Cumhuriyet Döneminin En Önemli Ağır Sanayi Hamlesi: Karabük Demir Ve Çelik Fabrikası (1939-1960)

Yıl 2017, Cilt: 33 Sayı: 96, 155 - 204, 05.11.2017

Nadir Yurtoğlu

Öz

Bu çalışmada Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren Karabük Demir ve Çelik
Fabrikası’nın (KDÇF) tesisi yolunda Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ile Demokrat
Parti (DP) Hükümetleri tarafından yapılan girişimler ve üretimin artırılmasına yönelik
1960 yılına kadar gerçekleştirilen icraatlar ve bu icraatların ekonomiye olan katkıları
incelenmiştir. Konu, KDÇF’nin kuruluş çalışmaları (1925-1939); CHP döneminde
KDÇF’nin üretim faaliyetleri (1939-1950); DP döneminde KDÇF’nin üretim
çalışmaları (1950-1960) adlı başlıkları altında üç bölümde ele alınmıştır. Karabük
Demir ve Çelik Fabrikası’nın kuruluşu, üretim faaliyetleri ve bu faaliyetlerin ekonomiye
olan katkıları incelenirken sayısal veriler üzerinde değerlendirmeler yapılmıştır.
Araştırmanın konusu hakkında literatürde yer alan boşluklar birinci elden kaynakların
kullanılması yoluyla doldurulmuştur. Konu incelenirken dönemin Türkiye’si ile
Dünyanın demir çelik alanında yaşanan gelişmeleri göz önüne alınarak bu gelişme
ışığında verilerin karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi yapılmıştır. Çalışmada elde
edilen sonuç şudur: CHP Hükümetleri’nin gayretleriyle Türkiye’de ağır sanayi hamlesi
yönünde yapılan girişimler semeresini vermiş ve 9 Eylül 1939 tarihinde ilk fırının
ateşlenmesiyle KDÇF tesis edilmiştir. İleriki dönemlerde, fabrikanın entegre halinde
üretim üniteleri tamamlanmış, DP döneminde ise ilaveler yapılmıştır. Bütün ünitelerin
hizmete girmesi, Türkiye’de demir ve çelik üretiminin artmasına yol açtığı gibi, diğer
sektörlerin gelişmesini de destekleyerek millî ekonomiye katkı sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Karabük, Demir, Çelik, Sanayi, Fabrika

The Most Important Heavy Industry Attempt Of The Republıcan Perıod: Karabuk Iron And Steel Factory (1939-1960)

Öz

This study deals with the activities carried out by the Republican People’s Party and
Democratic Party (DP) governments on the way to the establishment of Karabuk Iron
and Steel Plant from the early years of the Republic until the 1960s and the contributions
of these activities to Turkish economy. The subject is covered in three chapters under the
titles of establishment works of Karabuk Iron and Steel Plant (1925-1939); production
activities of Karabuk Iron and Steel Plant during the Republican People’s Party period
(1939-1950); and production works of Karabuk Iron and Steel Factory during the
Democratic Party period (1950-1960). The production activities of Karabuk Iron and
Steel Plant and the contributions of these activities to the economy were evaluated based
on numerical data. The gaps in the literature on the research topic were filled through
use of primary sources. The topic was handled through comparison of the developments
taking place in the field of iron and steel in Turkey and in the world during the periods
under examination. The results obtained in the study can be summarized as follows:
With the efforts of the Republican People’s Party governments, attempts made for heavy
industrialization in Turkey came to fruition and Karabuk Iron and Steel Factory was
established with the first kiln fired on 9 September 1939. In the following periods, the
integrated production units of the factory were completed, and extensions were made in
the DP period. As all the units were put into service, an increase occurred in iron and
steel production of Turkey, thereby contributing to the development of other sectors and
thus supporting the national economy.  

Anahtar Kelimeler

Karabuk, Iron, Steel, Industry, Factory

Kaynakça

• I. ARŞİV BELGELERİ
• BAŞBAKANLIK CUMHURİYET ARŞİVİ (BCA)
• BCA, Fon No: 30 10 0 0-Kutu No: 14-Dosya No: 81-Sıra No: 1. __________, Fon No: 30 18 1 2-Kutu No: 70-Dosya No: 98-Sıra No: 17.
• __________, Fon No: 30 10 0 0-Kutu No: 171-Dosya No: 187-Sıra No: 30.
• __________, Fon No: 30 18 1 2-Kutu No: 78-Dosya No: 80-Sıra No: 15.
• __________, Fon No: 30 10 0 0-Kutu No: 52-Dosya No: 339-Sıra No: 5.
• __________, Fon No: 30 10 0 0-Kutu No: 138-Dosya No: 986-Sıra No: 10.
• __________, Fon No: 30 10 0 0-Kutu No: 51-Dosya No: 333-Sıra No: 34.
• __________, Fon No: 30 10 0 0-Kutu No: 207-Dosya No: 415-Sıra No: 4.
• __________, Fon No: 30 10 0 0-Kutu No: 163-Dosya No: 138-Sıra No: 14.
• __________, Fon No: 30 18 1 2-Kutu No: 89-Dosya No: 115-Sıra No: 10.
• __________, Fon No: 30 18 1 2-Kutu No: 90-Dosya No: 32-Sıra No: 13.
• __________, Fon No: 30 18 1 2-Kutu No: 95-Dosya No: 69-Sıra No: 18.
• __________, Fon No: 30 100-Kutu No: 92- Dosya No: 578-Sıra No: 2.
• __________, Fon No: 30 18 1 2- Kutu No: 128-Dosya No: 36-Sıra No: 16.
• II. RESMÎ YAYINLAR
• A. Türkiye Büyük Millet Meclisi, Kanunlar Dergisi, Zabıt Ceridesi ve Tutanak Dergisi TBMM, Kanunlar Dergisi, Dönem: 2, C 4, 17.03.1926, s.507.
• __________, Kanunlar Dergisi, Dönem: 5, C 18, 17.06.1938, s.879-888.
• __________, Kanunlar Dergisi, Dönem: 5, C 18, 28.06.1938, s.1126.
• __________, Kanunlar Dergisi, Dönem: 10, C 37, 13.05.1955, s.991-994.
• __________, Tutanak Dergisi, Dönem: 8, Toplantı: 4, C 24, 56. Birleşim, 25.02.1950, s.1262.
• __________, Tutanak Dergisi, Dönem: 9, Toplantı: 2, C 10, 1. Birleşim, 01.11.1951, s.9.
• __________, Tutanak Dergisi,1951 Yılı Bütçe Kanunu Tasarısı ve Bütçe Komisyonu Raporu, Dönem: 9, Toplantı: 1, C 5, S. Sayısı: 50, TBMM Basımevi, Ankara 1951, s.110.
• __________, Tutanak Dergisi, Dönem: 9, Toplantı: 3, C 20, 44. Birleşim, 16.02.1953, s.304.
• __________, Tutanak Dergisi, Dönem: 9, Toplantı: 4, C 25, 1. Birleşim, 01.11.1953, s.13.
• __________, Zabıt Ceridesi, Dönem: 6, Toplantı: 1, C 6, 1. Birleşim, 01.11.1939, s.5.
• __________, Zabıt Ceridesi, Dönem: 7, Toplantı: 2, C 14, 1. Birleşim, 01.11.1944, s.4.
• __________, Zabıt Ceridesi, Dönem: 9, Toplantı: 4, C 28, 45. Birleşim, 18.02.1954, s.502.
• __________, Zabıt Ceridesi, Dönem: 10, Toplantı: 1, C 5, 42. Birleşim, 18.02.1955, s.209.
• __________, Zabıt Ceridesi, Dönem: 10, Toplantı: 2, C 8, 1. Birleşim, 01.11.1955, s.14.
• __________, Zabıt Ceridesi, 1956 Yılı Bütçe Kanunu Layihası ve Bütçe Encümeni Mazbatası, Dönem: 9, Toplantı: 2, C 10, S. Sayısı, 59, TBMM Matbaası, Ankara 1956 s.24.
• __________, Zabıt Ceridesi, Dönem: 10, Toplantı: 3, C 14, 1. Birleşim, 01.11.1956, s.9.
• __________, Zabıt Ceridesi, Dönem: 10, Toplantı: 3, C 17, 41. Birleşim, 20.02.1957, s.318.
• __________, Zabıt Ceridesi, 1958 yılı Bütçe Kanunu Layihası ve Bütçe Encümeni Mazbatası, TBMM Matbaası, Dönem: 11, Toplantı: 1, C 2, S. Sayısı: 31, Ankara 1957, s.18.
• __________, Zabıt Ceridesi, Dönem: 11, Toplantı: 2, C 7, 40. Birleşim, 20.02.1959, s.297.
• __________, Zabıt Ceridesi, Dönem: 11, Toplantı: 3, C 10, 1. Birleşim, 01.11.1959, s.10.
• __________, Zabıt Ceridesi, 1959 Yılı Bütçe Kanunu Layihası ve Bütçe Encümeni Mazbatası, Dönem: 11, Toplantı: 2, C 7, S. Sayısı 41, Ankara 1959, s.20.
• __________, Zabıt Ceridesi, 1960 Yılı Muvazene-i Umumiye Kanunu Lâyihası ve Bütçe Encümeni Mazbatası, Dönem: 11, Toplantı: 3, C 12, TBMM Matbaası Ankara 1960, s.27.
• B. Resmî Gazete
• Resmî Gazete, Sayı No: 334, 29 Mart 1926.
• __________, Sayı No: 3950, 4 Temmuz 1938.
• __________, Sayı No: 3960, 15 Temmuz 1938.
• __________, Sayı No: 9011, 21 Mayıs 1955.
• C. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (İGM) ve Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) Yayınları İGM, İstatistik Bülteni, No: 1, Eylül, Ankara 1952, Ankara s. 121. __________, İstatistik Bülteni, No: 11, Ocak 1955, Ankara 1955, s. 10.
• __________, İstatistik Bülteni, No: 13, Mart 1955, Ankara 1955, s. 10.
• __________, İstatistik Bülteni, No: 14, Nisan 1955, Ankara 1955, s. 10.
• __________, İstatistik Bülteni, No: 15, Mayıs 1955, Ankara 1955, s. 10.
• __________, İstatistik Bülteni, No: 16, Haziran 1955, Ankara 1955, s. 10.
• __________, İstatistik Bülteni, No: 17, Temmuz 1955, Ankara 1955, s. 10.
• __________, İstatistik Bülteni, No: 19, Eylül 1955, Ankara 1955, s. 10.
• __________, İstatistik Bülteni, No: 24, Şubat 1956, Ankara 1956, s. 24.
• __________, Aylık İstatistik Bülteni, No: 26, Nisan 1956, Ankara 1956, s.1.
• __________, Aylık İstatistik Bülteni, No: 27, Mayıs 1956, Ankara 1956, s.11.
• __________, Aylık İstatistik Bülteni, No: 28, Haziran 1956, Ankara 1956, s.11.
• __________, Aylık İstatistik Bülteni, No: 30, Ağustos 1956, Ankara 1956, s.11.
• __________, Aylık İstatistik Bülteni, No: 31, Eylül 1956, Ankara 1956, s.11.
• __________, Aylık İstatistik Bülteni, No: 32, Ekim 1956, Ankara 1956, s. 11.
• __________, Aylık İstatistik Bülteni, No: 33, Kasım 1956, Ankara 1956, s. 11.
• __________, Aylık İstatistik Bülteni, No: 37, Mart 1957, Ankara 1957, s. 13.
• __________, Aylık İstatistik Bülteni, No: 46-47-48, Aralık 1957- Ocak, Şubat 1958, Ankara 1958, s.13.
• __________, Aylık İstatistik Bülteni, No: 58-59, Aralık 1958-Ocak 1959, Ankara 1959, s.13.
• __________, Aylık İstatistik Bülteni, No: 70-71, Aralık 1959-Ocak 1960, Ankara 1960, s.13.
• __________, Aylık İstatistik Bülteni, No: 82-83-84, Aralık 1960- Ocak, Şubat 1961, Ankara 1961, s.13.
• __________, 1959 İstatistik Yıllığı, Yayın No: 380, Ankara 1959, s.294. DİE, İstatistik Yıllığı 1960-1962,Yayın No: 460, Ankara 1962, s.282.
• __________, 1963 İstatistik Yıllığı, Yayın No: 490, Ankara 1963, s.411.
• __________, Türkiye İstatistik Yıllığı, 1964-1965, Yayın No: Ankara 1965, s.457.
• __________, Türkiye İstatistik Yıllığı 1968, Yayın No: 580, Ankara 1968, s.207.
• D. Ayın Tarihi (Başbakanlık Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü) Ayın Tarihi, Sayı No: 165, Yıl: Ağustos 1947, s.6.
• __________, Sayı No: 221, Yıl: Nisan 1952, s.3.
• __________, Sayı No: 222, Yıl: Mayıs 1952, s.2.
• __________, Sayı No: 230, Yıl: Ocak 1953, s.9.
• __________, Sayı No: 244, Yıl: Mart 1954, s.32.
• __________, Sayı No: 257, Yıl: Nisan 1955, s.30.
• __________, Sayı No: 263, Yıl: Ekim 1955, s.78.
• __________, Sayı No: 269, Yıl: Nisan 1956, s.2-3.
• __________, Sayı No: 271, Yıl: Haziran 1956, s.14-15.
• __________, Sayı No: 282, Yıl: Mayıs 1957, s.39-40.
• __________, Sayı No: 285, Yıl: Ağustos 1957, s.14-15.
• III. KİTAPLAR
• AFETİNAN, Ayşe, Devletçilik İlkesi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Birinci Sanayi Planı 1933, TTK Yayınları, Ankara 1972.
• AKTAN, Reşat, Türkiye İktisadı, C 1, Ayyıldız Matbaası, Ankara 1968.
• AVCIOĞLU, Doğan, Türkiye’nin Düzeni, C 1, Bilgi Yayınevi, 5. Basım, Ankara 1971.
• BURÇAK, Rıfkı Salim, On Yılın Anıları 1950-1960, Nurol Matbaacılık, Ankara 1998.
• CİLLOV, Haluk, Türkiye Ekonomisi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları, 2. Basım, İstanbul 1962.
• __________, Türkiye Ekonomisi Bünyesi, İktisadi Ticari İlimler Yüksek Okulu Yayınları, İstanbul 1967.
• ÇAVDAR, Tevfik, Millî Mücadele Başlarken Sayılarla Vaziyet ve Manzara-i Umumiye, Milliyet Yayınları, İstanbul 1971.
• DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI, Kalkınan Türkiye (Rakamlarla 1923-1968) Millî Eğitim Basımevi, Ankara, 1969.
• DP, Kalkınan Türkiye, Desen Matbaası, Ankara 1954.
• İKTİSAT VEKÂLETİ, Türkiye Cumhuriyetinin İkinci Sanayi Planı 1936, 2. Basım TTK Yayınları, Ankara 1989.
• KAFESOĞLU, İbrahim, Türk Millî Kültürü, Ötüken Yayınları, 16. Basım, İstanbul 1997.
• KARAL, Enver Ziya Karal, Osmanlı Tarihi, C VI, 4. Basım, TTK Yayınları, Ankara 1988.
• __________, Osmanlı Tarihi, C VII, 4. Basım, TTK Yayınları, Ankara 1988.
• __________, Osmanlı Tarihi, C VIII, 3. Basım, TTK Yayınları, Ankara 1988.
• KAZGAN, Gülten, Tanzimat’tan 21. Yüzyıla Türkiye Ekonomisi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 4. Basım, İstanbul 2009.
• MİLLÎ İKTİSAT TASARRUF CEMİYETİ, 1930 Sanayi Kongresi, Raporlar, Kararlar, Zabıtlar, Yayına Hazırlayan Derviş Kılınçkaya, C 1, Bildiren Yayıncılık, 2. Basım, Ankara 2003.
• ÖGEL, Bahattin, Dünden Bugüne Türk Kültürünün Gelişme Çağları, Türk Dünyası Araştırma Vakfı Yayınları, İstanbul 2001.
• SÜMERBANK, Cumhuriyetin 50. Yılında Sümerbank, 1933-1973, Ankara 1973.
• TC SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI, 50 Yılda Türk Sanayii, Mars Matbaası, Ankara 1973.
• TEZEL, Yahya S., Cumhuriyet Döneminin İktisat Tarihi (1923-1950), Yurt Yayınları, Ankara 1982.
• TURAN, Osman, Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti, Boğaziçi Yayınları, 4. Basım, İstanbul 1993.
• UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, C II, 3. Basım, TTK Yayınları, Ankara 1975.
• YALÇIN, Aydın, Türkiye İktisat Tarihi, Ayyıldız Matbaası, Ankara 1979.
• YAŞA, Memduh, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ekonomisi 1923-1978, Akbank Kültür Yayını, İstanbul 1980.
• YENAL, Oktay, Cumhuriyet’in İktisat Tarihi, Türkiye Sanayi Kalkınma Bankası Yayınları, İstanbul 2001.
• IV. MAKALELER
• ADIGÜN, Cevat, “Sümerbank’ın Yeni Tesisleri”, Türk Ekonomisi, S 80, Yıl: 8, Şubat 1950, s.35-36.
• ALİSBAH, Hulki, “1947’ye Girerken Türkiye Sanayi”, İktisadi Yürüyüş, C 8, S 169, Yıl: 8, 1 Ocak 1947, s.6, 7, 22.
• ATAMER, Suha, “Demir Çeliği Tanıyalım, Sülfürik Asit ve Süper Fosfat Fabrikası”, Demir ve Çelik, S 16, Yıl: 2, 1 Eylül 1952, s.357-358.
• AYTEKİN, Veli, “Karabük Mamullerini Tanıyalım, Karabük Raylarının Evsafı ve İmalinin Kontrolü Hakkında Bir Etüd”, Demir ve Çelik, S 14, Yıl: 2, 1 Temmuz 1952, s.306-310.
• __________, “Memleketimizde ve Avrupa’da Demir Çelik Sanayinin Bugünkü ve Müstakbel Durumu”, Demir ve Çelik, S 11, Yıl: 3, Kasım 1953, s.239- 242.
• BEZER, Emin , “Demir Çeliği Tanıyalım, Boru Fabrikası”, Demir ve Çelik, S 10, Yıl: 1, 1 Mart 1951, s.219-221.
• BULUTOĞLU, Şadan, “Teknikte Kullanabileceğimiz Başlıca Soğutma Tesisleri”, Demir ve Çelik, S 10, Yıl: 1, 1 Mart 1952, s.203- 209.“Büyüklerimiz ve Madenciliğimiz”, Maden Tetkik ve Arama EnstitüsüMecmuası, S 17, Yıl: 1939, s.3-4.
• DAVER, Abidin, “İktisat Sahasında Yapılan İşlerin En Mühimleri”, İktisadiYürüyüş, C 2, S 22, Yıl: 1, 1 İkinciteşrin 1940, s.8.
• “Demir ve Çelik Sanayimiz”, Cumhuriyet, 2 Şubat 1949, Sayı No: 8792.
• “Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı Faaliyeti”, Türk Ekonomisi, S 107, Yıl: 10,Mayıs 1952, s.131-136.
• ERGÜVENÇ, Fahrettin, “Demir ve Çelik Sanayiinde Son Yenilikler”, Demir ve Çelik, S 3, Yıl: 1, 1 Ağustos 1951, s.54-56.
• __________, “Demir Çeliği Tanıyalım, Kuvvet Santrali”, Demir ve Çelik, S 1, Yıl. 3, 1 Ocak 1953, s.447-449.
• ERKMENOL, Adnan; TARHAN, Orhan; MUCUOĞLU, Mahmut C., “Türkiye Demir ve Çelik Fabrikalarında İş Kıymetlendirme Çalışmaları”, Demir ve Çelik, S 15, Yıl: 2, 1 Ağustos 1952, s.317-323.
• GÜNERGUN, Burhan, “Son Seneler Zarfında Kok Sanayiinde Kaydedilen Yenilikler”, Demir ve Çelik, S 11, Yıl: 1, 1 Nisan 1952, s.225-228.
• __________, “Demir ve Çeliği Tanıyalım, Kok Fabrikası”, Demir ve Çelik, S 3, Yıl: 1, Ağustos 1951, s.57-59.
• __________, “Karabük İkinci Kok Fabrikası’nın İşletmeye Açılması”, Demir ve Çelik, S 15, Yıl: 2, 1 Ağustos 1952, s.323-324.
• __________, “Karabük Mamullerini Tanıyalım, Kok Fabrikası Mamullerinden Yol Katranı”, Demir ve Çelik, S 18, Yıl: 2, 1 Kasım 1952, s.400- 401
• GRANİGG B., “Türkiye Demir Endüstrisi ve Hammaddeleri”, Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Mecmuası, S 4, Yıl: 1936, s.8
• KAN, Ahmet, “Bakım Mevzuu Üzerinde Düşünceler”, Demir ve Çelik, S 6, Yıl: 1, Kasım 1951, s.127-130.
• “Karabük Fabrikaları, Türkiye Demir ve Çelik Fabrikaları Müessesesi Hakkında Bir Etüt”, İktisadi Yürüyüş, C 11, S 245, Yıl: 11, 25 Mart 1950, s.13.
• “Karabük Fabrikaları, Türkiye Demir ve Çelik Fabrikaları Müessesesi Hak kında Bir Etüt”, İktisadi Yürüyüş, C 11, S 245, Yıl: 11, 25 Mart 1950, s.9, 13, 18.
• “Karabük Fabrikası”, İktisadi Yürüyüş, C 6, S 126, Yıl: 6, 16 Mart 1945, s.6.
• KAYA, Mithat, “Kok Fırınlarının İşletmeye Alınma Tekniği”, Demir ve Çelik, S 14, Yıl: 2, 1 Temmuz 1952, s.302-306.
• KAYA, Mithat; TEKİN, Şahabettin, “Karabük Mamullerini Tanıyalım, Kok ve Kok Tali Mahsulleri”, Demir ve Çelik, S 16, Yıl: 2, 1 Eylül 1952, s.355-357.
• KIRAÇ, Ali, “Mikser”, Demir ve Çelik, S 12, Yıl: 3, Aralık 1953, s.268- 270.
• KURANER, Harun; Hüsamettin Pınar, “Suni Gübre Davamız”, Demir ve Çelik, S 4, Yıl: 1, Eylül 1951, s.67- 71.
• LOKMAN, Kemal, “Türkiye’de Petrol Arama Amacıyla Yapılan Jeolojik Etütler”, Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Dergisi, S 72, Yıl: Nisan 1969, s.222.
• “Maliye Vekili Hasan Polatkan’ın Bütçe Müzakerelerini Açışı Nutku”, Türk Ekonomisi, S 116, Yıl: 11, Şubat 1953, s.45.
• “Maliye Vekili Hasan Polatkan’ın 1955 Yılı Bütçe Nutku”, Türk Ekonomisi, S 141, Yıl: 13, Mart 1955, s.72-73.
• MİLLETLERARASI İMAR VE KALKINMA BANKASI İKTİSADİ DAİRESİNİN HAZIRLADIĞI RAPOR-V, “Türkiye’de Sanayi ve Madencilik”, İktisadi Yürüyüş, C 11, S 250, Yıl: 11, 31 Mayıs 1950, s.9-12.
• MTA, “Umumi Maden Durumu-XIII”, Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Mecmuası, S 18, Yıl: 1940, s.9.
• ÖLÇEN, Ali Nejat, “1923-1938 Döneminde Birinci ve İkinci Sanayi Planları” Atatürk Dönemi Ekonomi Politikası ve Türkiye’nin Ekonomik Gelişmesi, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara 1985, s.133-149.
• RONA, Nezih, “Demir Çeliği Tanıyalım, Haddehane”, Demir ve Çelik, S 12, Yıl: 1, 1 Mayıs 1952, s.262-264.
• RONA, Nezih; FEMİR, Mehmet, “Amerikan Demir ve Çelik Endüstrisinin Durumu”, Demir ve Çelik, S 16, Yıl: 2, 1 Eylül 1952, s.339-345.
• LEOBAN, N. Sjögren, “Sinterin Yüksek Fırında İstimali”, Demir ve Çelik, S 9, Yıl: 3, Eylül 1953, s.191-192.
• SUNGUN, Kemal, “Süper Fosfat Endüstrisi”, Demir ve Çelik, Yıl: 1, S 1, 1 Haziran 1951, s.14-17.
• SUNGURSOY, Nizamettin Ali, “Dünya Savaşı Karşısında Endüstrimiz”, İktisadi Yürüyüş, C 9, S 87, Yıl: 4, 30 Temmuz 1943, s.6.
• TAŞMAN, Cevat Eyüb, “Petrolün Türkiye’de Tarihçesi”, Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Mecmuası, S 39, Yıl: 14, Ekim 1949, s.17.
• TATAÇ, Ziya, “Olaylar Mayıs 1949, Sanayi Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, S 73, Yıl: 7, Temmuz 1949, s.157-162.
• __________, “Olaylara Bakış, Eylül 1949, Sanayi Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, S 77, Yıl: 7, Kasım 1949, s.253-262.
• __________, “Olaylara Bakış Kasım-Aralık 1949, Ulaştırma Ekonomisi”
• Türk Ekonomisi, S 80, Yıl: 8, Şubat 1950, s.37-46. __________, “Olaylara Bakış, Ocak-Şubat 1950, Sanayi Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, S 81, Yıl: 8, Mart 1950, s. 63-70.
• __________, “Olaylara Bakış, Mayıs ve Haziran 1951, Sanayi Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, S 97, Yıl: 9, Temmuz 1951, s.212-219.
• __________, “Olaylara Bakış, Kasım 1951, Sanayi Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, S 102, Yıl: 9, Aralık 1951, s.378-383.
• __________, “Olaylara Bakış, Haziran 1952, Sanayi Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, S 109, Yıl: 10, Temmuz 1952, s.213-220.
• __________, “Olaylara Bakış, Temmuz 1952, Sanayi Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, S 110, Yıl: 10, Ağustos 1952, s.247-254.
• __________, “Olaylara Bakış, Ağustos 1952, Sanayi Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, S 111, Yıl: 10, Eylül 1952, s.282-285.
• __________, “Olaylara Bakış, Eylül 1952, Sanayi Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, S 112, Yıl: 10, Ekim 1952, s.314-318.
• __________, “Olaylara Bakış, Şubat 1953, Sanayi Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, S 117, Yıl. 11, Mart 1953, s.91-92.
• __________, Olaylara Bakış, Kasım 1953, Sanayi Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, S 127, Yıl: 12, Ocak 1954, s.27-30.
• __________, “Olaylara Bakış, Şubat 1954, Sanayi Ekonomisi”, Türk Ekonomisi, S 130, Yıl: 12, Nisan 1954, s.119-126.
• “Ticaret ve Endüstri Haberleri”, Demir ve Çelik, S 6, Yıl: 1, 1 Kasım 1951, s.132-134.
• “Toprakaltı Servetlerimizi Bulan ve İşleten Etibank”, İktisadi Yürüyüş, C 5, S 51-53, Yıl: 3, 18 Şubat 1942, s.36-39.
• “Türkiye Demir ve Çelik Fabrikaları Müessesesi”, İktisadi Yürüyüş, C 10, S:232, Yıl: 10, 20 Eylül 1949, s.168.
• “Türkiye’de Endüstri”, Çev. Hakkı Toklu, İktisadi Yürüyüş, C 11, S 241, Yıl: 11, 21 Ocak 1950, s.2, 3, 24.
• ULUBAY, Ali, “Demir Çeliği Tanıyalım, Yüksek Fırınlar”, Demir ve Çelik, S 4, Yıl: 1, Eylül 1951, s.84-87.
• __________, “Demir Çeliği Tanıyalım, Çelikhane”, Demir ve Çelik, S 7, Yıl: 1, Aralık 1951, s.151-153.
• __________, “Demir ve Çeliği Tanıyalım, Yüksek Fırınlar”, Demir ve Çelik, S 4, Yıl: 1, Eylül 1951, s.84-87.
• __________, “Demir Çelik Endüstrimizin Gelişmesi ve İstikbali Bakımından Koordinasyonun Rolü”, Demir ve Çelik, S 18, Yıl: 2, 1 Kasım 1952, s.394- 395.
• YAZMAN, Aslan Tufan, “Demir Cevheri İhraç Edilmelidir”, İktisadi Yürüyüş, C 7, S 151, Yıl. 7, 1 Nisan 1946, s.1.
• V. SÜRELİ YAYINLAR
• A. Gazeteler
• Cumhuriyet (2 Şubat 1949)
• B. Dergiler
• Demir ve Çelik (1951-1953)
• İktisadi Yürüyüş (1940-1950)
• Türk Ekonomisi (1949-1955)
• VI. İNTERNET KAYNAKLARI
• http://www.tdci.gov.tr/html/tarihce.html, Erişim Tarihi, 02.10.2016