Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersinde Öğrencilerin Sordukları Sorular ve Öğretmenlerin Verdikleri Cevaplar

Yıl 2021, Sayı: 40, 56 - 70, 31.12.2021

Erdal Zengin , Burcu Gezer Şen

Öz

Okul ortamında öğretmenlerin, eğitim süreci içerisinde bireyi aktif olarak işe koşup onların dini ve ahlaki konular ile alakalı olan sorularını seviyelerini göz önünde bulundurarak açıklaması büyük önem arz etmektedir. Bu araştırmanın amacı; ilkokul öğrencilerinin din kültürü ve ahlak bilgisi dersinde sordukları sorulara ve öğretmenlerin bu sorulara verdikleri cevaplara ilişkin öğretmen görüşlerini belirlemektir. Araştırma bilimsel araştırma yöntemlerinden biri olan nitel araştırma yaklaşımı çerçevesinde tasarlanmış olup, nitel araştırma desenlerinden biri olan olgubilim (fenomenoloji/phenomenology) deseni kullanılmıştır. Bu araştırmada 10 birleştirilmiş sınıf öğretmeni ve 10 din kültürü ahlak bilgisi öğretmeni ile görüşmeler yapılmıştır. Araştırma sonucunda, birleştirilmiş sınıflarda görev yapmakta olan sınıf öğretmenlerinin ve din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin görüşleri doğrultusunda çocukların daha çok Allah ile ilgili, cennet-cehennem ve melekler ile ilgi sorular sorduğu ve bu soruları cevaplandırırken öğretmenlerin daha çok somut ve günlük hayattan örnekler verdikleri tespit edilmiştir. Ayrıca öğretmenler, öğretim sürecinde din kültürü ve ahlak bilgisi dersinin saatinin arttırılması gerektiğini ve bu dersin daha erken kademelerde verilmesi gerektiğini ifade etmişlerdir. Bununla birlikte öğretmenler, bazı çocukların ön yargılarla okula geldiğini ve dersin öğretim süreci içerisinde bu ön yargıları düzeltmede çeşitli sorunlar yaşadığını belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

İlkokul Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenleri, Birleştirilmiş Sınıf Öğretmenleri, Öğretmen Görüşleri, Fenomenoloji

Kaynakça

• Altaş, N. (2004). Öğrenci velilerinin ilköğretim dkab derslerine karşı tutum düzeylerinin dini tutum düzeyleriyle ilişkisi (ön araştırma). AÜİFD, XLV, 1, 85-105
• Altaş, N. (2009). Liselerde öğrencilerin diğer dinlere karşı tutumları (ortaöğretim DKAB öğretim programlarında İslam dışındaki dinlerin öğretimi ve uygulamaya etkisi). Türkiye’de dinler tarihi: dünü, bugünü ve geleceği içinde. Ankara: Türkiye Dinler Tarihi Derneği Yayınları
• Arıcı, İ. (2007). Öğrencilerin ilköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenine yönelik tutumları. A.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12(2), 169-189
• Ahmetoğlu, E. (2009). Ahlak Gelişimi, (Ed. Neriman Aral Ve Tayyip Duman (Ed.), Eğitim Psikolojisi (S. 183-202) İçinde, İstanbul: Kriter Akyüz, Y. (1982). Farabi'nin Türk ve dünya eğitim tarihindeki yeri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 15 (2), 81-88 Altıntaş, M. E (2018). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin değer öğretiminde kullandıkları yöntemler-nitel bir araştırma. Milli Eğitim Dergisi, 47(217), 131-165.
• Apak, A. (2010). Hz. Peygamber’in (sav) çocuklarla ilişkileri üzerine tespit ve değerlendirmeler. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 19 (1), 66-67
• Arıcı, A. F. (2006). Türkçe öğretiminde kullanılan strateji-yöntem ve teknikler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 303
• Arpacı, M. (2013). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmeni adaylarının değer ve değerler eğitimine ilişkin görüşleri. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 13(2), 205-228.
• Arslanoğlu, İ. (2012). Eğitim Felsefesi. Ankara: Nobel
• Atay, M. (2011). Erken Çocukluk Döneminde Gelişim. Ankara: Kök
• Aydın, M. (2007). Çocuk eğitiminde kur’an kıssalarının önemi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 76
• Aydın, M. Z. (2009). Ailede ahlak eğitimi. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Cilt: VII 1 2, s. 125-158.
• Aydın, H. (2010). Dini-felsefi temelleri ışığında Farabi’nin eğitim ütopyası. Kelam Araştırmaları ,8, 123-150
• Aydın, M.Z. (2013). Ailede ahlak eğitimi. İstanbul: Timaş
• Bacanlı, H. (2015). Eğitim psikolojisi. Ankara: Pegem
• Berk, L. E. (2013). Infants and children, N. Işıkoğlu-Erdoğan (Çev. Ed.); H. Ercan (Böl. Çev.), Ankara: Nobel.
• Bilecik, S. (2012). Din kültürü ve ahlak bilgisi 4. ve 5. sınıf ders kitaplarındaki ayet çevirilerinin öğrenci algı düzeylerine uygunluğu üzerine bir inceleme. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2, 111-112
• Bilgin, B. (2001). Eğitim bilimi ve din eğitimi. Ankara: Gül Yayıncılık.
• Bilmez, A. (2016). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersinde proje kullanımı (Muş İli Örneği). (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Erzurum.
• Bozkurt, A. (2018). Ortaokul (5. ve 8. sınıf) öğrencilerinin din kültürü ve ahlak bilgisi dersine karşı görüşlerinin değerlendirmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Kilis.
• Böke, K., Özdoğan, A., Sevinç, B., Güler, C., Büker, H., & Demir, İ. (2009). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. İstanbul: Alfa yayıncılık.
• Buldu, M. (2013). Çocuk gelişim kuramları, Berrin Trawick-Swith (Ed.), Erken Çocukluk Döneminde Gelişim (S. 34-63) İçinde, Ankara: Nobel
• Büyüköztürk, Ş. ve diğerleri (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: pegem
• Cebeci, S. (2014). Din öğretimi yöntemleri, 5-12, http://www.ebsad.org/img/20140407__6321527362.pdf 30.11.2017 indirildi.
• Cihandide, Z. N. (2014). Okul öncesi din ve ahlak eğitimi. Dem (Değerler Eğitimi Merkezi).
• Creswell, J. W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri. M. Bütün ve S. B. Demir (Çev.), Ankara: siyasal kitabevi
• Çelik, R. (2016). Din kültürü ve ahlak bilgisi dersinde zihin haritası oluşturmanın öğrenci başarısına, kalıcılığa ve öğrenmedeki duyuşsal özelliklere etkisi (Yayınlanmış Doktora Tezi) Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Din Eğitimi Bilim Dalı, Elazığ.
• Erkoç, A. (2009). Ay, Mehmet Emin; çocuklarımıza Allah'ı Nasıl anlatalım. Timaş Yayınları, 23. baskı, İstanbul, 2007. Elementary Education Online, 8(3).
• Gültekin, Seyit A. (2010). Günlük hayatımızdaki İslami yaşam-bildiklerimiz ve bilmediklerimiz. Konya: Sebat Ofset
• Karagöz, İ. (2010). Dini kavramlar sözlüğü. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları
• Karagöz, Y. (2017). SPSS ve AMOS uygulamalı nicel-nitel-karma bilimsel araştırma yöntemleri. İstanbul: Nobel
• Kaya, M. & Asan, A. (1997). Dini ve Ahlaki Bilgisi, beceri ve tutum öğretiminin etkili yolları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9, 179-191.
• Kaymakcan, R. (2006). Türkiye’de din eğitimi politikaları üzerine düşünceler. EKEV Akademi Dergisi, 10(27), 21-36.
• Kaymakcan, R. (2009). Öğretmenlerine göre Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersleri, yeni eğilimler: çoğulculuk ve yapılandırmacılık. İstanbul: DEM Yayınları.
• Sağlam, İ. (2001). Okulöncesi eğitimde sözlü öğretim etkinlikleri ve din eğitimi. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 10(1), 195-208.
• Sultan, C. (2014). https://cahidesultan.net/2014/03/03/cocuk-ve-islami-egitim-4-allahi-nasil-anlatalim/. 29.11.2017 indirildi.
• Taş, H. (2019). İlkokul öğrencilerinin din kültürü ve ahlak bilgisi dersi ile din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenine ilişkin metaforları. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 23(1), 29-51.
• Türk, E. (2014). Çocukluk döneminde duygusal gelişim ve din eğitimi. Marife, 14(3), 143-158.
• Vigliocco, G., Norbury, C. ve Ponari, M. (2017). Learnıng Abstract Concepts: The Role Of Lınguıstıc And Affectıve Development. UCL, Final Report, 7-8
• Yeşilbaş, Z. (2006). İlköğretim okullarında din kültürü ve ahlak bilgisi derslerinde öğretmen tutumlarının öğrenci ve ders üzerindeki etkileri. (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi. İstanbul.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin
• Yorulmaz, B. (2015). Okul öncesi dönem din eğitimi ve tarihsel süreci. Kuran Kursları Öğretici Kitabı-2 (İçinden), Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları
• Zengin, M. (2013). Öğrencilerin din kültürü ve ahlak bilgisi dersine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 271-301