Liberal Kozmopolitanizm ve Avrupa Birliği : Ukrayna ve Moldova’nın Adaylık Statüsü Üzerine Bir Eleştiri

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 1, 1 - 32, 06.06.2024

Mustafa Atatorun , Sinan Veziroğlu

https://doi.org/10.32450/aacd.1368657

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma Avrupa Birliği’nin (AB) Kantçı veya liberal kozmopolitan köklerini ve özelliklerini ele alıp, bunların dış politikadaki yansımalarını Ukrayna ve Moldova’nın adaylığı bağlamında tartışmayı amaçlamaktadır. Demokrasi, serbest ticaret ve uluslararası hukuk normlarını kapsayan liberal kozmopolitanizm, AB’nin temeli sayılan Avrupa Ekonomik Topluluğu’nun (AET) oluşmasıyla pratik ve kurumsal bir şekle kavuşmuştur. AB genişleme süreçlerinde aday ülkelerin liberal kozmopolitanizmin bu ilkelerini benimsemesini ve uygulamasını temel şart olarak görmüştür. Genişleme süreçlerinde ince eleyip sık dokuyan ve adaylık statüsünün verilmesinde bile birçok tartışma yaşayan Birlik, Ukrayna ve Moldova için ezber bozmuştur. Hızlı bir şekilde Ukrayna ve Moldova’ya adaylık statüsü tanıyan AB, bunun nedenini komisyonun resmi ifadesine göre Ukrayna ve Rusya arasında 2022 yılı mart ayında başlayan savaş olarak göstermiştir. Bu makale Rusya’nın işgalci tutumuna karşılık AB’nin genişlemeyi bir koz/silah olarak kullanıp söz konusu ülkeleri genişleme sürecine dahil etmesinin kuruluş felsefesi olan liberal kozmopolitanizm ile bağdaşmadığı iddia etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Liberal/Kantçı Kozmopolitanizm, Avrupa Birliği, Ukrayna, Moldova

Liberal Cosmopolitanism and The European Union : A Critique of Candidate Status of Ukraine and Moldova

Öz

The study aims to deliberate about Kantian or liberal cosmopolitan origins and attributes of the European Union (EU) with its implications for foreign policy on Ukraine and Moldova’s candidacy. Liberal cosmopolitanism embodying the norms of democracy, free trade, and international law, took a practical and institutional form through the European Economic Community which is respected as a keystone of the EU. As part of its enlargement procedures, the EU principally mandates that candidate countries adopt and execute these liberal cosmopolitan principles. The EU which simply picks over enlargement processes and goes through many disputes over giving candidate status, has broken the mold for Ukraine and Moldova. The EU granted candidate status to Ukraine and Moldova abruptly and marked outbreak of the war between Ukraine and Russia in March 2022 as the cause according to the Commission’s official announcement. This article argues that EU’s weaponization of its enlargement against Russian aggression by including those states in the process is incompatible with its founding philosophy of liberal cosmopolitanism.

Anahtar Kelimeler

Liberal/Kantian Cosmopolitanism, European Union, Ukraine, Moldova

Kaynakça

• Ağcan, Muhammed A. “Immanuel Kant ve Uluslararası: Egemen Devlet, Kozmopolitan Siyaset ve Evrensellik/Farklılık”. Uluslararası Hukuk ve Politika 8, sy 32 (2012): 1-41.
• Akçay, Özlem. “Avrupa Komşuluk Politikası”. Editör Ödül Celep ve Merve Kurt, 1-6. Işık Üniversitesi, 2020. Akdağ, Zekeriya ve Süleyman Ekici. “Avrupa Birliği’nin Uluslararası Politikada Etkili Olma Aracı: Yumuşak Güç”. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi 7, sy 2 (2017): 33-64.
• Aliyev, Bahlul. “NATO’nun Avrupa Güvenliği Bağlamında Ukrayna-Rusya Krizinde Oynadığı Rol (1991-2014)”. Doktora Tezi, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı, 2015. Archibugi, Daniele. “Immanuel Kant, Cosmopolitan Law And Peace”. European Journal of International Relations 1, sy 4 (1995): 429-56. https://doi.org/10/ckgmxz.
• ———. “Models of international organization in perpetual peace projects”. Review of International Studies 18, sy 4 (1992): 295-317. https://doi.org/10/cpphh5.
• ———. The Global Commonwealth of Citizens: Toward Cosmopolitan Democracy. Princeton: Princeton University Press, 2008.
• Arends, J. Frederik M. “Homeros’ dan Hobbes ve Ötesine:" Güvenlik" Kavramının Avrupa Geleneğindeki Boyutları”. Uluslararası İlişkiler Dergisi 6, sy 22 (2009): 3-33.
• “Association Agreement Between the European Union and the European Atomic Energy Community and Their Member States, of the One Part, and the Republic of Moldova, of the Other Part”. Pdf. Erişim Tarihi: Kasım 20, 2023, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:22014A0830%2801%29&from=EN%20 (.
• “Association Agreement Between the European Union and its Member States, of the one part, and Ukraine, of the other part”, 161 OJ L § (2014). http://data.europa.eu/eli/agree_internation/2014/295/oj/eng.
• “Association Agreement Between the European Union and Ukraine”. Web Sayfası. Erişim Tarihi : Kasım 20, 2023, https://www.kmu.gov.ua/en/yevropejska-integraciya/ugoda-pro-asociacyu.
• Atasever, Bülent, Dinçer Alptekin ve Levent Ersin Orallı. “Ukrayna Örneğinde Uluslararası Göçün Araçsallaştırılması”. Bitlis Eren Sosyal Araştırmalar Dergisi 1, sy 1 (2023): 1-12.
• Atatorun, Mustafa. “Uluslararası İlişkilerde Etik Normlar: Geniş Bir Kuramsal Haritalandırma”. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi 8, sy 20 (2023): 105-24. https://doi.org/10/gssdxw.
• Beck, Ulrich, ve Edgar Grande. “Cosmopolitanism: Europe’s way out of crisis”. European Journal of Social Theory 10, sy 1 (2007): 67-85. https://doi.org/10/dh6t3b.
• Benhabib, Seyla. “Another Cosmopolitanism”. İçinde Another Cosmopolitanism, editör Robert Post, 13-82. California: Oxford University Press, 2008.
• Bilaniuk, Laada. “Race, Media, and Postcoloniality: Ukraine Between Nationalism and Cosmopolitanism”. City Society 28, sy 3 (2016): 341-64. https://doi.org/10/gssqwj.
• Bozkurt, Enver. “Kant’ın Ebedi Barış Üzerine Denemesinin Günümüze Yansıması”. Anayasa Yargısı 23, sy 1 (2007): 501-23.
• Braghiroli, Stefano ve Andrey Makarychev. “Redefining Europe: Russia and the 2015 refugee crisis”. Geopolitics 23, sy 4 (2018): 823-48. https://doi.org/10/ghwp98.
• Bressand, Albert. “Between Kant and Machiavelli: EU Foreign Policy Priorities in the 2010s”. International Affairs 87, sy 1 (2011): 59-85. https://doi.org/10/dwf9w5.
• Calhoun, Craig. “Cosmopolitan Liberalism and Its Limits”. İçinde European Cosmopolitanism in Question, editör Roland Robertson ve Anne S. Krossa, 105-25. England: Palgrave MAcmillan, 2012.
• Cesim, Aycan. “Immanuel Kant’ın Felsefi Görüşlerinin Uluslararası İlişkiler Disiplinine Yansımaları”. Türkiye Siyaset Bilimi Dergisi 2, sy 1 (2019): 1-24.
• Çalışkan, Burak. “Vladimir Putin’in Dış Politika Felsefesi”. İNSAMER, 2019.
• Çelik, Sinem. “2022 Rusya’nın Ukrayna’yı İşgali: AB Entegrasyonu İçin Yeni Dönem”. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi 6, sy 2 (2022): 521-33. https://doi.org/10/gssqwn.
• Çelikaslan, Mehmet Nur. “Ukrayna-Rusya Savaşı: Avrupalı Bir Milletin Yıkımı”. Türk Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 3, sy 1 (2022): 53-66.
• Demir, İpek. “Rethinking Cosmopolitanism, Multiculturalism and Diaspora via the Diasporic Cosmopolitanism of Europe’s Kurds”. İçinde European Cosmopolitanism: Colonial Histories and Postcolonial Societies, editör Gurminder K. Bhambra ve John Narayan, 121-35. London: Taylor&Francis, 2016.
• Derpmann, Simon. “Solidarity and Cosmopolitanism”. Ethical Theory Moral Practice 12, sy 3 (2009): 303-15. https://doi.org/10/c9gr2m.
• Doğan, Sedat. “Ebedi Barış ve Askeri Sosyoloji İlişkisi Üzerine Bir İnceleme”. İstanbul University Journal of Sociology 42, sy 1 (2022): 191-215. https://doi.org/10/gssdxv.
• Ergin, Sedat. “NATO 2008’de aldığı Ukrayna’nın üyeliği kararını neden uygulamadı?”, 16 Şubat 2022. Erişim Tarihi: Kasım 20, 2023, https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/sedat-ergin/nato-2008de-aldigi-ukraynanin-uyeligi-kararini-neden-uygulamadi-42004732.
• Ertl, Wolfgang. The Guarantee of Perpetual Peace. Cambridge University Press, 2020. “EU Commission’s Recommendations for Ukraine’s EU candidate status | EEAS”. Erişim Tarihi: Kasım 20, 2023, https://www.eeas.europa.eu/delegations/ukraine/eu-commissions-recommendations-ukraines-eu-candidate-status_en?s=232.
• “European Council Conclusions on Ukraine, the Membership Applications of Ukraine, the Republic of Moldova and Georgia, Western Balkans and External Relations, 23 June 2022”. Erişim Tarihi: Kasım 20, 2023, https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2022/06/23/european-council-conclusions-on-ukraine-the-membership-applications-of-ukraine-the-republic-of-moldova-and-georgia-western-balkans-and-external-relations-23-june-2022/.
• Fine, Robert. Cosmopolitanism. Routledge, 2007.
• Franceschet, Antonio. Kant and Liberal Internationalism: Sovereignty, Justice, and Global Reform. New York: Palgrave Macmillan, 2002.
• Franke, Mark FN. Global limits: Immanuel Kant, international relations, and critique of world politics. SUNY Press, 2001.
• Grabbe, Heather. “Six lessons of enlargement ten years on: the EU’s transformative power in retrospect and prospect”. J. Common Mkt. Stud. 52 (2014): 40-56.
• Greene, James. Russian responses to NATO and EU enlargement and outreach. Chatham House London, 2012. Güneş, Ufuk. “Rusya Federasyonu (RF)-Ukrayna ‘Savaşı’, Bölgesel Güvenlik ve Avrupa Güvenliği ile Güvenlik ve Silahsızlanma Düzenlemeleri Üzerine Olası Etkileri”. Türkiye Stratejik Araştırmalar Merkezi, 2022, 1-19.
• Hayden, Patrick. Cosmopolitan Global Politics. London: Routledge, 2016.
• Held, David. “Cosmopolitan Democracy and the Global Order: New Agenda”. İçinde Perpetual peace: essays on Kant’s cosmopolitan ideal, editör James Bohman ve Matthias Lutz-Bachmann, 235-52. Cambridge: Mit Press, 1997.
• ———. Democracy and the global order: From the modern state to cosmopolitan governance. California: Stanford University Press, 1995.
• Holton, Robert. “Some Comments on Cosmopolitanism and Europe”. İçinde European Cosmopolitanism in Question, editör Roland Robertson ve Anne S. Krossa, 25-43. England: Palgrave Macmillan, 2012.
• Hutchings, Kimberly. International Political Theory: Rethinking Ethics in a Global Era. London: Sage Publications, 1999.
• Kant, Immanuel. Ebedi Barış Üzerine Felsefi Deneme. Çeviren Yavuz Abadan ve Seha L. Meray. Ankara: Ajans Türk Matbaası, 1960.
• ———. Kant: Religion Within the Boundaries of Mere Reason. Editör Allen Wood ve George Di Giovanni. Cambridge University Press, 1998.
• Karabulut, Bilal. “Uluslararası İlişkilerde Savaş Olgusunun Yaşadığı Dönüşüm: Hibrit Savaş ve Rusya Örneği”. Karadeniz Araştırmaları, sy 55 (2017): 115-30. https://doi.org/10/gssqwm.
• Katchanovski, Ivan. “EU and NATO Enlargement Puzzles”, 2010. https://doi.org/10/fxz4xc.
• Khusainov, Eduard. “Avrupa Birliği ve Rusya Federasyonu Güvenlik İlişkileri”. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2014.
• Kleingeld, Pauline, Jeremy Waldron, Michael W. Doyle ve Allen W. Wood. Toward Perpetual Peace and Other Writings on Politics, Peace, and History. Çeviren David L. Colclasure. New Haven, Yale University Press, 2006.
• Kuehn, Manfred. Immanuel Kant. Çeviren Bülent O. Doğan. İstanbul: Türkiye İşbankası Kültür Yayınları, 2011.
• Litra, Leonid, ve Ivane Chkhikvadze. “EU Membership Perspective for Georgia, Moldova, and Ukraine: Impossible, Forgotten or Hidden?” Institute of World Policy, 2016.
• MacFarlane, Neil ve Anand Menon. “The EU and Ukraine”. Survival 56, sy 3 (2014): 95-101. https://doi.org/10/gcjqcd.
• Musaoğlu, Neziha. “Putin İktidarı Döneminde Rus Dış Politikasının Normatif Temelleri:" Egemen Demokrasi" Söylemi”. Karadeniz Araştırmaları, sy 45 (2015): 13-41. https://doi.org/10/gssqwk.
• Nakhimovsky, Isaac. The Closed Commercial State: Perpetual Peace and Commercial Society from Rousseau to Fichte. Oxford: Princeton University Press, 2011.
• NATO. “Bucharest Summit Declaration Issued by NATO Heads of State and Government (2008)”. NATO. Erişim 28 Eylül 2023. https://www.nato.int/cps/en/natohq/official_texts_8443.htm.
• Nilsson, Martin ve Daniel Silander. “Democracy and Security in the EU’s Eastern Neighborhood? Assessing the ENP in Georgia, Moldova, and Ukraine”. Democracy and security 12, sy 1 (02 Ocak 2016): 44-61. https://doi.org/10/f3m4d5.
• Nuhut, Özgür. “AB Ordusu Kurma Çabaları Nereye Evrildi ve NATO’yla Birlikte Nereye Evrilebilir?” Cappadocia Journal of Area Studies 4, sy 1 (2022): 112-30.
• Nussbaum, Martha. “Kant and Cosmopolitanism”. İçinde Perpetual peace: essays on Kant’s cosmopolitan ideal, editör James Bohman ve Matthias Lutz-Bachmann, 25-58. Cambridge: MIT Press, 1997.
• O’Brennan, John. “‘Bringing Geopolitics Back In’: Exploring the Security Dimension of the 2004 Eastern Enlargement of the European Union”. Cambridge Review of International Affairs 19, sy 1 (2006): 155-69. https://doi.org/10/bhx634.
• Oneal, John R. ve M. Russet, Bruce. “The Classical Liberals Were Right: Democracy, Interdependence, and Conflict, 1950–1985”, International Studies Quarterly, 41, sy 2 (1997): 267-293.
• “Partnership and Cooperation Agreement between the European Communities and their Member States, and Ukraine- Protocol on mutual assistance between authorities in customs matters- Final Act - Joint Declarations - Exchange of Letters in relation to the establishment of companies - Declaration of the French Government”. 49 OJ L § (1998). https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A21998A0219%2802%29.
• Pogge, Thomas W. “Cosmopolitanism and Sovereignty”. İçinde Political Restructuring in Europe: Ethical Perspectives, editör Chris Brown, 85-118. London: Routledge, 1994.
• “Regulation of The European Parliament and of The Council on Establishing The Ukraine Facility”. Pdf. Erişim Tarihi: Kasım 20, 2023, https://neighbourhood-enlargement.ec.europa.eu/system/files/2023-06/COM_2023_338_1_EN_ACT_part1_v6.pdf.
• Reiss, Hans. “Introduction”. İçinde Cambridge Texts in the History of Thought - Kant:Political Writings, editör Hans Reiss, çeviren Hugh Barr Nisbet, 2nd bs, 1-41. Cambridge: Cambridge University Press, 1991.
• Robertson, Roland. “European Cosmopolitanism and the Global Field”. İçinde European Cosmopolitanism in Question, editör Roland Robertson ve Anne S. Krossa, 174-98. England: Palgrave Macmillan, 2012.
• Rockmore, Tom. Kant and Idealism. London: Yale University Press, 2008.
• Rumford, Chris. “Theorizing Borders”. European Journal of Social Theory 9, sy 2 (2006): 155-69. https://doi.org/10/bwrmw4.
• Russett, Bruce, Oneal, John R., ve Davis, David R., “The Third Leg of the Kantian Tripod for Peace: International Organizations and Militarized Disputes, 1950–85”, International Organization, 52, sy 3 (1998): 441-467.
• Russett, Bruce. “Liberalizm”. İçinde Uluslararası İlişkiler Teorileri: Disiplin ve Çeşitlilik, editör Tim Dunne, Kurki Milja, ve Smith Steve, çeviren Musa Ceylan, 111-34. Ankara: Felix Kitap, 2021.
• Salgado, Rodriguez M. J. “The Early Modern Spanish Monarchy and European Cosmopolitanism”. İçinde European Cosmopolitanism: Colonial Histories and Postcolonial Societies, editör Gurminder K. Bhambra ve John Narayan, 82-105. London: Taylor&Francis, 2016.
• Smith, Karen E. “The Outsiders: the European Neighbourhood Policy”. International Affairs 81, sy 4 (2005): 757-73. https://doi.org/10/d25pbm. Ståhlberg, Per ve Göran Bolin. “Having a Soul or Choosing a Face? Nation Branding, Identity and Cosmopolitan Imagination”. Social Identities 22, sy 3 (2016): 274-90. https://doi.org/10/f3ptw5.
• Şöhret, Mesut. “Realizm Çerçevesinde Avrupa Birliğinin Bütünleşmesi”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 1, sy 4 (2012): 288-330.
• Verdun, Amy ve Gabriela E. Chira. “From Neighbourhood to Membership: Moldova’s Persuasion Strategy Towards the EU”. Southeast European Black Sea Studies 8, sy 4 (2008): 431-44. https://doi.org/10/cqrz6b. Yeke, Yıldız Karagöz. “Kant’ın Felsefesinde Ebedi Barış Düşüncesinin Güncelliği Üzerine”. Beytulhikme: An International Journal of Philosophy 6, sy 1 (2016).
• Yücel, Zeynep. “Avrupa Birliği’nin Genişleme Politikasının Güvenlik Boyutu”. Uluslararası Hukuk ve Politika, sy 13 (2008): 37-54.