Transformation of Social Dialogue in Turkey During the Membership Process to the European Union

Yıl 2020, Cilt: 18 Sayı: 2, 365 - 404, 17.01.2020

Özal Çiçek Mehmet Öçal

https://doi.org/10.32450/aacd.676521

Cited By: 1

Öz

As a tripartite institutional mechanism for the institutionalization of relations between labor and capital, social dialogue has an important place in the European Social Model. Since the 1990s, Turkey has been in the quest for accession to the EU. So in the beginning of the 2000s, social dialogue mechanisms have been developed to adapt to the EU acquis in line with the demands of the organizations that represent both the workers, civil servants and employers in their own internal dynamics. In this study; the Economic and Social Council and the Tripartite Advisory Board's representation structure on the social partners and the relevance and the appropriacy of the effectiveness of the issues or attitudes addressed in these structures to the European Social Model are evaluated.

Anahtar Kelimeler

Social Dialogue, EU, Turkey, Economic and Social Council, Tripartite Advisory Board

AVRUPA BİRLİĞİ’NE ÜYELİK SÜRECİNDE TÜRKİYE’DE SOSYAL DİYALOĞUN DÖNÜŞÜMÜ

Öz

Hükümetler, emek ve sermaye kesimleri arasındaki ilişkilerin kurumsallaşmasına yönelik üç taraflı kurumsal bir mekanizma olarak sosyal diyalog, Avrupa Sosyal Modeli içerisinde önemli bir yere sahiptir. 1990’lı yıllardan beri Avrupa Birliği’ne katılım arayışı içerisindeki Türkiye; gerek AB müktesebatlarına uyum sağlayabilmek gerekse de kendi içsel dinamikleri içerisinde hem işçi ve memur hem de işveren kesimini temsil eden örgütlerin bu yöndeki talepleri doğrultusunda sosyal diyalog mekanizmalarını 2000’li yılların başında oluşturmuştur. Bu çalışmada; Ekonomik ve Sosyal Konsey ve Üçlü Danışma Kurulu’nun sosyal taraflar üzerindeki temsil yapısı ve bu yapılarda ele alınan konuların ya da tutumların etkinlik düzeylerinin Avrupa Sosyal Modeline uygunluğu değerlendirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Diyalog, AB, Türkiye, Ekonomik ve Sosyal Konsey, Üçlü Danışma Kurulu

Kaynakça

• Centel, Tankut, “Türkiye’de Sosyal Diyaloğun Geleceği”, Mercek Dergisi, no 8, (1997): 35-44.
• Çelik, Aziz, “Türkiye’de Sosyal Diyalog ve Ekonomik ve Sosyal Konsey: Bir Başarısızlık Öyküsü”, 15. Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Kongresi’nde sunulan tebliğ, Ankara, Şubat 9-12, 2014, 16-48.
• Demir, Fevzi, “Türkiye’de Sosyal Barış ve Diyalog Arayışları”, Mercek Dergisi, no 8, (1997): 80-95.
• DİSK, Üçlü Danışma Kurulu Toplantısında Sunulan Görüş ve Önerilerimiz (07.01.2016), Erişim Tarihi: Mart 24, 2018, https://disk.org.tr/2016/01/uclu-danisma-kurulu-toplantisinda-sunulan-gorus-ve-onerilerimiz/
• Ersöz, Halis Yunus, AB ve Türkiye’de Sosyal Diyaloğun Gelişimi, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları, 2008.
• Esin, Pars, Türkiye’de İşveren Sendikacılığı, Ankara: Ankara Üniversitesi SBF Yayınları, 1974.
• Geyer, Robert R., Exploring European Social Policy, Cambridge: Polity Pres., 2000.
• Görmüş, Ayhan, “Türkiye’de Sosyal Diyaloğun Gelişimi”, Çalışma ve Toplum 14, no 3, (2007): 115-140.
• Güray, Melahat, “Avrupa Birliği’nde Sosyal Diyalog”, Çalışma Dünyası Dergisi 1, no 1, (2013): 144-158.
• Güzel, Ali, “Roma ve Maastricht Antlaşmaları Sürecinde Avrupa Sosyal Modeli ve Türkiye”, Metin Kutal’a Armağan’ın içinde, Ankara: TÜHİS Yayınları, 1998, 99-127.
• Hak-İş, 9. Olağan Genel Kurul Çalışma Raporu, Ankara: Hak-İş Yayınları, 1999.
• Hall, Mark, “Industrial Relations and the Social Dimension of European Integration: Before and After Maastricht”, içinde New Frontiers in European Industrial Relations, ed. Richard Hyman and Anthony Ferner, London: Blackwell, 1994, 281-311.
• Işığıçok, Özlem, Sosyal Diyalog, Bursa: Ezgi Kitabevi, 2007.
• İKV, Nice Antlaşması, 1. Baskı, İstanbul: IKV Yayınları, 2003.
• İş Kanunu, Kanun No: 4857, Kanun Kabul Tarihi: 22.05.2003, Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 10.06.2003, Yayımlandığı Resmi Gazete Sayı No: 25134, Erişim Tarihi: Mart 24, 2018, http://www.mevzuat.gov.tr/Mevzuat Metin/1.5.4857.pdf
• Karluk, Rıdvan, Avrupa Birliği ve Türkiye, İstanbul: İMKB Yayınları, 1995.
• Kayhan, Muharrem, “Toplumsal Uzlaşma ve Ekonomik Sosyal Konseyler”, Mercek Dergisi, no 8, (1997): 55-58.
• Kayhan, Necati, “AB Sürecinde Türkiye’de Sosyal Diyalog Alanındaki Gelişmeler”, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi 20, no 6, (2007): 61-79.
• Keller, Berndt and Bansbach, Matthias, "Social Dialogues: An Interim Report on Recent Results and Prospect", Industrial Relations Journal 31, no 4, (2000): 291-307.
• Keller, Berndt and Sörries, Bernd, "The New European Social Dialogue: Old Wine in New Bottles?", Journal of European Social Policy 9, (1999): 111-125
• Keller, Berndt, "The Emergence of Regional Systems of Employment Relations: The Case of European Union", The Journal of Industrial Relations 43, no 1, (2001): 3-26.
• Koray, Meryem ve Çelik, Aziz, Avrupa Birliği ve Türkiye’de Sosyal Diyalog, Ankara: Belediye-İş Yayınları, 2007.
• Koray, Meryem, “Sistem Yaklaşımı Açısından Endüstri İlişkileri Sisteminin Gelişimi ve Toplu Pazarlıkların İşlevselliği”, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 1983.
• Koray, Meryem, Avrupa Toplum Modeli, Ankara: İmge Kitabevi, 2005.
• Lök, İlhan, “Türkiye’de İşveren Teşekkülleri”, Sosyal Siyaset Konferansları, no 17, (1966): 238-249.
• Makal, Ahmet, Türkiye’de Çok Partili Dönemde Çalışma İlişkileri:1946-1963, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, 2002.
• Makal, Ahmet, Türkiye’de Tek Partili Dönemde Çalışma İlişkileri: 1920-1946, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, 1999.
• MESS, Gelenek ve Gelecek, Birinci Cilt, İstanbul: MESS Yayınları, 1999.
• MESS, Gelenek ve Gelecek, İkinci Cilt, İstanbul: MESS Yayınları, 2000.
• Murat, Sedat, Bütünleşme Sürecinde Türkiye ve Avrupa Birliği'nin Karşılaştırmalı Sosyal Yapısı, İstanbul: Filiz Kitabevi, 2004.
• Odaman, Serkan, “Üçlü Danışma Kurulu”, Çimento İşveren Dergisi 18, no 1, (2005): 2-17.
• Önsal, Naci, Endüstri İlişkileri Sözlüğü, Ankara: Türk Metal Sendikası Araştırma ve Eğitim Merkezi Yayınları, 2017.
• Özcüre, Gürol, “Avrupa Birliği’nde İşyeri Düzeyinde Sosyal Diyalog ve Türkiye İçin Bir Değerlendirme”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, no 71, (2017): 31-64
• Parlak, Zeki, "Avrupa Birliği ve Türkiye'de Sosyal Diyalog", Yerel İş Barışı Kongresi’nde sunulan tebliğ, Kocaeli, Eylül 8-9, 2007, 1-28, Erişim Tarihi: Şubat 9, 2018 www.yerelsen.org.tr/_resimler_/haberler/ZekiParlak.doc
• Pochet, Philippe, ‘The New Employment Chapter of the Amsterdam Treaty’, Journal of European Social Policy 9, no 3, (1999): 271-278.
• Sarıca, Murat, Birinci Dünya Savaşı’ndan Sonra Avrupa’da Barışı Kurma ve Sürdürme Çabaları, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1982.
• Schmitter, Philippe C. and Streeck Wolfgang, “From National Corporatism to Transnational Pluralism: Organized Interest in the Single European Markets, içinde Social Institutions and Economic Performance, ed. Wolfgang Streeck, 197-231, London: Sage Pub., 1992.
• Sipahi, İsmet, “Türkiye’de Sosyal Diyalog”, Avrupa-Türkiye Sosyal Diyalog Sendikal Çözümler Semineri’nde sunulan tebliğ, İstanbul, Ekim 18-19, 2002, 32-42.
• Şafak, Can, “Türkiye’de Toplu Pazarlığın Değişen Çizgisi (1980-2005)”, Çalışma ve Toplum, no 3, (2006): 31-70.
• T.C. Başbakanlık Avrupa Birliği Genel Sekreterliği, Avrupa Birliği Antlaşması ve Avrupa Birliği’nin İşleyişi Hakkında Antlaşma, Ankara, 2011, Erişim Tarihi: Temmuz 01, 2019, https://www.ab.gov.tr/files/pub/ antlasmalar.pdf
• Talas, Cahit, Bir Toplumsal Politika Belgesinin Yorumu: Toplumsal Antlaşma, Ankara: Ankara Üniversitesi SBF Yayınları, 1982.
• Talas, Cahit, Türkiye’nin Açıklamalı Sosyal Politika Tarihi, Ankara: Bilgi Yayınevi, 1992.
• TBMM, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, Kanun No: 5982, Kabul Tarihi: 07.05.2010, Erişim Tarihi: Mart 23, 2018 https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5982.html
• Teague, Paul, “Labour Market Governance in the New Europe”, Employee Relations 16, no 6, (1994): 5-108.
• Tınar, Mustafa Yaşar, “Avrupa Birliği’ne Üyelik Sürecinde Türkiye’de Ulusal Düzeyde Sosyal Diyalog”, Avrupa Birliği’nin Türkiye İçin Sivil Toplum Diyalogu: Avrupa Bilgi Köprüleri Programı “Sendikal Güvence, İş Güvenliği ve Sosyal Diyalog Bağlamında Avrupa Birliği Müktesebatına Türkiye’nin Uyum Süreci ve Bulgaristan Örneği”, İzmir: İlkem Yayıncılık, 2007.
• TİSK, 11. Genel Kurul Çalışma Raporu, Ankara: TİSK Yayınları, 1976.
• TİSK, AB’de Sosyal Taraflar Arasındaki Antlaşmalar ve Türk Mevzuatı Açısından Değerlendirme, Ankara: TİSK Yayınları, 1999.
• Townson, Duncan, Dictionary of Modern History, London: Penguin Books, 1994.
• Türk-İş, 13. Genel Kurul Çalışma Raporu (2): Sağlıklı Bir Demokrasi İçin, Ankara: Türk-İş Yayınları, 1983.
• Türk-İş, Türkiye’de Ekonomik ve Sosyal Konsey, Ankara: Türk-İş Eğitim Yayınları, 1999.
• Yazır, Süleyman, AB Çalışma Hayatı Düzenlemeleri ve Ülkemiz İş Mevzuatı: Yasal Boşluk Analizi Çalışması, Ankara: Şeker-İş Yayınları, 2015