış. M. Macit, O. Horata (Ed.), XIX. Yüzyıl Türk Edebiyatı içinde (2-18. ss.). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Öztuna, Y. (1988). Şevkî Bey. İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Salgar, M. F. (2004). Ölümünün yüzellinci yılında dede efendi: Hayatı, sanatı, eserleri. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Sarı, G. Ç. (2014). 19. yüzyıl batılılaşma hareketlerinin Osmanlı-Türk müziğine yansımaları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 181(181), 31-50.
• Tanpınar, A. H. (2003). 19 uncu asır Türk edebiyatı tarihi. İstanbul: Çağlayan Kitabevi.
• Tanrıkorur, C. (2019). Osmanlı Dönemi Türk Mûsikîsi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanrıkorur, C. (2020). Türk müzik kimliği. İstanbul: Dergâh Yayınları.