SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETİMİ-I DERSİNDE HAZIRLADIKLARI KAVRAM KARİKATÜRLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2015, Sayı: 26, 100 - 120, 01.12.2015

Bülent Aydoğdu Nil Duban Ertuğ Evrekli

Öz

Bu çalışmanın amacı, sınıf öğretmeni adaylarının Fen ve Teknoloji Öğretimi-I dersinde hazırladıkları kavram karikatürlerinin içeriğinin farklı boyutlara göre değerlendirilmesidir. Araştırmanın katılımcılarını bir devlet üniversitesinin sınıf öğretmenliği lisans programı 3. sınıfında öğrenim gören öğretmen adayları (N = 180) oluşturmaktadır. Araştırmada amaçlı örnekleme türlerinden ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Öğretmen adayları uygulama sürecinin gerçekleştirildiği fen ve teknoloji öğretimi-I dersinde dörder kişilik gruplar halinde çalışmışlardır. Bu ders kapsamında kavram karikatürleri konusu teorik olarak işlenmiş, örnek kavram karikatürleri incelenmiş ve sınıf içi tartışmalar yapılarak konu irdelenmiştir. Sürecin sonunda öğretmen adaylarına İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Fen ve Teknoloji dersi konularına uygun olacak biçimde kavram karikatürü hazırlamaları ödev olarak verilmiştir. Yapılan bu araştırmada öğretmen adayları tarafından çizilen kavram karikatürleri (44 adet) araştırmanın veri setini oluşturmuştur. Yapılan doküman analizinde araştırmacılar tarafından oluşturulan kod listesine göre veri setini oluşturan 44 kavram karikatürü incelenmiştir. Her bir tema ve alt tema çerçevesinde iki araştırmacı birbirinden bağımsız olarak tablodaki alt temaları ilgili derecelendirmeye tabi tutmuştur. Kavram karikatürleri tek tek değerlendirilmiş ve kod listesi doldurulmuştur. Daha sonra bu kod listeleri karşılaştırılmış, görüş birliği ve ayrılığı olan yerler belirlenerek Miles ve Huberman’ın (1994) formülü kullanılarak güvenirlik hesabı yapılmıştır. Yapılan güvenirlik hesabından elde edilen .92 sonucu çalışmanın güvenirliğini ortaya koymuştur. Araştırmanın elde edilen bulgular ışığında, sınıf öğretmeni adaylarının genel olarak kavram karikatürlerini içerik bağlamında ilköğretim 4. ve 5. sınıf fen ve Teknoloji dersinin kazanımlarıyla örtüştürebildikleri ve kavram karikatürlerini format olarak bildikleri sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sınıf öğretmeni adayları, fen ve teknoloji öğretimi, kavram karikatürleri

The Evaluation of Concept Cartoons Prepared By Pre-Service Classroom Teachers In Science And Technology Teaching-I Course

Öz

The purpose of this research is to evaluate content of the concept cartoons prepared by pre-service classroom teachers in the Science and Technology Teaching-I course from different aspects. Study group of the research consisted of the concept cartoons prepared by the pre-service teachers (N = 180) studying at 3rd grade of the undergraduate programme of classroom teaching in a state university. The criterion sampling method, one of the purposeful sampling types, was used in the research. Pre-service teachers studies in groups of four in the Science and Technology Teaching-I course, in which the application process was realized. In the scope of this course, the topic of concept cartoons was addressed theoretically, example concept cartoons were examined, and the topic was deliberated by holding in-class discussions. At the end of the process, preparation of concept cartoons in line with the achievements in the teaching programme of Elementary 4th and 5th Grade Science and Technology course was assigned as homework to the pre-service teachers. In the scope of this homework, 44 concept cartoons were prepared by the pre-service teachers. The concept cartoons prepared at the end of this process constituted the dataset through which document analysis would be conducted. 44 concept cartoons that constituted the dataset according to the code list created by the researchers were examined in the document analysis conducted. In the light of the findings attained from the research, it was concluded that pre-service classroom teachers could in general associate the concept cartoons with the elementary 4th and 5th grade Science and Technology course and they were aware about the format of the concept cartoons.

Anahtar Kelimeler

Pre-service classroom teachers, science and technology teaching, concept cartoons

Kaynakça

• Atasoy, Ş. & Eryılmaz-Toksoy, S. (2015). Öğretmen Adaylarının Okul Koridorlarında Sergilenen Kavram Karikatürlerine Yönelik Algıları. 2. Fizik Eğitimi Kongresi, 10-12 Eylül, ODTÜ, Ankara.
• Balım, A. G., İnel, D. & Evrekli, E. (2007). Probleme Dayalı Öğrenme (PDÖ) Yönteminin Kavram Karikatürleriyle Birlikte Kullanımı: Fen ve Teknoloji Dersi Etkinliği. VII. International Educational Technologies Conference. 3-5. Mayıs, Famagusta, Turkish Republic of Northern Cyprus.
• Balım, A. G., İnel, D. & Evrekli, E. (2008). Fen Öğretiminde Kavram Karikatürü Kullanımının Öğrencilerin Akademik Başarılarına ve Sorgulayıcı Öğrenme Becerileri Algısına Etkisi. İlköğretim Online, 7(1), 188-202.
• Balım, A.G., Çeliker, H. D., Kaçar, S., Evrekli, E., Türkoğuz, S., İnel, D., Özcan, E. & Ormancı, Ü. (2012). Fen ve Teknoloji Öğretiminde Probleme Dayalı Öğrenme Yöntemi İçerisinde Kavram Karikatürleri: Bir Etkinlik Örneği “Isınan Taneciklerin Dansı”. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(5), 68-87.
• Birişçi, S. & Metin, M. (2010). Developing an Instructional Material Using A Concept Cartoon Adapted to The 5E Model: A Sample of Teaching Erosion. Asia-Pasific Forum on Science Learning and Teaching, 11(1), Article: 19.
• Birişçi, S., Metin, M. & Karakas, M. (2010). Pre-Service Elementary Teachers’ Views on Concept Cartoons: A Sample from Turkey. Middle East Journal of Scientific Research, 5(2), 91-97.
• Bülbül, E., İyibil, Ü.G. & Şahin, Ç. (2012). Sınıf Öğretmen Adaylarının Gök Cisimleri ile İlgili Alternatif Kavramlarının Kavram Karikatürleri ile Belirlenmesi. 11. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu. 24- 26 Mayıs 2012. Rize: Recep Tayip Erdoğan Üniversitesi.
• Cengizhan, S. (2011). Modüler Öğretim Tasarımıyla Entegre Edilmiş Kavram Karikatürleri Hakkında Öğretmen Adaylarının Görüşleri. Eğitim ve Bilim, 36(160), 93-104.
• Ceylan-Soylu, H. (2011). “Yaşamımızdaki Elektrik” Ünitesinde 6. Sınıf Öğrencilerinin Kavram Karikatürleri Kullanımına İlişkin Öğrenci Görüşleri. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications. 27-29 Nisan 2011. Antalya-Türkiye
• Chin, C. &Teou, L. Y. (2009). Using Concept Cartoons in Formative Assessment: Scaffolding Students’ Argumentation. International Journal of Science Education, 31(10), 1307-1332.
• Chin, C. & Teou, L. Y. (2010). Formative Assessment: Using Concept Cartoon, Pupils' Drawings, and Group Discussions to Tackle Children's Ideas about Biological İnheritance. JBE, 44 (3), 108-115.
• Coll, R. K., France, B., & Taylor, I. (2005). The Role of Models/and Analogies in Science Education: Implications from Research. International Journal of Science Education, 27(2). 183-198.
• Çiçek, T. & Öztürk, M. (2011). İlköğretim 6. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersinde Kavram Karikatürü Uygulamalarının Akademik Başarı ve Öğrenmenin Kalıcılığına Etkisi. Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1).
• Dabel, J. (2008). Using Concept Cartoons. Mathematics Teaching Incorporating Micromath, 209. 34-36.
• De Lange, J. (2009). Case Study, The Use of Concept Cartoons in The Flemish Science Education: Improvement of The Tools and Supporting Learners’ Language Skills Through a Design Based Research. 31 Ağustos-1 Eylül 2009. Turkey, Istanbul: ESERA Conference.
• Duban, N, Y. (2013). Sınıf Öğretmenlerinin Kavram Karikatürlerini Hazırlamaya ve Kullanmaya Yönelik Görüşleri. Akademik Araştırmalar Dergisi, 56, 35-54.
• Duran, M., Ballıel, B. & Bilgili, S. (2011). Fen Öğretiminde 6. Sınıf Öğrencilerinin Karikatürlerinin Etkisi. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications. 27-29 Nisan 2011. Antalya-Türkiye.
• Dündar, H. ve Şentürk, M. L. (2012). Concept Cartoons and Their Using in Life Studies Course. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3), 44-58.
• Evrekli, E., İnel, D. & Çite, S. (2006). Yapılandırmacı Yaklaşım Temelinde Fen ve Teknoloji Öğretiminde Kavram Karikatürleri: Bir Etkinlik Örneği “Maddenin Halleri ve Isı”. 7. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. 7-9 Eylül 2006. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Ankara.
• Evsen Düzgün, M. (2013). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen ve Teknoloji Dersinde Kullanılan Kavram Karikatürlerine Yönelik Görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Fraenkel, J., N. Wallen & H. Hyun (2012). How to Design and Evaluate Research in Education. (8th Ed.). NY: McGraw-Hill
• İnel, D., Balım, A. G. & Evrekli, E. (2009). Fen Öğretiminde Kavram Karikatürü Kullanımına Yönelik Öğrenci Görüşleri. Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 1-16.
• Kaplan, A., Altaylı, D. & Öztürk, M. (2014). Kareköklü Sayılarda Karşılaşılan Kavram Yanılgılarının Kavram Karikatürü Kullanılarak Giderilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 85-102.
• Kandil-İngeç, S. (2008). Use of Concept Cartoons As An Assessment Tool İn Physics Education. US-China Education Review, 5(11), 47-54.
• Keogh, B. & Naylor, S. (2000). Teaching and Learning in Science Using Concept Cartoons: Why Dennis Wants to Stay in at Playtime. Investigating: Australian Primary and Junior Science Journal, 16(3), 10-14.
• Keogh, B. & Naylor, S. (1999). Concept Cartoons, Teaching and Learning in Science: An Evaluation. International Journal of Science Education, 21(4), 431-446.
• Keogh, B., Naylor, S., & Wilson, C. (1998). Concept Cartoons: A New Perspective on Physics Education. Physics Education, 33(4), 219-224.
• Kirişçioğlu, S. & Başdaş, E. (2007). Yapılandırmacı Öğrenme Ortamlarında Fen ve Teknoloji Derslerinde Kullanılabilecek Kavram Karikatürleri ve Etkinlik Örnekleri. Eğitimde Yeni Yönelimler IV: Yapılandırmacılık ve Öğretmen. Ankara, Özel Tevfik Fikret Okulları
• Koch, J. (2010). Science Stories Science Methods for Elementary and Middle School Teachers (4th edition). Canada: Cengage Learning.
• Kruit, P., Berg, E. & Wu, F. (2012). Getting Children to Design Experiments Through Concept Cartoons. Paper with a poster to be presented at the Onderwijs Research Dagen, Wageningen, 20–22.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook (2nd Ed.). Thousand Oaks, CA: SAGE Publications.
• Morris, M., Merritt, M., Fairclough, S., Birrell, N. & Howitt, C. (2007). Trialling Concept Cartoons in Early Childhood Teaching and Learning of Science. Teaching Science. 53 (2). 42-45.
• Naylor, S., Downing, B. & Keogh, B (2001). An Empirical Study of Argumentation in Primary Science, Using Concept Cartoons as The Stimulus. Greece, Thessaloniki: 3rd European Science Education Research Association Conference.
• Naylor, S. ve Keogh, B. (1999). Constructivism in classroom: Theory into practice. Journal of Science Teacher Education. 10(2), 93-106.
• Ormancı, Ü. ve Şaşmaz-Ören, F. (2011). Assessment of Concept Cartoons: an Examplary Study on Scoring. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 3582-3589.
• Parkinson, J. (2002). Reflective Teaching of Science 11-18. New York: Continuum Books.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative Research and Evaluation Methods (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: SAGE Publications.
• Roesky, H. W. & Kennepohl, D. (2008). Drawing Attention with Chemistry Cartoons. Journal of Chemical Education. 85(10), 1355-1360.
• Stephenson, P., & Warwick, P. (2002). Using Concept Cartoons to Support Progression in Students’ Understanding of Light. Physics Education, 37(2), 135-141.
• Şahin, Ç. & Çepni, Ş. (2011). Developing of the Concept Cartoons, Animation and Diagnostic Branched Tree Supported Conceptual Change Text “Gas Pressure”. Eurasian Journal of Physics and Chemistry Education, Special issue, 25-33.
• Şaşmaz-Ören, F. (2009). Öğretmen Adaylarının Kavram Karikatürü Oluşturma Becerilerinin Dereceli Puanlama Anahtarıyla Değerlendirilmesi, E- Journal of New World Sciences Academy, 4(3), 994-1016.
• Şaşmaz-Ören, F., Karatekin, P., Erdem, Ş. & Ormancı, Ü. (2012). Öğretmen Adaylarının Bitkilerde Solunum-Fotosentez Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Kavram Karikatürleriyle Belirlenmesi ve Farklı Değişkenlere Göre Analizi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 155-174.
• Şaşmaz-Ören, F. & Meriç, G. (2014). Seventh Grade Students’ Perceptions of Using Concept Cartoons in Science and Technology Course. International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology, 2(2), 116-136.
• Şaşmaz-Ören, F. & Yılmaz, T. (2013). Fen ve Teknoloji Dersinde Kavram Karikatürleriyle Desteklenmiş Bilimsel Hikayeler Temelli Rehber Materyal Geliştirme Çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 130-141.
• Şaşmaz-Ören, F. (2014). Fen Bilimlerinde Alternatif Ölçme-Değerlendirme, Fen Bilimleri Öğretimi. Ed: Ş.S. Anagün, N. Duban içinde ss. 277-340. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Uğurel, I, Kesgin, Ş. ve Karahan, Ö. (2013). Matematik Derslerinde Yararlanılabilecek Alternatif Bir Öğrenme ve Değerlendirme Aracı: Kavram Karikatürü. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 313-337.
• Uzoğlu, M., Yıldız, A., Demir, Y. ve Büyükkasap, E. (2013). Fen Bilgisi Öğretmen Belirlenmesinde Kavram Karikatürlerinin ve Açık Uçlu Soruların Etkililiklerinin Karşılaştırılması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14(1), 367-388. Kavram Yanılgılarının
• Varışoğlu, B., Şeref, İ., Yılmaz, İ. ve Gedik, M. (2014). Deyim ve Atasözlerinin Öğretilmesinde Görsel Bir Araç Olarak Karikatürlerin Başarıya Etkisi. Journal of Black Sea Studies (Karadeniz Araştırmaları), 41, 226-242.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (9. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.