Coğrafi İşaretlerin Bölgesel Gelişmedeki Rolü: Van Kahvaltısı Örneği

Yıl 2022, Sayı: 58, 23 - 39, 31.12.2022

Zafer Kanberoğlu , İbrahim Yıldırımçakar

https://doi.org/10.53568/yyusbed.1159750

Cited By: 1

Öz

Coğrafi işaret, belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından kökeninin bulunduğu yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren işaret olarak tanımlanmaktadır. Coğrafi işaretlerin korunması ve uluslararası başvurularının olanaklı hale getirilmesi 1958 Lizbon anlaşması ve daha sonra Dünya Ticaret Örgütünün Ticaret ile bağlantılı fikri ve sınaî mülkiyet hakları (TRIPS) anlaşmasının 22. ve 24. maddeleri ile oluşturulmuştur. Türkiye’de coğrafi işaretlerin korunmasına 1995 yılında 555 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile başlanmıştır. Bu çalışmada 1995 yılından itibaren Türkiye’de kullanılmaya başlanan coğrafi işaretli ürünün bölgesel ekonomideki katkısını belirlemek amaçlanmıştır. Özellikle küreselleşmenin getirdiği çevresel olumsuzluklar gıda sektöründe bir güven kaygısına neden olmaktadır. Bundan dolayı coğrafi işaretli ürünler, kalitesinin ve güvenliğinin de etkisiyle genel anlamda bu güven kaygısını azaltacak ve gıda piyasasında önemli bir talep oluşturmaktadır. Söz konusu bu talep ekonominin canlanmasında önemli bir araç olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada anket yöntemi kullanılmış olup, 625 anket Van genelinde Kahvaltı işletmeleri, STK’lar ve üniversitelerde uygulanmıştır. Bu çalışmada elde edilen veriler SPSS paket programı ile Parametrik testler olan T-Testi ve ANOVA Testi ile analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonuçlarına göre coğrafi işaretleme, turizm potansiyelinin ve coğrafi işaretli ürünlerin pazar marjının artmasının yanında, bölge halkının ekonomik gelişmesine ve işsizliğin azalması gibi ekonomik faktörler üzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğu sonucuna varılmıştır. Aynı şekilde coğrafi işaretlemenin sosyo-kültürel faktörler olan; ürünün popülerliğinin artması, bölgenin kültürel özelliklerinin artması, ürüne yönelik yasal denetimlerin yapılması, ürün için yapılan tanıtımların artması, üretici işletmelerinin grup ilişkilerinin artması, kırsal alandan kente olan göçün azalması, bölgeye olan ziyaretlerin artması gibi faktörler üzerinde önemli etkileri olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

coğrafi işaret, bölgesel kalkınma, van kahvaltısı

Destekleyen Kurum

van yüzüncü yıl üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

SBA-2021-9279

Teşekkür

van yüzüncü yıl üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimine katkılarından dolayı teşekkür ederiz

The Role of Geographical Indications in Regional Development: The Case of Van Breakfast

Öz

Geographicalindication is defined as a signindicating a productidentifiedwith the region, area, regionorcountry of origin in terms of itsdistinctivequality, reputationorothercharacteristics. The protection of geographicalindications and makingtheirinternationalapplicationspossiblewasestablishedby the 1958 Lisbonagreement and then the 22nd and 24th articles of the World TradeOrganization'sTrade-relatedintellectual and industrialpropertyrights (TRIPS) agreement. The protection of geographicalindications in Turkeystarted in 1995 with the DecreeLaw No. 555. Inthisstudy, it is aimedtodetermine the contribution of the geographicalindicationproduct, which has beenused in Turkey since 1995, in the regionaleconomy. Especially the environmentalnegativitiesbroughtaboutbyglobalizationcause a confidenceconcern in the foodsector. Therefore, geographicallyindicatedproducts, with the effect of theirquality and safety, willreducethisconfidenceanxiety in general and create an importantdemand in the food market. Thisdemand is used as an importanttool in the revival of the economy. Inthisstudy, questionnairemethodwasused and 625 questionnaireswereapplied in breakfastestablishments, NGOs and universitiesthroughout Van.The dataobtained in thisstudywereanalyzedwith the SPSS package program and the Parametrictests T-Test and ANOVA Test.Accordingto the results of the analysis, it wasconcludedthatgeographicalindication has a positiveeffect on economicfactorssuch as the economicdevelopment of the people of the region and the decrease in unemployment, as well as the increase in the tourismpotential and the market margin of the productswithgeographicalindications.Likewise, the socio-culturalfactors of geographicalmarking; It has beenconcludedthattherearesignificanteffects on factorssuch as the increase in the popularity of the product, the increase in the culturalcharacteristics of the region, the legal inspectionsfor the product, the increase in the promotionsfor the product, the increase in the grouprelations of the producerenterprises, the decrease in migrationfromruralareasto the city, and the increase in visitsto the region.

Anahtar Kelimeler

geoprahical indication, regional development, van breakfast

Proje Numarası

SBA-2021-9279

Kaynakça

• Boisvert V (2006). From The Conservation Of GeneticDiversityTo The Promotion Of QualityFoodStuff: Can The French Model Of AOC Be Exported? CAPRI WorkingPaper No. 49.
• Bulut, A. (2013), Coğrafi İşaretler Ve Kırsal Kalkınma: Ezine Peyniri Örneği, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bahar, M. (2019), Kırsal Kalkınma Kapsamında Coğrafi İşaretli Ürünlerin Önemi: Yeşilova (Salda) Bölgesine Özgü Ürünler Örneği, International Journal Of Social And EconomicSciences, 9(1), 01-07.
• Burcu, E. & Ayyıldız, N. B. (2016), Coğrafi İşaretlerin Kırsal Kalkınma Açısından Değerlendirilmesi: Tokat İli Örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, S.25-27.
• Beletti, G. (1999). OriginLabelledProducts, Reputation And Heterogeneity Of Firms. In: The Socio-Economics Of OriginLabelledProducts in Agro-FoodSupplyChains: Spatial, Institutional And Co-OrdinationAspects. Eds: Sylvander B, Barjolle D &Arfini F. (2000). Series Actes Et Communications, 17. INRA, Paris.
• Barjolle, D. And Chappuis, J.M. (2000). TransactionCosts And ArtisinalFoodProducts. Proceedings Of The Annual Conference Of ISNIE (International SocietyFor New InstitutionalEconomics), Tuebingen (D) 22-24 September.
• Barjolle, D. And Sylvander, B. (2000). PDO And PGI Products: Market, SupplyChains And İnstitutions. Final Report, FAIR 1-CT95-0306, June. EuropeanCommission.Brusels.
• Başaran, M. (2016), Kırsal Kalkınmada Coğrafi İşaretlerin Etkisi: Gaziantep Ve Siirt İlleri Örneği, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Tezi. Akdeniz Üniversitesi SBE, Antalya.
• Berenguer, A. (2004), GeographicalOrigins in The World. PaperPresented At The Workshop “PromotingAgriculturalCompetitiveness Through LocalKnow-How”. Proceedings Of The Montpellier Workshop. Washington DC: World Bank Group; Paris: MAAPAR; Montpellier: CIRAD.
• Boisvert V (2006). From The Conservation Of GeneticDiversityTo The Promotion Of QualityFoodstuff: Can The French Model Of AOC Be Exported? CAPRI WorkingPaper No. 49.
• Bulut, A. (2013). Coğrafi İşaretler Ve Kırsal Kalkınma: Ezine Peyniri Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. ÇOMÜ SBE.
• Crespi, J. M. And Mulki, K. (2004). GeographicalIndications And The TradeRelatedPropertyRightsAgreement: A Case Study Of Basmati Rice Exports. AAEA Conferences.
• Downes D Andlaird S (1999). CommunityRegistries Of Biodiversity-Related Knowledge. UNCTAD, Geneva 1999. Das K (2009). Socio-EconomicImplications Of ProtectingGeographicalIndications in India. Centrefor WTO Studies, August 2009.
• Gökovalı, Ü. (2007), Coğrafi İşaretler Ve Ekonomik Etkileri: Türkiye Örneği”, Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 21 (2), 141-160.
• Gopalakrishnan, N.S.,Nair, P.S. And Babu, A.K. (2007), Exploring The RelationshipBetweenGeographicalIndications And Traditional Knowledge: An Analysis Of The Legal Tools For The Protection Of Geographicalİndications İn Asia. ICTSD WorkingPaper, August. 2007.
• Hayes, D.J.,Lence, S.H. And Stoppa, A. (2003), FarmerOwnedBrands? CentreForAgricultural And Rural Development, Iowa StateUniversity. BriefingPaper 02-BP 39.
• Hughes, J. (2009), Coffee And Chocolate: Can WehelpDeveloping Country Farmers Through GeographicalIndications? Report PreparedFor The International IntellectualPropertyInstitute, Washington DC.
• Jena, P.R. And Grote, U. (2010), ChangingİnstitutionsToProtectRegionalHeritage: A Case ForGeographicalIndications in The IndianAgrifoodsector. Development Policy Review, 28(2).
• Kan, M. (2011), Yerel Düzeyde Ekonomik Kalkınmada Coğrafi İşaretlerin Kullanımı Ve Etkisi: Akşehir Kirazı Araştırması, Yayınlanmış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kanberoğlu, Z.,&Yıldırımçakar, İ. (2021), Sosyo-ekonomik Özelliklerin Çevresel Bilinç Üzerine Etkileri: Van İli Örneği. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi SBE Dergisi, Van Özel Sayısı, ss. 629-648.
• Moschini, G.,Menepace, L. And Pick, D. (2008), GeographicalIndications And The Provision Of Quality in AgriculturalMarkets. AmericanJournal Of AgriculturalEconomics, 90(3), August.
• Mulik, K.,&Crespi, J. M. (2011), Geographicalİndications And The TradeRelatedİntellectualPropertyRightsAgreement (TRIPS): A Case Study Of BasmatiriceExports”, Journal Of Agricultural&FoodIndustrialOrganization, 9(1).
• Mercan, Ş. O.,& Üzülmez, M. (2014), Coğrafi İşaretlerin Bölgesel Turizm Gelişimindeki Önemi: Çanakkale İli Örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(2).
• Özgür, D.(2011), Coğrafi İşaretlerin Korunması: Avrupa Birliğindeki Hukuki Çerçeve Ve Türkiye Uygulaması, Yayınlanmış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Pacciani, A.,Beletti, G., Marescotti, A. And Scaramuzzi, S. (2001), The Role Of TypicalProducts in FosteringRural Development And The Effects Of Regulation (EEC) 2081/92. 73rd Seminar Of The EuropeanAssociation Of AgriculturalEconomists. ANCONA, 28-30 JUNE.
• Passeri S (2007). Protection And Development Of GeographicalIndications in Asia. Conference İn IP İn Hong Kong And MainlandChina, Best Practices And International Impact. 22 March.
• Reviron, S.,Thevenod-Mottet, E. And El-Benni, N. (2009). GeographicalIndications: Creation And Distribution Of Economic Value İn DevelopingCountries. NCCR TradeWorkingPapers, (14).
• Rangnekar, D. (2004). The Socio-Economics Of Geographicalİndications. UNCTAD-ICTSD Project On IprsAndSustainable Development, IssuePaper, 8, 13-15.
• Şahin, G. (2019). Türkiye’nin Coğrafi İşaretleri Ve Bunların Türkiye Ekonomisinde Etkin Kullanımları, Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Servet, H. Yayla, N. And Çeviş, İ. (2020). Coğrafi İşaretli Ürünlerin İhracata Dayalı Kalkınma Potansiyeli: Denizli Örneği. Ege Coğrafya Dergisi, 29(1), 107-123.
• Şentürk, B. (2011). Coğrafi İşaretlerin Ekonomik Etkileri: Mikro Ve Makro Açıdan Bir Değerlendirme, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla. Türk Patent Enstitüsü (TPE), https://www.turkpatent.gov.tr
• Tekelioğlu, Y. Ve Demirer, R. (2008). Küreselleşme Sürecinde, Yöresel Ürünler Ve Coğrafi İşaretler Geleceği. İGEME’den Bakış, 36: 1-716.
• Tregear, A.,Arfini, F., Belleti, G. And Marescotti, A. (2004), The İmpact Of Territorial Product QualificationProcesses On The Rural Development Potential Of Small-ScaleFoodProductions. XI World Congress Of Ruralsociology, Trondheim, Norway.
• Üzümcü, T. P.,Alyakut, Ö., &Fereli, S. (2017). Gastronomik Ürünlerin Coğrafi İşaretleme Açısından Değerlendirilmesi: Erzurum-Olur Örneği. International Journal Of Agriculturaland Natural Sciences, 10(2), 44- 53.
• Yalçınkaya, D. (2019). Coğrafi İşaretlerin Şehir Markalaşmasına Etkileri: Sakarya İli Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yalçınkaya, N. Yalçınkaya, M. H. Çılbant, C. (2006). Avrupa Birliği’ne Yönelik Düzenlemeler Çerçevesinde Türk Tarım Politikaları Ve Sektörün Geleceği Üzerine Etkisi. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 13(2): 2.
• Zago, A.M. And Pick, D. (2004).LabellingPolicies İn FoodMarkets: Privateİncentives, Publicİntervention And WelfareEffects. Journal Of Agricultural And Resource Economics, 29(1).
• Zografos, D. (2008). GeographicalIndications And Socio-Economic Development. IQ SensatoWorkingPaper No 3.