Atatürk’ün Vatandaşlık Anlayışı Ve Günümüzde Yahudiler

Yıl 2012, Cilt: 28 Sayı: 84, 1 - 40, 07.11.2012

Malike Bileydi Koç

Öz

Türkiye Cumhuriyeti’nin temel dayanaklarını Atatürk İlkeleri oluşturmaktadır. Atatürk’ün,
eşitliği rehber alarak temellendirmeye çalıştığı vatandaşlık kavramının tanımı Türk Anayasasında da yerini almıştır. Bu kavram dini ve ırkçı bir anlam taşımadan Türk halkını birbirine
bağlamaktadır. Bu açık tanımlamaya rağmen hala toplum içerisinde “öteki”, “onlar” anlayışının,
önyargıların kırılamadığı görülmüştür. Bu çalışmada öncelikli olarak Türklerin Yahudilerle ilk
temasından günümüze kadarki sürece genel bir tarihsel değerlendirmeyle yer verilecek, ardından
14 kanaat önderiyle derinlemesine mülakat yöntemi ile yapılan araştırma kısmına değinilecektir.
Bu çalışmayla, günümüzde Türk Yahudilerinin karşılaştıkları sorunlar irdelenerek sorunların
çözümüne katkı sağlamak amaçlanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Atatürk’ün vatandaşlık tanımı, Yahudi Tarihi, Türk Yahudileri

Atatürk’s Cıtızenshıp Consept And Jewısh In Today

Öz

Ataturk’s Principles form the central pillar of Republic of Turkey. Ataturk’s citizenship concept which stemmed from the equality principle tooks its place in constitution. Without religous
and racist connotation, this concept binds the Turkish people to each other. Despite this clear
definition, it was seen that the prejudices and understanding regarding the other in society can
not be overcome. This study first conveys the historical background of the Turks contact with
Jews from its begining to present, then the findings of in-depth interviews with the 14 Jewish
opion leader will be presented. By determing the problems of Turkish Jews, this study aims to
make a contribution to the solution of these problems.

Anahtar Kelimeler

Atatürk’s Citizenship Consept, Jewish Hıstory, Turkish Jews

Kaynakça

• AKAR, Rıdvan, Tek Parti Dönemi’nde Azınlık Karşıtı Politika Örneği, Varlık Vergisi, Belge Yayınları, İstanbul 1992.
• AKŞİN, Sina, Türkiye Tarihi, Cem Yayınları, İstanbul 2000.
• AKTAR, Ayhan, Varlık Vergisi ve Türkleştirme Politikaları, İletişim Yayınları, İstanbul 2000.
• ALVER, Füsun, Basında Yabancı Tasarımı ve Yabancı Düşmanlığı, Der Yayınları, İstanbul 2003.
• ARSLAN, Ali, Avrupa’dan Türkiye’ye İkinci Yahudi Göçü, Truva Yayınları, İstanbul 2006.
• ATATÜRK, Kemal, Nutuk (1919-1927), Bugünkü Dille Yayına Hazırlayan: Zeynep Korkmaz, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara 1998.
• AYBAY, Rona, Yurttaşlık Hukuku, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara 1982.
• BALİ, Rıfat, Yirmi Kur’a Nafıa Askerleri, Kitapevi Yayınları, İstanbul 2008.
• BESALEL, Yusuf, Osmanlı ve Türk Yahudileri, Gözlem Yayıncılık, İstanbul 1990,
• BENBASSA, Esther-Rodrigue, Aron, Türkiye ve Balkan Yahudileri Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul 2003.
• BİLEYDİ KOÇ, Malike, İsrail Devleti’nin Kuruluşu ve Bölgesel Etkileri (1948-2006), Günizi Yayıncılık, İstanbul 2006.
• DOSDOĞRU, M. Hulusi, 6-7 Eylül, Bağlam Yayınları, İstanbul 1993.
• EMECEN, Feridun, Unutulmuş Bir Cemaat, Manisa Yahudileri, Eren Yayınları, İstanbul 1998.
• EROĞLU, Ahmet Hikmet, Osmanlı Devleti’nde Yahudiler, Seba Yayınları, Ankara 1997.
• FIRAT, Melek, Türk Dış Politikası, İletişim Yayınları, İstanbul 2002.
• GALANTİ, Avram, Türkler ve Yahudiler, Gözlem Yayınları, İstanbul 1995.
• GOLDEN, Zuckemen, Hazarlar ve Musevilik, Karam Yayınları, Çorum 2005
• GÜLERYÜZ, Naim, Türk Yahudileri Tarihi, Gözlem Yayıncılık, İstanbul 1993.
• GÜRSOY NASKALİ, Emine, 6-7 Eylül Olayları Davası Yassıada Zabıtları II, Kitapevi Yayınları, İstanbul 2007.
• HAYDAROĞLU, İlknur Polat, Osmanlı İmparatorluğu’nda Yabancı Okullar, Kültür Bakanlığı Yayınevi, Ankara 1990.
• HİÇYILMAZ, Ergun-ALTINDAL, Meral, Büyük Sığınak, Türk Yahudilerinin 500 Yıllık Serüveninden Sayfalar, Cem Yayınları, İstanbul 1992.
• KARAL, Enver Ziya, Atatürk ve Devrim, ODTÜ Yayıncılık, Ankara 2003.
• KİLİ, Suna, Türk Devrim Tarihi, İş Bankası Yayınları, İstanbul 2006.
• KONGAR, Emre, Demokrasimizle Yüzleşmek, Remzi Kitabevi, İstanbul 2007.
• KONGAR, Emre, Devrim Tarihi ve Toplumbilim Aşısından Atatürk, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2008.
• KUZGUN, Şaban, Hazar ve Karay Türkleri, Seda Yayınları, Ankara 1985.
• LEGARD, Robin-Keegan, Jill–Ward, Kit, “İn-dept İnterviews” Ed. Jane Ritchie-Jane Lewis, Qualitative Research Practice, A Guide for Social Science Students And Researchers, Sage Publications, UK 2003.
• LEWİS, Bernard, İslam Dünyasında Yahudiler, İmge Kitapevi, İstanbul 1996.
• MEMİŞ, Ekrem, Kaynayan Kazan Ortadoğu, Çizgi Yayınları, Konya 2002.
• MUMCU, Ahmet, Atatürkçülükte Temel İlkeler, İnkılap Kitabevi, İstanbul 1988.
• ORAN, Baskın, Türk Dış Politikası, Cilt.I, İletişim Yayınları, İstanbul 2002.
• ÖKTE, Faik, Varlık Vergisi Faciası, Nebioğlu Yayınevi, İstanbul, 1951.
• PİNTO, Baruh B., What’a Behind A Name, Gözlem Yayıncılık, İstanbul 2004.
• PİNTO, Bensiyon, Anlatmasam Olmazdı, Doğan Yayınları, İstanbul 2008.
• PUR, Hüseyin Perviz, Varlık Vergisi ve Azınlıklar, Eren Yayınları, İstanbul 2007.
• SANDER, Oral, Siyasi Tarih, Cilt.I, İmge Kitapevi, Ankara 2000.
• SHARON, Moshe Sevilla, Türkiye Yahudileri, İletişim Yayınları, İstanbul 1993.
• TÜRKDOĞAN, Orhan, Günümüzde Karaman ve Hazar Türkleri, IQ Yayıncılık, İstanbul 2009.
• UÇAROL, Rıfat, Siyasi Tarih, Filiz Kitabevi, İstanbul 2000.
• UNAT, İlhan, Türk Vatandaşlık Hukuku (Metinler-Mahkeme Kararları), A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara 1966.
• BALİ, Rıfat, “Yirmi Kur’a İhtiyatlar Olayı”, Tarih ve Toplum Dergisi, Sayı 179, İstanbul 1998, s.4-18.
• FEYZİOĞLU, Turhan, “Türk Milli Mücadelesinin ve Atatürkçülüğün Temel İlkelerinden Biri Olarak Millet Egemenliği”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt 1 Sayı 3, Temmuz 1985, s. 741-791.
• HALEVA, İshak, Türkiye Newsweek Dergisi, Sayı 34, İstanbul, 21 Haziran 2009.
• ŞİT, Banu, “Modern Vatandaşlık Kavramına Bir Bakış”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 76, Ankara 2008, s. 64-82.
• ARSLAN, Ali, “Yahudilerin Gabele Vergisi”, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Araştırmaları Merkezi Osmanlı Öncesi ile Cumhuriyet Dönemi Esnaf ve Ekonomi Semineri, İstanbul 9-10 Mayıs 2002, Bildiriler, Cilt II, Globus Dünya Basımevi, İstanbul 2003, s. 391-403.
• BEYOĞLU, Süleyman, “Atatürk’ün Azınlıklar Hakkındaki Görüşleri”, Doğumunun 125 Yılında Mustafa Kemal Atatürk, Uluslararası Sempozyum, Ankara 15-18 Mayıs 2006, Bildiriler, Doğumunun 125 Yılında Mustafa Kemal Atatürk, Ankara 2011, s. 229-268.