FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLGİSAYAR ÖZ YETERLİKLERİNİN VE BİLGİSAYAR DESTEKLİ EĞİTİME YÖNELİK TUTUMLARININ İNCELENMESİ

Year 2015, Issue: 25, 175 - 201, 01.08.2015

Nilgün Yenice , Barış Özden

Abstract

Bu çalışmanın amacı; fen bilgisi öğretmen adaylarının bilgisayar öz yeterlik algılarını ve bilgisayar destekli eğitime (BDE) ilişkin tutumlarını farklı değişkenlere göre incelemek ve aralarındaki ilişkiyi tespit etmek olarak belirlenmiştir. Araştırma 155 fen bilgisi öğretmen adayının katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak; “Bilgisayar Öz Yeterlik Algısı Ölçeği” ve “Bilgisayar Destekli Eğitim Yapmaya Yönelik Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde aritmetik ortalama, bağımsız t-testi, tek yönlü varyans analizi ve Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda fen bilgisi öğretmen adaylarının bilgisayar öz yeterlik algılarının ve BDE’ye yönelik tutumlarının “olumlu” düzeyde olduğu belirlenmiştir. Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilgisayar öz yeterlik algıları; internete erişim durumu kişisel bilgisayar sahibi olma durumu, bilgisayar kullanma süresi, bilgisayarla ilgili eğitim alma durumuna göre anlamlı bir farklılık belirlenmiştir. Ek olarak, BDE’ye yönelik tutumlarının sınıf düzeyi, bilgisayar kullanma süresi ve bilgisayarla ilgili eğitim alma durumuna göre bir farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Ayrıca fen bilgisi öğretmen adaylarının bilgisayar öz yeterlik algıları ile BDE’ye yönelik tutumları arasında pozitif yönde ve anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur.

Keywords

bilgisayar destekli eğitim, tutum, öz yeterlik, fen bilgisi öğretmen adayı, algı

Examining to Attitudes towards The Computer-Aided Instruction and Computer Self Efficacy of Teacher Science Candidates’

Abstract

The purpose of this study was to examine computer self-efficacy perceptions and Attitude towards computer-aided instruction (CAI) of science teacher candidates according to differential variables and were to investigated relationships between their computer self-efficacy perceptions and attitude towards computer-aided instruction (CAI). 155 science teacher candidates attended the study. “The attitude toward CAI” and “computer self-efficacy perception scales” were used as data collecting tool. Arithmetic mean, independent t-test, one way variance analysis and Pearson Correlation analysis were used for analyzing data. At the end of the study, it was determined that attitudes toward CAI and computer self-efficacy perception of science teacher candidates toward CAI are a positive level. There is a significant difference computer self-efficacy perception of science teacher candidates according to their Internet access status, owning a computer, the time of computer usage and receive training on computer. In addition there is a significant differences the attitudes toward CAI of science teacher candidates according to their grade level, time of computer usage and receive training on computer. Besides, it was found that positive and significant relations between scores of science teacher candidates in regard to their computer self-efficacy perception and the attitudes toward CAI.

Keywords

computer assisted education, attitude, self-efficacy, science teacher candidate, perception

References

• Akkoyunlu, B. & Orhan, F. (2003). Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi (BÖTE) Bölümü Öğrencilerinin Bilgisayar Kullanma Öz Yeterlik İnancı ile Demografik Özellikleri Arasındaki İlişki. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2(3), 1-11.
• Akarsu, B. (2014). Hipotezlerin, Değişkenlerin ve Örneklemin belirlenmesi, Metin, M. (Ed.) Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel araştırma Yöntemleri (ss.21-43). Ankara: PegemA Akademi.
• Akkoyunlu, B. & Kurbanoğlu, S. (2003). Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlığı ve Bilgisayar Öz-Yeterlik Algıları Üzerine Bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 241-10.
• Aşkar, P. & Umay, A. (2001). İlköğretim matematik öğretmenliği öğretmen adaylarının bilgisayarla ilgili öz yeterlik algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1-8.
• Arslan, A. (2006). Bilgisayar Destekli Eğitim Yapmaya İlişkin Tutum Ölçeği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 24-33.
• Arslan, A. (2008). Öğretmen Adaylarının Bilgisayar Destekli Eğitim Yapmaya Yönelik Tutumları İle Öz Yeterlik Algıları Arasındaki İlişki. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (24), 101-109.
• Bandura, A. (1995). Exercise of personel and collective efficacy in changing socities. In A. Bandura (Ed.). Self-efficacy in changing socities. New York: Cambridge University Press (pp. 1-45).
• Başarıcı, R. & Ural, A. (2009). Bilgisayar öğretmen adaylarının bilgisayar destekli eğitime yönelik tutumları. International Online Journal of Educational Sciences, 1(1),165-176.
• Birgin, O., Kutluca, T. & Çatlıoğlu, H. (2008). Sayısal ve Sözel Ağırlıklı Bölümlerde Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Bilgisayara Yönelik Tutumlarının Karşılaştırılması: KTÜ Örneği. 8th International Educational Üniversitesi, Eskişehir, 874-878. Conference, 6-9 Mayıs, Anadolu
• Cassidy, S. & Eachus, P. (2002). Developing The Computer User Self- Efficacy (CUSE) Scale: Investigating The Relationship Between Computer Self-Efficacy, Gender and Experience with Computers. Journal of Educational Computing Research, 26(2),133 – 153.
• Cohen, L., Manion, L. & Morrison K. (2000). Research Methods in Education (5th Edition). London: Routledge Falmer.
• Compeau, D.R. & Higgins, C. A. (1995). Computer self-efficacy: development of a measura andinitial test. MIS Quarterly. June, ss. 189-211.
• Çelik, H. C. & Bindak, R. (2005). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Bilgisayara Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (10),27-38.
• Çetin, B. (2008). Marmara Üniversitesi sınıf öğretmeni adaylarının bilgisayarla ilgili öz-yeterlik algılarının incelenmesi. D.Ü.Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 11,101-114.
• Çetin, O. & Güngör, B. (2014). İlköğretim öğretmenlerinin bilgisayar öz- yeterlik inançları ve bilgisayar destekli öğretime yönelik tutumları. On Dokuz Mayıs Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1).
• Çobanoğlu, İ. (2008). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri öğretmen adaylarının bilgisayar destekli öğretime ve bilgisayara yönelik tutumları. I. Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 16–18 Mayıs 2007, 298–306. Çanakkale OnSekizmart Üniversitesi, Çanakkale.
• Decker, C. A. (2002). Training transfer: Perceptions of computeruse self efficacy among university employees.
• Demirel, Ö., Seferoglu, S. S. & Yagcı, E. (2003). Ögretim Teknolojileri ve Materyal Gelistirme. Ankara: Pegem Yayıncılık
• Durndell, A. & Haag, Z. (2002). Computer self-efficacy, computer anxiety, attitude to the Internet and reported experience with the Internet, by gender, in an East European sample. Computers in Human Behavior, 18(5),521–535.
• Gay, L. R. & Airasian, P. (2000). Educational Research. New Jersey: UpperSaddleRiver.
• Geban, Ö. & Demircioğlu, H. (1996). “Fen Bilgisi öğretiminde bilgisayar destekli öğretim ve geleneksel problem çözme etkinliklerinin ders başarısı bakımından karşılaştırılması”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 183-185.
• Gökçearslan, Ş. (2010). Öğretmenlerin Bilgisayar Destekli Eğitim Yapma Tutumlarına İlişkin Bir Araştırma.e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 5(2), 471-478.
• Hançer, A. H. (2005). Fen Eğitiminde Yapılandırmacı Yaklaşıma Dayalı Bilgisayar Destekli Öğrenmenin Öğrenme Ürünlerine Etkisi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Hill, T., Smith, N. D. & Mann, M. F. (1987). Role of efficacy expectations in predicting the decision touse advanced technologies: Case of computers. Journal of Applied Psychology, 72 (2), 307-313.
• İpek, C. & Acuner, H. Y. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının bilgisayar öz- yeterlik inançları ve eğitim teknolojilerine yönelik tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 23-40.
• İşman, A. (2005). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme (Genişletilmiş 2. Baskı). Ankara: Sempati Yayıcılık.
• Jegede, P. O. (2007). Computer attitude as correlates of computer self – efficacy among south western Nigerian higher education teachers. The Proceedings of Sixth International Internet Education Conference and Exhibition, 2-4 September 2007, 271-284. Cairo, Egypt.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemi (17.Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karsten, R. & Roth, M. R. (1998). The Relationship of Computer Experience and Computer Self-Efficacy to Performance in Introductory Computer Literacy Courses. Journal of Research on Technology Education, 31(1), 14-24.
• Kear, M. (2000). Concept analysis of self-efficacy. Graduate research in nursing. Çevrimiçi: Erişim Tarihi: 8 Nisan 2003.
• Keskinkılıç, G. & Alabay, E. (2006). Selçuk Üniversitesi Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Bilgisayar Kullanımına Yönelik Öz yeterlik İnançlarının Belirlenmesi. 6. Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı’nda sunulan bildiri, 19-21 April, Eastern Mediterranean University, Famagusta, North Cyprus.
• Korkmaz, Ö & Demir, B. (2012). MEB Hizmetiçi Eğitimlerinin Öğretmenlerin Bilgi ve İletişim Teknolojilerine İlişkin Tutumlarına ve Bilgisayar Öz‐ Yeterliklerine Etkisi. EĞİTİM TEKNOLOJİSİ Kuram ve Uygulama, 2(1), 1-18.
• Kutluca, T. & Ekici, G. (2010). Öğretmen Adaylarının Bilgisayar Destekli Eğitime İlişkin Tutum ve Öz-Yeterlik Algılarının İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38,177-188.
• Kuş, B. B. (2005). Öğretmenlerin Bilgisayar Öz-Yeterlik İnançları ve Bilgisayar Destekli Öğretime Yönelik Tutumları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Lev, E. L. (1997). Bandura’s theory of self-efficacy: Applications to oncology. Scholarly Inquiry for Nursing Practice, 11(1), 21-42.
• Lewin, T. & Gordon, C. (1989). Effect of Gender and Computer Experience on Attitudes Toward Computers. Journal of Educational Computing Research, 5 (1), 69-88.
• Memmedova, A. & Seferoglu, S. S. (2002). Bilgisayar destekli egitim (BDE)’de rol alan formatör öğretmenlerin görevlerini gerçekleştirme düzeylerine ve BDE uygulamalarına ilişkin görüşleri. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4, 351-359.
• Miura, T. (1987). The relationship of computer self-efficacy expectations to computer interest and course enrolment in college, Sex Roles, 16 (5/6).
• Namlu, A. G. (1998). Öğretmenlerin eğitimde teknoloji kullanımına yönelik tutumları. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (1–2), 184–200.
• Oğuz, E., Ellez, A. M., Akamca, G. Kesercioğlu, İ. T. & Girgin, G. (2011). Okulöncesi Öğretmen Adaylarının Bilgisayar Destekli Eğitim Yapmaya ve Bilgisayara Yönelik Tutumları. Elementary Education Online, 10(3), 934-950.
• Özçelik, H. & Kurt, A. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin bilgisayar öz- yeterlikleri. İlköğretim Online Dergisi, 6(3), 441-451.
• Öz, Ö. Ö. (2004). İlköğretim Altıncı Sınıflarda Fen Bilgisi Dersinde Uzayı Keşfediyoruz Ünitesinin Öğretiminde Bilgisayar Destekli Öğretimin Öğrenci Başarısına Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Özden, M. Y., Çağıltay, K. & Çağıltay, N. E. (2004). Teknoloji ve Eğitim: Ülke http://members.tripod.com/unal_mat/ulder.htm (02.10.2012). ve Türkiye İçin Dersler. URL
• Özgen, K., Obay, M. & Bindak, R (2009). Ortaöğretim matematik öğretmen adaylarının bilgisayar ve bilgisayar destekli eğitime yönelik tutumlarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 12-24
• Pamuk, S. & Peker, D. (2009). Turkish Pre-Service Science and Mathematics Teachers’ Computer Related Self-Efficacies, Attitudes and the Relationship between these Variables. Computers and Education, 53, 454-461.
• Pratt, K., Trewern, A. & Lai, K.W. (2002). Secondary Students’ Attitudes towards Using Computers as a Learning Tool: Some New Zealand Observations. International Conference on Computers in Education- ICCE’02, CIE.2002.1186015.
• http://doi.ieeecomputersociety.org/10.1109/
• Ropp, M. M. (1999). Exploring individual characteristics associated with learning to use computers in pre-service teacher preparation. Journal of Research on Computing in Education, 31(4), 402–424.
• Sam, H. K., Othman, A. E. O. & Nordin, Z. S. (2005). Computer self-efficacy, computer anxiety and attitudes toward the Internet: A study among undergraduates in Unimas. Educational Technology and Society, 8 (4), 205–219.
• Shapkaa, J. & Ferrarib, M. (2003). Computer-related attitudes and actions teacher candidates. Computers in Human Behavior, 19 (3), 319–334.
• Schunk, D. H. (1985). Self-efficacy and classroom learning. Psychology in the Schools, 22, 208-223.
• Schumacher, P. & Morahan-Martin, J. (2001). Gender, internet and computer attitudes and experiences. Computers in Human Behavior, 17(1), 95- 110.
• Seferoğlu, S. S. & Akbıyık, C. (2005). İlköğretim öğretmenlerinin bilgisayara yönelik öz-yeterlik algıları üzerine bir çalışma. Eğitim Araştırmaları- Eurasian Journal of Educational Research, 19, 89-101.
• Selvi, K. (1996). Tutumların ölçülmesi ve program değerlendirme. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (2), 39-53.
• Sexton, D., King, N., Aldridge, J. & Goodstadt-Killoran, I. (1999). Measuring and evaluating early childhood prospective practitioners’ attitudes toward computers. Family Relations, 48 (3), 277–286.
• Sezer, A. (2011). Coğrafya Öğretmeni Adaylarının Bilgisayar Destekli Eğitime İlişkin Tutumlarının İncelenmesi.Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (1), 1-19.
• Sezer, A., Yıldırım, T. & Pınar, A. (2010). Coğrafya Öğretmenliği Öğrencilerinin Bilgisayar Öz-Yeterlik Algılarının İncelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (2).
• Söylemez, H. N. & Oral, B. (2013). Öğretmen Adaylarının Bilgisayara İlişkin Öz-Yeterlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (1), 44 – 60.
• Şahin, T. Y. & Yıldırım, S. (1999). Öğretim Teknolojisi ve Materyal Geliştirme. Ankara: Anı Yayıcılık.
• Şensoy, Ö. (2004). BDÖ deneyimi olan öğretmenlerin bilgisayar öz-yeterlik algıları ve BDÖ yönteminin yararına ilişkin inançları üzerine bir çalışma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Teo, T. (2008). Pre-Service Teachers’ Attitudes Towards Computer Use: A Singapore Survey. Australian Journal of Educational Technology, 24 (4), 413-424.
• Torkzadeh, R., Pflughoeft, K. & Hall, L. (1999). Computer self-efficacy, training effectiveness and user attitudes: An empiricalstudy. Behavior and Information Technology, 18 (4), 299–309.
• Tuncer, M. & Tanaş, R. (2011). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Bilgisayar Öz Yeterlik Algılarının Değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(6), 222-232.
• Tuti, S. (2005). Eğitimde Bilişim Teknolojileri Kullanımı Performans Göstergeleri, Öğrenci Görüşleri ve Öz‐Yeterlik Algılarının İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Usta, E. & Korkmaz, Ö. (2010). Öğretmen adaylarının bilgisayar yeterlikleri ve teknoloji kullanımına ilişkin algıları ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1),1335- 1349.
• Uşun, S. (2004). Bilgisayar Destekli Eğitimin Temelleri. Nobel Yayıncılık.
• Wallace, A. R. (1999). An exploratory study of the factors influencing the construction of computer self – efficacy. Yayınlanmamıs doktora tezi, Charles Stuart University.
• Yazlık, D. Ö., Çetin, İ. & Erdoğan, A. (2012). Matematik Öğretmenlerinin Bilgisayar Destekli Eğitime İlişkin Öz-Yeterlik Algılarının İncelenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Bildiriler Kitabı, 27-30 Haziran, Niğde.
• Yenice, N., Sümer, Ş., Oktaylar, H. C. & Erbil, E. (2003). Fen bilgisi derslerinde bilgisayar destekli öğretimin dersin hedeflerine ulaşma düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 152- 158.
• Yenice, N. (2003). Bilgisayar Destekli Fen Bilgisi Öğretiminin Öğrencilerin Fen ve Bilgisayar Tutumlarına Etkisi. The Turkish Online Journal of Educational Technology-TOJET, 2 (4).
• Yılmaz, M., Gerçek, C., Köseoğlu, P. & Soran, H. (2006). Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Öğretmen Adaylarının Bilgisayarla İlgili Öz- Yeterlik İnançlarının İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 278-287.
• Zhang, Y. & Espinoza, S. (1998). Relationships among computer self-efficacy, attitudes toward computers, and desirability of learning computer skills. Journal of Research on Computing in Education, 30(4), 420– 436.
• Zimmerman, B. J. (1995). Self-efficacy and educational development. In A. Bandura (Ed.). Self-efficacy in changing socities. New York: Cambridge University Press (pp. 202-231).