BALKANLARDAN TÜRKİYE’YE TAŞINAN KÜLTÜREL MİRAS: ÇOCUK OYUNLARI

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 3, 205 - 224, 29.10.2020

Mücahit Yıldırım , Emin Günaydın , Anıl Saka

Öz

Son yıllarda popüler kültürün gençler arasında yaygınlaşması ve kültürel yozlaşmaya doğru onları sürüklemesi, halk kültürü çalışmalarını önemli hale getirmektedir. Halk kültürünün önemli bir parçası olan geleneksel çocuk oyunları, gelişi güzel bir şekilde belirlenmeyip yüzyıllardır süre gelen kültürel birikimin sonucunda ortaya çıkmaktadır. Fakat geleneksel çocuk oyunları günümüzde unutulmaya yüz tutmuş kültür öğeleri arasında sayılmaktadır. Kültürel mirasın korunması ve gelecek nesillere aktarılması amacıyla çocukların bu mirası edinecekleri en önemli yollardan birisi olan çocuk oyunları, özellikle çocuk ve aile ile ilgili olan devlet kurumları tarafından önemsenmektedir. Bu çalışma, unutulmaya yüz tutmuş geleneksel çocuk oyunlarının ortaya çıkarılmasını ve yeniden yaşatılması için öneriler sunmayı hedeflemektedir. Bu amaçla Balkanlardan göç ederek Samsun ili Tekkeköy ilçesine yerleşen göçmenlerin çocukken oynadıkları oyunların ortaya çıkarılması için kendileriyle yapılan görüşmeler neticesinde çocuk oyunları tespit edilmiştir. Tespit edilen bu oyunlar aletli ve aletsiz oyunlar şeklinde gruplandırılmış, aletli oyunların ahşap malzemeden alet yapımı tasarlanmıştır. Ortaya çıkarılan çocuk oyunları listesi ve tasarlanan ahşap alet görselleri, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına sunulmak suretiyle geleneksel çocuk oyunları listesine eklenmeleri sağlanmak istenmektedir. Ayrıca bu tür araştırmaların farklı coğrafyalarda yaşayan Türk halkları üzerinde de yapılması, çocuk oyunlarının ortaya çıkarılması, korunması ve kültürel miras olarak aktarılması; Türk halklarının birliği ve beraberliğinin sağlanması açısından önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Halk Kültürü, Kültürel Miras, Çocuk Oyunları, Balkan Göçü, Tekkeköy

Kaynakça

• Alparslan, Ş. (2008). Bosna’da Türk Kültürünün İzleri, Ankara: Genelkurmay Ataşe ve Denetleme Başkanlığı Yayınları.
• Arslan, S. (2008). Balkan Savaşları Sonrası Rumeli’den Türk Göçleri Ve Osmanlı Devleti’nde İskânları, Yüksek Lisans Tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Arslan, A. ve Dilici, T. (2018). Çocuk Oyunlarının Çocukların Gelişim Alanlarına Yönelik Etkilerinin Geçmiş ve Günümüz Bağlamında İncelenmesi (Sivas İli Örneklemi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28(1): 47-59.
• Aytaş, S. (2016). Mübadil Sandıklarından Çıkan Çocuk Oyunları, Samsun: 10.Balkan Tarihi Kongresi seri:15: 131-141.
• Başal, H. (2007). Geçmiş Yıllarda Türkiye'de Çocuklar Tarafından Oynanan Çocuk Oyunları,. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 20: 243-266.
• Bay, N. ve Bay, Y. (2019). Balkanlardaki Çocuk Oyunları. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi, 4(2): 200 - 223.
• Bayraktar, Z. (2012a). Boşnakça Hırvatça ve Sırpçadaki Türkçe Kelimelerin Balkan Ortak Halk Kültürü Unsurlarının Oluşumundaki Yeri Üzerine Bazı Tespit ve Değerlendirmeler”, İstanbul: Motif Akademi, Balkan Dosyası, Halkbilimi Dergisi, 1: 119-127.
• Bayraktar, Z. (2012b). Türkiye'nin Balkanlardaki Yumuşak Gücü Türk Kültürü, Yy, Karadeniz Araştırmaları, 35: 181-189
• Bekâr, N. (2019). Kültürel Diplomasi Açısından Batı Balkanlarda Türkiye Ve Almanya (2000-2015). Kastamonu: Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(3): 1-3.
• Duman, Ö. (2012). Rumeli’den Samsun’a Göç (1923-1970). Samsun: Samsun Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Dundes, A. (2003). Halk Kimdir? Çev. Metin Ekici. Halk Biliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar. Ankara: Milli Folklor Yayınları, 1-25.
• Ekici, M. (1999). Halk, Halk Bilgisi ve Halk Bilimi Üzerine Bir Deneme. Milli Folklor Dergisi, 45: 2-8.
• İpek, N. (2000). Mübadele ve Samsun, Ankara: T.T.K. Basımevi.
• İpek, N. (2019). Selanik’ten Samsun’a Mübadiller. Samsun: Samsun Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Kafesoğlu, İ. (1992). Türk Milli Kültürü. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Keskin, A. (2009). Oyunların çocukların çoklu zekâ alanlarının gelişimine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Köse, O. (2017). Geçmişten Günümüze Göç I, Samsun: Canik Belediyesi Kültür Yayınları.
• Kujundžič E. (2001). Narodna Knjıževnost Bošnıaka, Zenica.
• Mutlu, E. (1998). İletişim Sözlüğü, Ankara: Ark Yayınları.
• Özdemir, M. (2015). Balkan Savaşlarının Çocuk Oyunlarına Yansıması “Çocuk Duygusu” Dergisi Örneği, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(2): 634-657.
• Özey, R. (2014). Kültürel Coğrafya, İstanbul: Aktif Yayınları.
• Seyidoğlu, H. (1995). Bilimsel Araştırma ve Yazma El Kitabı, İstanbul: Güzem Yayınları.
• Sümbüllü, Y. Z. ve Altınışık, M. E. (2016). Geleneksel çocuk oyunlarının değerler eğitimi açısından önemi. Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2): 73-85.
• Tümertekin, E. ve Özgüç, N. (2015). Beşeri Coğrafya İnsan Kültür Mekân, İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Uluğ, H. (2007). Kuzey Adana’daki Çocuk Oyun Alanlarının Bitki Seçimi Yönünden İrdelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı, Adana.