Romanya’dan Türkiye’ye Gelen Göçmenlerle Türk Toplumu Arasındaki İlişkinin Sosyolojik Çözümlemesi: Türk Yazılı Basınında 1934-1938 Dönemi

Yıl 2019, Cilt: 35 Sayı: 99, 141 - 214, 09.05.2019

Adem Sağır Zeynep Aktaş

https://doi.org/10.33419/aamd.558012

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma göç ve göçün oluşturduğu değişimler üzerine sosyolojik bir çözümlemedir. Çalışmada tarihin bir döneminde yaşanan toplumsal karşılaşmaları, yazılı basın örneğinden hareketle çözümlemek amaçlanmıştır. Çalışma merkezine Romanya’dan Türkiye’ye göç etmeye zorlanan Müslüman Türkler örneğini 1934-1938 dönemlerini yerleştirmiştir. Çalışmada örneklem olarak 6 gazete tercih edilmiştir. Bu gazeteler Ulus gazetesi, Cumhuriyet gazetesi, Son Posta, Akşam, Tan ve Türk Yolu gazetesidir. Bu gazetelerin tercih edilmesindeki temel gerekçe ulusal olmaları ve bulundukları dönem içerisinde Türkiye’deki yazılı basının temel sacayakları olmasıdır. Türk Yolu’nun tercih edilmesindeki özel neden ise gazetenin yayınladığı merkez olan İzmit’in Romanya’dan gelen göçmenlerin yerleştirildiği önemli bölgelerden birisi olmasıdır. Böylece çalışmada yazılı basından hareketle içerik çözümlemesini kullanılmıştır. İçerik analizinde kullanılacak kategoriler Türkiye’den olayların akışına dönük olumlu ya da olumsuz tepkiler, sosyal problemler, yerleşilen bölgelerde göçmenlerin yaşadıkları spesifik olgular, göçmenlerin halkın gündelik yaşamına etkileri şeklinde belirlenmiştir. Çalışmanın nihai amacı Romanya’dan gelen Türkler üzerinden yaşanan kültürel ve sosyal karşılaşmaları medyadaki söylem biçimlerinden hareketle çözümlemektir.

Anahtar Kelimeler

Göç, Göçmen, Kültür, Romanya, Türkiye

The Sociological Analysis of the Relationship Between Turkish Immigrants from Romania and the Turkish Community: The Period of 1934-1938 in the Turkish Newspapers

Öz

This study is a sociological analysis on migration and changes caused by migration. The study is designed as an attempt to read a historical period via printed media. This study is focused on Muslim Turks who were forced to migrate from Romania to Turkey in the period of 1934-1938. For the study, six newspapers, which are chosen as the sample, have been identified as Ulus, Cumhuriyet, Yeni Posta, Akşam, Tan and Türk Yolu (Izmit-based). The fact that these newspapers are preferred is being national and the foundation of the printed media in Turkey during the period they are in. Türk Yolu has a special meaning for analyses that Izmit, where the newspaper is pressed, is an important region of the immigrants from Romania coming to settle in. In the study, content analysis of newspapers is used as a qualitative method for analysis. The categories, used in the content analysis, have been determined as positive or negative reactions of the facts that happened in Turkey, social problems, certain situations where immigrants live in the settlement areas, and influences on the daily life of immigrants. The principal of the study is to examine the cultural and social encounters that the Turks coming from Romania have faced, considering different form of discourse in the newspapers.

Anahtar Kelimeler

Migration, Immigrant, Culture, Romania, Turkey

Kaynakça

• Akgür, Zeynep Gökçe, Türkiye’de Kırsal Kesimden Kente Göç ve Bölgelerarası Dengesizlik (1970-1993), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1997.
• Akkayan, Taylan, Göç ve Değişme, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1979.
• Altuğ, Yılmaz, “Balkanlardan Ana yurda Yapılan Göçlerin Mahiyeti”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C 32, S 2-4, İstanbul 1996, ss.846-857.
• Armaoğlu, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Timaş Yayınları, İstanbul 2005.
• Arslan, H. Çetin, Türk Akıncı Beyleri ve Balkanların İmarına Katkıları (1300- 1451), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2001.
• Atabay, Mithat, “1877-1950 Yılları Arasında Çanakkale’ye Göçler”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, S 3, Çanakkale 2005, ss.92-107.
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara 1997.
• Baydar, Mustafa, Hamdullah Suphi Tanrıöver ve Anıları, Menteş Kitabevi, İstanbul 1968.
• Bozkurt, Giray Saynur, “Geçmişten Günümüze Romanya’da Türk Varlığı”, Karadeniz Araştırmaları, C 5, S 17, Ankara 2008, ss.1-31.
• Castlas, Miller ve Mark J. Miller, Göçler Çağı, Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri, Çev. Bülent Uğur Bal, İbrahim Akbulut, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2008.
• Castles, Stephen, “Towards A Sociology of Forced Migration and Social Transformation”, Sociology, Volume: 37, Number 1, 2003, pp.13-34.
• Çağaptay, Soner, “Kemalist Dönemde Göç ve İskân Politikaları”, Toplum ve Bilim, S 92, İstanbul 2002, ss.218-241.
• Dağıstan, Adil, “Hamdullah Suphi’nin Romanya Büyükelçiliği ve Gagauz Türkleri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C 18, S 54, Ankara 2002, ss.815-829.
• Duman, Önder, “Atatürk Dönemi Romanya’dan Türk Göçleri (1923-1938)”, Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, S 45, Ankara 2008, ss.23-44.
• Duman, Önder, “Romanya’dan Kocaeli Vilayetine Göç ve İskân (1035-1939), 2016, http://www.kocaelitarihisempozyumu.com/bildiriler2/42.pdf, Erişim Tarihi:10.04.2017.
• Erkal, Mustafa, Burhan Baloğlu ve Filiz Baloğlu, Ansiklopedik Sosyoloji Sözlüğü, Der Yayınları, İstanbul 1997.
• Geray, Cevat, Türkiye’den ve Türkiye’ye Göçler ve Göçmenlerin İskânı (1923- 1960), Ajans Türk Matbaası, Ankara 1962.
• Gönüllü, Müzeyyen, “Dış Göç”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S 1, Denizli 1996, ss.94-105.
• İçduygu, Ahmet ve Turgay Ünalan, Türkiye’de İç göç: Sorunsal Alanları ve Araştırma Yöntemleri, Türkiye’de İç göç, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul 1997.
• İpek, Nedim, Rumeli’den Anadolu’ya Türk Göçleri, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1999.
• İvgen, Ferhat, “1923-1960 Döneminde Türkiye’nin Balkan Politikası”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Eskişehir 2007.
• Jackson, J. A., Migration, Logman, New York 1986.
• Karpat, Kemal, Osmanlı’dan Günümüze Etnik Yapılanma ve Göçler, Timaş Yayınları, İstanbul 2010.
• Karpat, Kemal H., Osmanlı Nüfusu (1830-1914) Demografik ve Sosyal Özellikleri, Çev.Bahadır Tırnakçı, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, Ankara 2003.
• Karpat, Kemal H., Balkanlarda Osmanlı Mirası ve Ulusçuluk, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara 2004.
• Kaya, Ayhan ve diğerleri, Türkiye’de İç Göçler Bütünleşme mi Geri Dönüş mü?- İstanbul Diyarbakır Mersin, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2009.
• Lee, Everett S., “A Theory of Migration”, Demography, Volume 3, No.1, 1966, pp.42-57.
• Marshall, Gordon, Sosyoloji Sözlüğü, Çev.Osman Akınhay, Derya Kömürcü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara 1999.
• Metin, Ömer, Atatürk Dönemi Türkiye Romanya İlişkileri (1923-1938), Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Ankara 2011.
• Özgiray, Ahmet, “Türkiye- Romanya Siyasi İlişkileri (1920-1939)”, Türk Kültürü Araştırmaları (Orhan F. Köprülü’ye Armağan) Dergisi, Yıl: 34, S 1-2, Ankara 1996.
• Sağır, Adem, Batum’dan Orta Asya’ya Bir Yol Hikâyesi (Sürgün Karadenizli Türklerinin Sosyal Yapısı), Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara 2012.
• Sağır, Adem, Zorunlu Göçler, Sürgünler ve Yol Hikâyeleri (Ulupamir Kırgızları Örneği), Nobel Yayınları, Ankara 2012.
• Sancaktar, Caner, “Balkanlarda Osmanlı Hâkimiyeti ve Siyasal Mirası”, ESAM Dergisi, C 2, S 2, İzmir 2007, ss.27-47.
• Sarıkoyuncu, Ali, “Atatürk Döneminde Dış Türklere Yönelik Eğitim Öğretim Faaliyetleri: Gagauz Türkleri Örneği”, 25-29 Ekim 1999 Atatürk 4. Uluslararası Kongresi, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara 1999, ss.1317-1335.
• Soysal, İsmail, Türkiye’nin Siyasal Andlaşmaları (1920-1945), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1983.
• Sözen, Edibe, Söylem, ParadigmaYayınları, İstanbul 1999.
• Tekeli, İlhan, “Osmanlı İmparatorluğu’ndan Günümüze Nüfusun Zorunlu Yer Değiştirmesi ve İskân Sorunu”, Toplum ve Bilim, 50, İstanbul 1990, ss.49-71.
• Tekeli, İlhan (2008), Göç ve Ötesi, Tarif Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2008.
• Ural, Selçuk ve Kılınç, Selçuk, “Türkiye-Romanya İlişkileri”, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, C 6, S 11, Kars 2015, ss.177-202.
• Ülküsal, Müstecip, “Hamdullah Suphi Tanrıöver ve Dobruca Türkleri”, Emel Dergisi, Temmuz-Ağustos 1966, İstanbul 1996, ss.36-37.
• Ülküsal, Müstecip, Dobruca ve Türkler, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayını, Ankara 1996.
• Wacthel, Andrew Baruch, Dünya Tarihinde Balkanlar, Doğan Kitabevi, İstanbul 2009.
• Zanden, Vander W. James, Sociology, New York: Mc Graw Hill. Inc. 1996.