Trabzon’un Rus Donanmasınca Bombardımanı ve Bombardımanın Trabzon’a Etkileri (1914-1916)

Yıl 2011, Cilt: 27 Sayı: 81, 545 - 576, 07.11.2011

Mehmet Akif Bal

Öz

I. Dünya Savaşı sırasında, Trabzon’un stratejik bir konumda bulunması ve Rusların buradaki geçiş bölgelerini elde tutmak istemesi,
Trabzon’u hedef haline getirmişti. Aynı zamanda bu bölge, Doğu
Anadolu’nun kontrolü için büyük önem taşımıştı. Rus donanması bu
nedenlerden ötürü bölge üzerinde yoğunlaşmaya karar verdi ve
Trabzon’u yoğun şekilde vurdu. Civar bölgelere de büyük hasar veren bu olaylar, Rus kara ordusunun ilerlemesini sağladı. Eğer Rus
donanması bombardımanda başarılı olamasaydı, Rus kara orduları o
an bulundukları konumda olamayacaktı. Bombardımanın yıkıp geçtiği Trabzon, ekonomik ve sosyal açıdan geriledi. Burada yaşanan
olaylar, Trabzon’un güncel yaşamında da kötü sonuçlar doğurdu.
Halk, Trabzon’u terk ederek daha güvenli yerlere göç etmek zorunda kaldı.

Anahtar Kelimeler

Rusya, Osmanlı Devleti, Ordu, Bombardıman, Savaş, Donanma

The Bombardment of Trabzon by the Russian Navy and Effects of the Bombardment on Trabzon (1914-1916)

Öz

During the I. World War, Trabzon became the target of Russian
Enemy Forces. The Russians who lived in Trabzon wanted it to be
part of their own place. Because Trabzon’s strategical point, transportation field was really important to control Eastern Anatolia. The
Russian Navy’s decided to work out on there because of these reasons. They bombed everywhere in Trabzon and also went on bombing on the coast of Black Sea. It destroyed nearby places and made
The Russian ships to continue on their way. So, we can say that they
wouldn’t have succeed in it, if the Russian Armed Forces didn’t help
them. Because in the places that they didn’t, the Russian ships couldn’t make what they planned real. But whatever it happened, the
bombing devastated Trabzon and finished its economy and social life. The people were forced to immigrant to other places because of
these. All the things that were lived was going to bring the bad ends
to Trabzon’s public life…

Anahtar Kelimeler

Russian, Ottoman, Armed Forces, The bombing, War, Navy

Kaynakça

• BOA DH EUM 3. Şube, nr. 81/23.
• BOA DH EUM 5. Şube, nr. 81/23.
• BOA DH EUM 2. Şube, nr. 4/50.
• BOA DH EUM 5. Şube, nr. 22/5.
• BOA DH EUM 5. Şube, nr. 17/29.
• BOA DH EUM 5. Şube, nr. 81/23.
• BOA DH EUM 2. Şube, nr. 4/50.
• BOA DH EUM 5. Şube, nr. 81/23.
• BOA DH EUM 2. Şube, nr. 20/27.
• BOA DH EUM 5. Şube, nr. 81/23.
• BOA DH EUM 5. Şube, nr. 81/23.
• BOA DH EUM 5. Şube, nr. 81/23.
• BOA DH EUM 5. Şube, nr. 21/44.
• Altay Yiğit, Birinci Cihan Savaşında Doğu Karadeniz Muharebeleri, Trabzon 1950.
• Amiral Dönitz’in Hatıraları: 6, (Çeviren: Mete Canıtez), Hayat Tarih Mecmuası, Temmuz 1966, S. 6, s. 84-90.
• Bir Ömür Bir Şehir, Trabzonlu Gazeteci Cevdet Alap’ın Anıları, (Hazırlayan: Hikmet Aksoy), Trabzon 2008
• Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi, Kafkas Cephesi, 3. Ordu Harekatı, C. I-II, Ankara 1993.
• Enis Şahin, “İngiliz The Times Gazetesi’ne Göre Trabzon’un Ruslar Tarafından İşgali”, Uluslararası Karadeniz İncelemeleri Dergisi, Güz 2009, S. 7, s. 117-141.
• Enver Uzun, Rus İşgal Komutanı S.P. Mintslov’un Trabzon Günlüğü, Trabzon 2008.
• Erkan Yazıcı, “İmperatrista Maria, Bir Savaş Gemisinin Kaderi Bir Halkın Bedduası” adlı makaleden nakleden; Haşim Albayrak, Of Direnişi, Genişletilmiş 3. Baskı, İstanbul 2010.
• Fevzi Çakmak, Birinci Dünya Savaşı’nda Doğu Cephesi, Ankara 2005.
• Hasan Umur, Of ve Of Muharebeleri, İstanbul 1949.
• Haydar Gedikoğlu, Akçaabat, Trabzon 1996.
• Her Yönüyle Araklı, (Hazırlayanlar: Sinan Durmuş, Hasan Suiçmez, Zeki Dilek), Trabzon 1996.
• İsmail Hacıfettahoğlu, “Birinci Dünya Harbi Döneminin Az Tanınan Bir Siması: Trabzon Valisi Şehit Cemal Azmi Bey”, http://ismailhacifettahoglu.blogspot.com/2009/11/birinci-dunya-harbi-doneminin-az.html, Erişim Tarihi: 20 Ekim 2010.
• Kemal Arı, Birinci Dünya Savaşı Kronolojisi, Ankara 1997.
• M. Salih Gürses, “Rus Filosunun Trabzon’u İlk Bombardımanından Bir Hatıra”, Yeniyol Gazetesi, 2-3 Mart 1948.
• Mahmut Goloğlu, Trabzon Tarihi/Fetihten Kurtuluşa Kadar, Trabzon 2000.
• Mediha Kayra, Hoşça Kal Trabzon, (Çeviren: Cahit Kayra), İstanbul 2005.
• Mehmet Akif Bal, Bir Şiirdir Trabzon/Trabzon Şiir Antolojisi, Ankara 2009.
• ______________, Trabzon Kronolojisi / Kuruluşundan Bugüne
• Trabzon Tarihi, İstanbul 2009.
• Mehmet Bilgin, Rus İşgalinde Trabzon Direnişi, Trabzon 2008.
• Mehmet Bilgin-Ömer Demir, Sürmene, İstanbul 1990.
• Mustafa Reşit Tarakçıoğlu, Trabzon’un Yakın Tarihi, Trabzon 1986.
• Muzaffer Lermioğlu, Akçaabat-Akçaabat Tarihi ve Birinci Genel Savaş-Hicret Hatıraları, İstanbul 1949.
• N. Monastarev, Birinci Dünya Harbinde Karadeniz Cephesi, (Çeviren: Afif Ertuğrul), Ankara 1948.
• Sebahattin Özel, Milli Mücadele’de Trabzon, Ankara 1991.
• Süleyman Beyoğlu, “Birinci Dünya Savaşında Trabzon (1914- 1919)”, Trabzon Tarihi Sempozyumu Bildirileri, Trabzon 1999.
• Th. Kraus-Karl Dönitz, Şanlı Yavuz ve Midilli, İstanbul 1974.
• Tuncay Öğün, Kafkas Cephesinin I. Dünya Savaşındaki Lojistik Desteği, Ankara 1999.
• W.E.D. Allen-Paul Muratoff, Türk-Kafkas Sınırındaki Harplerin Tarihi, Ankara 1966.