Koronavirüs (COVID-19) Pandemisinde Sağlık Çalışanlarının Kaygı Düzeyleri, Baş Etme Becerileri ve Psikolojik Sağlamlıkları Arasındaki İlişki

Burak Can Çavuşoğlu; Yunus Kaya

Araştırma Makalesi

Koronavirüs (COVID-19) Pandemisinde Sağlık Çalışanlarının Kaygı Düzeyleri, Baş Etme Becerileri ve Psikolojik Sağlamlıkları Arasındaki İlişki

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 160 - 176, 09.08.2022

Burak Can Çavuşoğlu , Yunus Kaya

Öz

Amaç: Bu araştırma, COVID-19 pandemisi sürecinde sağlık çalışanlarının yaşadıkları korku ve kaygı düzeyleri, baş etme
becerileri ve psikolojik sağlamlıkları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak gerçekleştirilmiştir.
Gereç ve Yöntem: Araştırmaya, İstanbul’da bir hastanenin COVID-19 pandemi sürecinde görev alan 355 sağlık çalışanı
katılmıştır. Araştırma verileri, Tanıtıcı Özellik Soru Formu, COVID-19 Korkusu Ölçeği, Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği,
Connor-Davidson Psikolojik Sağlamlık Ölçeği, Durumluk ve Süreklilik Kaygı Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Araştırma
verilerinin analizi nonparametrik testler ve Spearman Korelasyon Analizi kullanılarak gerçekleştirilmiştir.
Bulgular: COVID-19 Korku Ölçeği ile SBTÖ alt boyutlarının tamamı, Psikolojik Sağlamlık Ölçeği toplam puan ve alt
boyutlarının tamamı ve Durumluk Sürekli Kaygı Ölçeği alt boyutlarının tamamı ile anlamlı ilişki bulunmuştur. SBTÖ alt
boyutları ile Psikolojik Sağlamlık ve Durumluk Sürekli Anksiyete puanları arasında anlamlı ilişki olduğu bulunmuştur.
Psikolojik Sağlamlık ve Durumluk Sürekli Anksiyete Puanları arasında anlamlı ilişki bulunmuştur.
Sonuçlar: Bu sonuçlar doğrultusunda, pandemi sürecinde görev alan sağlık çalışanlarının genel olarak COVID-19 korku ve
kaygısının azaltılması ve ruhsal açıdan korunması için etkin başa çıkma yöntemleri geliştirilmesi ve psikolojik sağlamlık
düzeylerinin artırılması sağlanmalıdır.
Anahtar Kelimeler: COVID-19 pandemisi, COVID-19 korkusu, Stres, Anksiyete, Psikolojik sağlamlık

Anahtar Kelimeler

COVID-19 pandemisi, COVID-19 korkusu, Stres, Anksiyete, Psikolojik sağlamlık

Destekleyen Kurum

Bu çalışmanın gerçekleştirilmesinde herhangi bir kurum ve kuruluştan destek alınmamıştır.

Kaynakça

1. Xiang YT, Yang Y, Li W, Zhang L, Zhang Q, Cheung T et al. Timely mental health care for the 2019 novel coronavirus outbreak is urgently needed. The Lancet Psychiatry 2020; 7(3): 228-229. Doi: 10.1016/S2215-0366(20)30046-8
2. Wu Z, McGoogan JM. Characteristics of and important lessons from the coronavirus disease 2019 (COVID-19) outbreak in China: Summary of a report of 72314 cases from the Chinese Center for Disease Control and Prevention. Journal of the American Medical Association 2020; 323(13): 1239-1242. Doi: 10.1001/jama.2020.2648
3. Centers for Diseases Control (CDC). National Center for Immunization and Respiratory Diseases (NCIRD), certain medical conditions and risk for severe covid-19 illness. 2020. Erişim Tarihi: 15 Eylül 2021. Erişim Adresi: https://www.cdc.gov/ncird/index.html
4. T.C. Sağlık Bakanlığı. COVID-19. 2020. Erişim Tarihi: 25 Eylül 2021. Erişim Adresi: https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66113/covid-19.html.
5. World Health Organization (WHO). Coronavirus disease (COVID-19 ) outbreak: Rights, roles and responsibilities of health workers, including key considerations for occupational safety. 2020. Erişim Tarihi: 25 Eylül 2021. Erişim Adresi: https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/who-rights-roles-respon-hw-covid-19.pdf .
6. Wang C, Pan R, Wan X, Tan Y, Xu L, Ho CS, et al. Immediate psychological responses and associated factors during the initial stage of the 2019 coronavirus disease (COVID-19) epidemic among the general population in China. Environmental Research and Public Health 2020; 17(5): 1729. Doi: 10.3390/ijerph17051729.
7. Chen J, Liu X, Wang D, Jin Y, He M, Ma Y, et al. Risk factors for depression and anxiety in healthcare workers deployed during the COVID-19 outbreak in China. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology 2021; 56(1): 47-55. Doi: 10.1007/s00127-020-01954-1
8. Çalışkan Pala S, Metintaş S. COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanları. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi. 2020; 5: 156-68. Doi: 0.35232/estudamhsd.789806
9. Yüncü V, Yılan Y. COVID-19 pandemisinin sağlık çalışanlarına etkilerinin incelenmesi: Bir durum analizi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2020; Ek Sayı: 373-401.
10. Mi T, Yang X, Sun S, Li X, Tam C C, Zhou Y, et al. Mental health problems of HIV healthcare providers during the COVID-19 pandemic: The interactive effects of stressors and coping. AIDS and Behavior 2020; 25(1): 18-27. Doi: 10.1007/s10461-020-03073-z
11. Lai J, Ma S, Wang Y. Factors associated with mental health outcomes among health care workers exposed to coronavirus disease. JAMA Netw Open 2020; 3(3): e203976. Doi: 10.1001/jamanetworkopen.2020.3976
12. Labrague LJ, De los Santos JAA. COVID-19 anxiety among front-line nurses: Predictive role of organisational support, personal resilience and social support. Journal of Nursing Management 2020; 28(7): 1653-1661. Doi:10.1111/jonm.13121
13. Di Monte C, Monaco S, Mariani R, Di Trani M. From resilience to burnout: Psychological features of Italian general practitioners during COVID-19 emergency. Frontiers in Psychology 2020; 11: 56720. Doi: 10.3389/fpsyg.2020.567201
14. Fletcher D, Sarkar M. Psychological resilience a review and critique of definitions, concepts, and theory. European Psychologist. 2013; 18(1): 12-23. Doi: 10.1027/1016-9040/a000124
15. Bonanno GA. Loss, trauma and human resilience: Have we underestimated the human capacity to thrive after extremely aversive events?, American Psychologist 2004; 59: 20-28. Doi: 10.1037/0003-066X.59.1.20
16. Basım HN, Çetin F. Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeğinin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi 2011; 22: 104-114.
17. Karaırmak Ö. Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 2006; 3(26): 129-142.
18. Gillespie MB. Chaboyer W, Wallis M. Development of a theoretically derived model of resilience through concept analysis. Contemporary Nurse 2007; 25(1-2): 124-135. Doi: 10.5172/conu.2007.25.1-2.124
19. Zander M, Hutton A, King L. Coping and resilience factors in pediatric oncology nurses. Journal of Pediatric Oncology Nursing 2009; 27(2): 94-108. Doi: 10.1177/1043454209350154
20. Chesak SS, Bhagara A, Schroder DR, Foy DA, Cutshall, SM, Sood A. Enhancing resilience among new nurses: Feasibility and efficacy of pilot intervention. The Ochsner Journal 2015; 15(1): 38-44.
21. Mealer M, Conrad D, Evans J, Jooste K, Solyntjes J, Rothbaum B, et al. Feasibility and acceptability of a resilience training program for intensive care unit nurses. American Journal of Critical Care 2014; 23(6): 97-105. Doi: 10.4037/ajcc2014747
22. Ahorsu DK, Lin CY, Imani V, Saffari M, Griffiths MD, Pakpour AH. The Fear of COVID-19 Scale: Development and initial validation. International Journal of Mental Health and Addiction 2020; 1-9. Doi: 10.1007/s11469-020-00270-8
23. Bakioğlu F, Korkmaz O, Ercan H. Fear of COVID-19 and positivity: Mediating role of intolerance of uncertainty, depression, anxiety, and stress. International Journal of Mental Health and Addiction 2021; 19(6): 2369-2382. Doi: 10.1007/s11469-020-00331-y
24. Folkman S, Lazarus R. An analysis of coping in a middle-aged community sample. Journal of Health and Social Behavior 1980; 21(3): 219-239. Doi: 10.2307/2136617
25. Şahin NH, Durak A. Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği: Üniversite öğrencileri için uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi 1995; 10(34): 56-73.
26. Connor KM, Davidson JRT. Development of a new resilience scale The Connor-Davidson Resilience Scale (CD-RISC). Depression and Anxiety 2003; 18(2): 76–82. Doi: 10.1002/da.10113.
27. Karaırmak Ö. Establishing the psychometric qualities of The Cornor-Davidson Resilience Scale (CD-RISC) using exploratory and confirmatory factor analysis in a trauma survivor sample. Psychiatry Research 2010; 179(3): 350-356. Doi: 10.1016/j.psychres.2009.09.012
28. Spielberger CD, Gorsuch RC, Luschene RE. Manual for the State-Trait Anxiety Invenntory. California: Consulting Psychologists Press; 1970.
29. Öner N, Le Compte A. Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri el kitabı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayını; 1983.
30. Taspinar B, Taspinar F, Gülmez H, Kizilirmak AS. Fizyoterapistlerde COVID-19 korkusu ve yaşam kalitesi arasındaki ilişki. Forbes Journal of Medicine 2021; 2(2): 108-115. Doi: 10.5222/forbes.2021.54376
31. Yılmaz MÇ, Uysal N. Klinisyen hemşirelerde COVID-19 korkusu ve mesleğe bağlılık düzeyinin belirlenmesi. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi 2021; 4(3): 316-325. Doi: 10.38108/ouhcd.886634
32. Özturan DD, Şahin AK. Levels of anxiety and coping with stress in healthcare workers during coronavirus disease 2019 (COVID-19) pandemic. Family Practice and Palliative Care 2021; 6(1): 62-69. Doi: 10.22391/fppc.789890
33. Yıldız E, Çeviker SA, Tokur ME, Koçak Ö, Bilgeç SB, Yıldırımer A, ve ark. Pandemi servisi ve yoğun bakımda çalışan sağlık çalışanlarının anksiyeteve stres düzeylerinin değerlendirilmesi. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2021; (1): 19-29. Doi: 10.17343/sdutfd.882994
34. Aydın A, Özcan BE. Covid-19 pandemi sürecinde sağlık çalışanlarında belirsizliğe tahammülsüzlük, ruminatif düşünme biçimi ve psikolojik sağlamlık düzeyleri. Cukurova Medical Journal 2021; 46(3): 1191-1200. Doi: 10.17826/cumj.925771
35. Sakaoğlu HH, Orbatu D, Emiroglu M, Çakır Ö. Covid-19 salgını sırasında sağlık çalışanlarında spielberger durumluk ve sürekli kaygı düzeyi: Tepecik Hastanesi örneği. Tepecik Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi 2020; 30(2):1-9. Doi:10.5222/terh.2020.56873
36. Kızıloğlu B. Covid-19 pandemi döneminde cerrahi birimlerde çalışan hemşirelerin kişilik özelliklerinin Covid-19 korkusu, iş stresi ve psikolojik sağlamlık düzeylerine etkisi. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. 2021.
37. Kasapoğlu F. COVID-19 salgını sürecinde kaygı ile maneviyat, psikolojik sağlamlık ve belirsizliğe tahammülsüzlük arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Electronic Turkish Studies 2020; 15(4): 599-614. Doi: 10.7827/TurkishStudies.44284
38. Kluge HHP, Wickramasinghe K, Rippin HL, Mendes R, Peters DH, Kontsevaya A, et al. Prevention and control of non-communicable diseases in the COVID-19 response. The Lancet 2020; 395(10238):1678-1680. Doi: 10.1016/S0140-6736(20)31067-9
39. Alnazly E, Khraisat OM, Al-Bashaireh AM, Bryant CL. Anxiety, depression, stress, fear and social support during COVID-19 pandemic among Jordanian healthcare workers. Plos One 2021; 16(3), e0247679. Doi: 10.1371/journal.pone.0247679
40. Cai H, Tu B, Ma J, Chen L, Fu L, Jiang Y, et al. Psychological impactand coping strategies of frontline medical staff in Hunan between January and March 2020 during the outbreak of coronavirus disease 2019 (COVID 19) in Hubei, China. Med Sci Monitor: International Medical Journal of Experimental and Clinical Research 2020; 26:e924171-1. Doi: 10.12659/MSM.924171
41. Tam CCF, Cheung KS, Lam S, Wong A, Yung A, Sze M, et al. Impact of coronavirus disease 2019 (COVID-19) outbreak on ST-Segment–Elevation myocardial infarction care in Hong Kong, China. Catheter Cardiovasc. Interv 2020; doi: 10.1002/ccd.28943.
42. Vagni M, Maiorano T, Giostra V, Pajardi D. Coping with COVID-19: Emergency stress, secondary trauma and self-efficacy in healthcare and emergency workers in Italy. Frontiers in Psychology 2020; 11: 566912. Doi: 10.3389/fpsyg.2020.566912
43. Nie A, Su X, Zhang, S, Guan W, Li J. Psychological impact of COVID-19 outbreak on frontline nurses: A cross-sectional survey study. Journal of Clinical Nursing 2020; 29(21–22): 4217-4226. Doi: 10.1111/jocn.15454
44. Li Z, Yi X, Zhong M, Li Z, Xiang W, Wu S, et al. Psychological distress, social support, coping style, and perceived stress among medical staff and medical students in the early stages of the COVID-19 epidemic in China. Frontiers in Psychiatry 2021; 12: 664808. Doi: 10.3389/fpsyt.2021.664808.
45. Hou T, Zhang T, Cai W, Song X, Chen A, Deng G, et al. Social support and mental health among health care workers during coronavirus disease 2019 outbreak: A moderated mediation model. Plos One 2020; 15(5): e0233831. Doi: 10.1371/journal.pone.0233831
46. Smida M, Khoodoruth MAS, Al‐Nuaimi SK, Al‐Salihy Z, Ghaffar A, Khoodoruth WNCK, et al. Coping strategies, optimism, and resilience factors associated with mental health outcomes among medical residents exposed to coronavirus disease 2019 in Qatar. Brain and Behavior 2021; 11(8), e2320. Doi: 10.1002/brb3.2320
47. Arslan G, Yıldırım M, Tanhan A, Buluş M, Allen KA. Coronavirus stress, optimism-pessimism, psychological inflexibility, and psychological health: Psychometric properties of The Coronavirus Stress Measure. International Journal of Mental Health and Addiction 2021; 19(6): 2423-2439. Doi. 10.1007/s11469-020-00337-6
48. Yıldırım M, Çiçek İ. Optimism and pessimism mediate the association between parental coronavirus anxiety and depression among healthcare professionals in the era of COVID-19. Psychology, Health & Medicine 2021; 1-9. Doi: 10.1080/13548506.2021.1966702
49. Bozdağ F, Ergün N. Psychological resilience of healthcare professionals during COVID-19 pandemic. Psychological Reports 2021; 124(6): 2567-2586. Doi: 10.1177/0033294120965477
50. Ortiz-Calvo E, Martínez-Alés G, Mediavilla R, González-Gómez E, Fernández-Jiménez E, Bravo-Ortiz MF, et al. The role of social support and resilience in the mental health impact of the COVID-19 pandemic among healthcare workers in Spain. Journal of Psychiatric Research 2021; 14(148):181-187. Doi: 10.1016/j.jpsychires.2021.12.030
51. Peñacoba C, Velasco L, Catalá P, Gil‐Almagro F, García‐Hedrera FJ, Carmona‐Monge FJ. Resilience and anxiety among intensive care unit professionals during the COVID-19 pandemic. Nursing in Critical Care 2021; 26(6): 501-509. Doi: 10.1111/nicc.12694
52. Rayani S, Rayani M, Najafi-Sharjabad F. Correlation between anxiety and resilience of healthcare workers during COVID-19 pandemic in the Southwest of Iran. Environmental Science and Pollution Research 2021; Doi: 10.1007/s11356-021-17284-x

The Relationship between the Anxiety Levels, Coping Skills and, Psychological Resilience of Healthcare Professionals in the Coronavirus (COVID-19) Pandemic

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 160 - 176, 09.08.2022

Burak Can Çavuşoğlu , Yunus Kaya

Öz

Aim: This study was carried out as a descriptive study in order to determine the relationship between the fear and anxiety levels, coping skills and psychological resilience of healthcare professionals during the COVID-19 pandemic.
Materials and Methods: A total of 355 healthcare professionals who worked at hospital in Istanbul during the COVID-19 pandemic, participated in the research. Research data were collected using the Sociodemographic Questionnaire, the COVID-19 Fear Scale, the Styles of Coping with Stress Scale, the Connor-Davidson Resilience Scale, the State and Trait Anxiety Scale. Research data were carried out using nonparametric analysis methods and Spearman Correlation Analysis.
Results: A significant relationship was found with all of the COVID-19 Fear Scale and all of the Coping Style sub-dimensions, the total score and sub-dimensions of the Psychological Resilience Scale, and all the State and Trait Anxiety Scale sub-dimensions. It was found that there is significant relationship between Coping Style sub-dimensions and Psychological Resilience and State and Trait Anxiety scores. A significant relationship was found between Psychological Resilience and State and Trait Anxiety Scores.
Conclusion: In line with these results, effective coping methods should be developed and psychological resilience levels should be increased in order to reduce the fear and anxiety of the health workers involved in the pandemic process in general and to protect them psychologically.

Anahtar Kelimeler

COVID-19 pandemic, Fear of COVID-19, Stress, Anxiety, Psychological resilience

Kaynakça

1. Xiang YT, Yang Y, Li W, Zhang L, Zhang Q, Cheung T et al. Timely mental health care for the 2019 novel coronavirus outbreak is urgently needed. The Lancet Psychiatry 2020; 7(3): 228-229. Doi: 10.1016/S2215-0366(20)30046-8
2. Wu Z, McGoogan JM. Characteristics of and important lessons from the coronavirus disease 2019 (COVID-19) outbreak in China: Summary of a report of 72314 cases from the Chinese Center for Disease Control and Prevention. Journal of the American Medical Association 2020; 323(13): 1239-1242. Doi: 10.1001/jama.2020.2648
3. Centers for Diseases Control (CDC). National Center for Immunization and Respiratory Diseases (NCIRD), certain medical conditions and risk for severe covid-19 illness. 2020. Erişim Tarihi: 15 Eylül 2021. Erişim Adresi: https://www.cdc.gov/ncird/index.html
4. T.C. Sağlık Bakanlığı. COVID-19. 2020. Erişim Tarihi: 25 Eylül 2021. Erişim Adresi: https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66113/covid-19.html.
5. World Health Organization (WHO). Coronavirus disease (COVID-19 ) outbreak: Rights, roles and responsibilities of health workers, including key considerations for occupational safety. 2020. Erişim Tarihi: 25 Eylül 2021. Erişim Adresi: https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/who-rights-roles-respon-hw-covid-19.pdf .
6. Wang C, Pan R, Wan X, Tan Y, Xu L, Ho CS, et al. Immediate psychological responses and associated factors during the initial stage of the 2019 coronavirus disease (COVID-19) epidemic among the general population in China. Environmental Research and Public Health 2020; 17(5): 1729. Doi: 10.3390/ijerph17051729.
7. Chen J, Liu X, Wang D, Jin Y, He M, Ma Y, et al. Risk factors for depression and anxiety in healthcare workers deployed during the COVID-19 outbreak in China. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology 2021; 56(1): 47-55. Doi: 10.1007/s00127-020-01954-1
8. Çalışkan Pala S, Metintaş S. COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanları. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi. 2020; 5: 156-68. Doi: 0.35232/estudamhsd.789806
9. Yüncü V, Yılan Y. COVID-19 pandemisinin sağlık çalışanlarına etkilerinin incelenmesi: Bir durum analizi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2020; Ek Sayı: 373-401.
10. Mi T, Yang X, Sun S, Li X, Tam C C, Zhou Y, et al. Mental health problems of HIV healthcare providers during the COVID-19 pandemic: The interactive effects of stressors and coping. AIDS and Behavior 2020; 25(1): 18-27. Doi: 10.1007/s10461-020-03073-z
11. Lai J, Ma S, Wang Y. Factors associated with mental health outcomes among health care workers exposed to coronavirus disease. JAMA Netw Open 2020; 3(3): e203976. Doi: 10.1001/jamanetworkopen.2020.3976
12. Labrague LJ, De los Santos JAA. COVID-19 anxiety among front-line nurses: Predictive role of organisational support, personal resilience and social support. Journal of Nursing Management 2020; 28(7): 1653-1661. Doi:10.1111/jonm.13121
13. Di Monte C, Monaco S, Mariani R, Di Trani M. From resilience to burnout: Psychological features of Italian general practitioners during COVID-19 emergency. Frontiers in Psychology 2020; 11: 56720. Doi: 10.3389/fpsyg.2020.567201
14. Fletcher D, Sarkar M. Psychological resilience a review and critique of definitions, concepts, and theory. European Psychologist. 2013; 18(1): 12-23. Doi: 10.1027/1016-9040/a000124
15. Bonanno GA. Loss, trauma and human resilience: Have we underestimated the human capacity to thrive after extremely aversive events?, American Psychologist 2004; 59: 20-28. Doi: 10.1037/0003-066X.59.1.20
16. Basım HN, Çetin F. Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeğinin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi 2011; 22: 104-114.
17. Karaırmak Ö. Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 2006; 3(26): 129-142.
18. Gillespie MB. Chaboyer W, Wallis M. Development of a theoretically derived model of resilience through concept analysis. Contemporary Nurse 2007; 25(1-2): 124-135. Doi: 10.5172/conu.2007.25.1-2.124
19. Zander M, Hutton A, King L. Coping and resilience factors in pediatric oncology nurses. Journal of Pediatric Oncology Nursing 2009; 27(2): 94-108. Doi: 10.1177/1043454209350154
20. Chesak SS, Bhagara A, Schroder DR, Foy DA, Cutshall, SM, Sood A. Enhancing resilience among new nurses: Feasibility and efficacy of pilot intervention. The Ochsner Journal 2015; 15(1): 38-44.
21. Mealer M, Conrad D, Evans J, Jooste K, Solyntjes J, Rothbaum B, et al. Feasibility and acceptability of a resilience training program for intensive care unit nurses. American Journal of Critical Care 2014; 23(6): 97-105. Doi: 10.4037/ajcc2014747
22. Ahorsu DK, Lin CY, Imani V, Saffari M, Griffiths MD, Pakpour AH. The Fear of COVID-19 Scale: Development and initial validation. International Journal of Mental Health and Addiction 2020; 1-9. Doi: 10.1007/s11469-020-00270-8
23. Bakioğlu F, Korkmaz O, Ercan H. Fear of COVID-19 and positivity: Mediating role of intolerance of uncertainty, depression, anxiety, and stress. International Journal of Mental Health and Addiction 2021; 19(6): 2369-2382. Doi: 10.1007/s11469-020-00331-y
24. Folkman S, Lazarus R. An analysis of coping in a middle-aged community sample. Journal of Health and Social Behavior 1980; 21(3): 219-239. Doi: 10.2307/2136617
25. Şahin NH, Durak A. Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği: Üniversite öğrencileri için uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi 1995; 10(34): 56-73.
26. Connor KM, Davidson JRT. Development of a new resilience scale The Connor-Davidson Resilience Scale (CD-RISC). Depression and Anxiety 2003; 18(2): 76–82. Doi: 10.1002/da.10113.
27. Karaırmak Ö. Establishing the psychometric qualities of The Cornor-Davidson Resilience Scale (CD-RISC) using exploratory and confirmatory factor analysis in a trauma survivor sample. Psychiatry Research 2010; 179(3): 350-356. Doi: 10.1016/j.psychres.2009.09.012
28. Spielberger CD, Gorsuch RC, Luschene RE. Manual for the State-Trait Anxiety Invenntory. California: Consulting Psychologists Press; 1970.
29. Öner N, Le Compte A. Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri el kitabı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayını; 1983.
30. Taspinar B, Taspinar F, Gülmez H, Kizilirmak AS. Fizyoterapistlerde COVID-19 korkusu ve yaşam kalitesi arasındaki ilişki. Forbes Journal of Medicine 2021; 2(2): 108-115. Doi: 10.5222/forbes.2021.54376
31. Yılmaz MÇ, Uysal N. Klinisyen hemşirelerde COVID-19 korkusu ve mesleğe bağlılık düzeyinin belirlenmesi. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi 2021; 4(3): 316-325. Doi: 10.38108/ouhcd.886634
32. Özturan DD, Şahin AK. Levels of anxiety and coping with stress in healthcare workers during coronavirus disease 2019 (COVID-19) pandemic. Family Practice and Palliative Care 2021; 6(1): 62-69. Doi: 10.22391/fppc.789890
33. Yıldız E, Çeviker SA, Tokur ME, Koçak Ö, Bilgeç SB, Yıldırımer A, ve ark. Pandemi servisi ve yoğun bakımda çalışan sağlık çalışanlarının anksiyeteve stres düzeylerinin değerlendirilmesi. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2021; (1): 19-29. Doi: 10.17343/sdutfd.882994
34. Aydın A, Özcan BE. Covid-19 pandemi sürecinde sağlık çalışanlarında belirsizliğe tahammülsüzlük, ruminatif düşünme biçimi ve psikolojik sağlamlık düzeyleri. Cukurova Medical Journal 2021; 46(3): 1191-1200. Doi: 10.17826/cumj.925771
35. Sakaoğlu HH, Orbatu D, Emiroglu M, Çakır Ö. Covid-19 salgını sırasında sağlık çalışanlarında spielberger durumluk ve sürekli kaygı düzeyi: Tepecik Hastanesi örneği. Tepecik Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi 2020; 30(2):1-9. Doi:10.5222/terh.2020.56873
36. Kızıloğlu B. Covid-19 pandemi döneminde cerrahi birimlerde çalışan hemşirelerin kişilik özelliklerinin Covid-19 korkusu, iş stresi ve psikolojik sağlamlık düzeylerine etkisi. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. 2021.
37. Kasapoğlu F. COVID-19 salgını sürecinde kaygı ile maneviyat, psikolojik sağlamlık ve belirsizliğe tahammülsüzlük arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Electronic Turkish Studies 2020; 15(4): 599-614. Doi: 10.7827/TurkishStudies.44284
38. Kluge HHP, Wickramasinghe K, Rippin HL, Mendes R, Peters DH, Kontsevaya A, et al. Prevention and control of non-communicable diseases in the COVID-19 response. The Lancet 2020; 395(10238):1678-1680. Doi: 10.1016/S0140-6736(20)31067-9
39. Alnazly E, Khraisat OM, Al-Bashaireh AM, Bryant CL. Anxiety, depression, stress, fear and social support during COVID-19 pandemic among Jordanian healthcare workers. Plos One 2021; 16(3), e0247679. Doi: 10.1371/journal.pone.0247679
40. Cai H, Tu B, Ma J, Chen L, Fu L, Jiang Y, et al. Psychological impactand coping strategies of frontline medical staff in Hunan between January and March 2020 during the outbreak of coronavirus disease 2019 (COVID 19) in Hubei, China. Med Sci Monitor: International Medical Journal of Experimental and Clinical Research 2020; 26:e924171-1. Doi: 10.12659/MSM.924171
41. Tam CCF, Cheung KS, Lam S, Wong A, Yung A, Sze M, et al. Impact of coronavirus disease 2019 (COVID-19) outbreak on ST-Segment–Elevation myocardial infarction care in Hong Kong, China. Catheter Cardiovasc. Interv 2020; doi: 10.1002/ccd.28943.
42. Vagni M, Maiorano T, Giostra V, Pajardi D. Coping with COVID-19: Emergency stress, secondary trauma and self-efficacy in healthcare and emergency workers in Italy. Frontiers in Psychology 2020; 11: 566912. Doi: 10.3389/fpsyg.2020.566912
43. Nie A, Su X, Zhang, S, Guan W, Li J. Psychological impact of COVID-19 outbreak on frontline nurses: A cross-sectional survey study. Journal of Clinical Nursing 2020; 29(21–22): 4217-4226. Doi: 10.1111/jocn.15454
44. Li Z, Yi X, Zhong M, Li Z, Xiang W, Wu S, et al. Psychological distress, social support, coping style, and perceived stress among medical staff and medical students in the early stages of the COVID-19 epidemic in China. Frontiers in Psychiatry 2021; 12: 664808. Doi: 10.3389/fpsyt.2021.664808.
45. Hou T, Zhang T, Cai W, Song X, Chen A, Deng G, et al. Social support and mental health among health care workers during coronavirus disease 2019 outbreak: A moderated mediation model. Plos One 2020; 15(5): e0233831. Doi: 10.1371/journal.pone.0233831
46. Smida M, Khoodoruth MAS, Al‐Nuaimi SK, Al‐Salihy Z, Ghaffar A, Khoodoruth WNCK, et al. Coping strategies, optimism, and resilience factors associated with mental health outcomes among medical residents exposed to coronavirus disease 2019 in Qatar. Brain and Behavior 2021; 11(8), e2320. Doi: 10.1002/brb3.2320
47. Arslan G, Yıldırım M, Tanhan A, Buluş M, Allen KA. Coronavirus stress, optimism-pessimism, psychological inflexibility, and psychological health: Psychometric properties of The Coronavirus Stress Measure. International Journal of Mental Health and Addiction 2021; 19(6): 2423-2439. Doi. 10.1007/s11469-020-00337-6
48. Yıldırım M, Çiçek İ. Optimism and pessimism mediate the association between parental coronavirus anxiety and depression among healthcare professionals in the era of COVID-19. Psychology, Health & Medicine 2021; 1-9. Doi: 10.1080/13548506.2021.1966702
49. Bozdağ F, Ergün N. Psychological resilience of healthcare professionals during COVID-19 pandemic. Psychological Reports 2021; 124(6): 2567-2586. Doi: 10.1177/0033294120965477
50. Ortiz-Calvo E, Martínez-Alés G, Mediavilla R, González-Gómez E, Fernández-Jiménez E, Bravo-Ortiz MF, et al. The role of social support and resilience in the mental health impact of the COVID-19 pandemic among healthcare workers in Spain. Journal of Psychiatric Research 2021; 14(148):181-187. Doi: 10.1016/j.jpsychires.2021.12.030
51. Peñacoba C, Velasco L, Catalá P, Gil‐Almagro F, García‐Hedrera FJ, Carmona‐Monge FJ. Resilience and anxiety among intensive care unit professionals during the COVID-19 pandemic. Nursing in Critical Care 2021; 26(6): 501-509. Doi: 10.1111/nicc.12694
52. Rayani S, Rayani M, Najafi-Sharjabad F. Correlation between anxiety and resilience of healthcare workers during COVID-19 pandemic in the Southwest of Iran. Environmental Science and Pollution Research 2021; Doi: 10.1007/s11356-021-17284-x

Toplam 52 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Hemşirelik
Bölüm	Araştırma Makaleleri
Yazarlar	Burak Can Çavuşoğlu 0000-0002-3130-7860 Yunus Kaya 0000-0003-1665-0377
Yayımlanma Tarihi	9 Ağustos 2022
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2022 Cilt: 3 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA	Çavuşoğlu, B. C., & Kaya, Y. (2022). Koronavirüs (COVID-19) Pandemisinde Sağlık Çalışanlarının Kaygı Düzeyleri, Baş Etme Becerileri ve Psikolojik Sağlamlıkları Arasındaki İlişki. YOBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3(2), 160-176.
AMA	Çavuşoğlu BC, Kaya Y. Koronavirüs (COVID-19) Pandemisinde Sağlık Çalışanlarının Kaygı Düzeyleri, Baş Etme Becerileri ve Psikolojik Sağlamlıkları Arasındaki İlişki. YOBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. Ağustos 2022;3(2):160-176.
Chicago	Çavuşoğlu, Burak Can, ve Yunus Kaya. “Koronavirüs (COVID-19) Pandemisinde Sağlık Çalışanlarının Kaygı Düzeyleri, Baş Etme Becerileri Ve Psikolojik Sağlamlıkları Arasındaki İlişki”. YOBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 3, sy. 2 (Ağustos 2022): 160-76.
EndNote	Çavuşoğlu BC, Kaya Y (01 Ağustos 2022) Koronavirüs (COVID-19) Pandemisinde Sağlık Çalışanlarının Kaygı Düzeyleri, Baş Etme Becerileri ve Psikolojik Sağlamlıkları Arasındaki İlişki. YOBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 3 2 160–176.
IEEE	B. C. Çavuşoğlu ve Y. Kaya, “Koronavirüs (COVID-19) Pandemisinde Sağlık Çalışanlarının Kaygı Düzeyleri, Baş Etme Becerileri ve Psikolojik Sağlamlıkları Arasındaki İlişki”, YOBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, c. 3, sy. 2, ss. 160–176, 2022.
ISNAD	Çavuşoğlu, Burak Can - Kaya, Yunus. “Koronavirüs (COVID-19) Pandemisinde Sağlık Çalışanlarının Kaygı Düzeyleri, Baş Etme Becerileri Ve Psikolojik Sağlamlıkları Arasındaki İlişki”. YOBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 3/2 (Ağustos 2022), 160-176.
JAMA	Çavuşoğlu BC, Kaya Y. Koronavirüs (COVID-19) Pandemisinde Sağlık Çalışanlarının Kaygı Düzeyleri, Baş Etme Becerileri ve Psikolojik Sağlamlıkları Arasındaki İlişki. YOBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2022;3:160–176.
MLA	Çavuşoğlu, Burak Can ve Yunus Kaya. “Koronavirüs (COVID-19) Pandemisinde Sağlık Çalışanlarının Kaygı Düzeyleri, Baş Etme Becerileri Ve Psikolojik Sağlamlıkları Arasındaki İlişki”. YOBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, c. 3, sy. 2, 2022, ss. 160-76.
Vancouver	Çavuşoğlu BC, Kaya Y. Koronavirüs (COVID-19) Pandemisinde Sağlık Çalışanlarının Kaygı Düzeyleri, Baş Etme Becerileri ve Psikolojik Sağlamlıkları Arasındaki İlişki. YOBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2022;3(2):160-76.

Makale Dosyaları

Tam Metin