PETROL AND COAL SEARCH STUDIES IN TEKIRDAG AND ITS SURROUNDINGS DURING II. ABDULHAMID PERIOD

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 6, 23 - 33, 30.10.2020

Veli Sırım

https://doi.org/10.32953/abad.664693

Cited By: 1

Öz

II. Abdulhamid period was a period in which oil began to be considered as a strategic mine. Because this period is the period in which the coal, which is the most important energy source of the industrial revolution in the West, is gradually replaced by oil. Therefore, privileges were given to the senior statesmen within the borders of the Ottoman Empire, especially for oil and coal production.
Studies have been carried out in many areas in order to investigate these two important strategic resources and to operate the resources found. In addition to its proximity to the Ottoman capital, Tekirdag and its environs as a port and agricultural product center are also prominent in these studies.
This presentation will focus on the exploration of coal and oil resources in Tekirdag and its environs during the period of II. Abdulhamid, in which industrial development efforts have increased. Information about the positive and negative results of these studies will be given.

II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE TEKİRDAĞ VE ÇEVRESİNDE PETROL VE KÖMÜR ARAMA ÇALIŞMALARI

Öz

II. Abdülhamid dönemi, petrolün stratejik bir maden olarak değerlendirilmeye başlandığı bir dönem olma özelliğini taşır. Zira bu dönem Batı’da sanayi devriminin en önemli enerji kaynağı olan kömürün yerini yavaş yavaş petrolün aldığı dönemdir. Bu yüzden, Osmanlı Devleti sınırları dahilinde özellikle petrol ve kömür üretimi için üst düzey devlet adamlarına imtiyazlar verilmeye başlanmıştır.
Bu önemli iki stratejik kaynağın araştırılması, tespit edilen kaynakların işletilmesine yönelik olarak pek çok alanda çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalarda öne çıkan yerler arasında, Osmanlı payitahtına yakınlığının yanı sıra bir liman ve ziraî ürün merkezi konumunda olan Tekirdağ ve çevresi de bulunmaktadır.
Bu tebliğde sınaî kalkınma çabalarının baş gösterdiği II. Abdülhamid döneminde, Tekirdağ ve çevresinde kömür ve petrol kaynaklarına yönelik arama çalışmalarına yer verilecektir. Bu çalışmaların olumlu ve olumsuz sonuçlarına dair bilgiler aktarılacaktır.

Anahtar Kelimeler

II. Abdülhamid, petrol, kömür

Kaynakça

• Ali Cevad: Memalik-i Osmaniye’nin Tarih ve Coğrafya Lügatı, C. 1, Dersaadet: Mahmud Bey Matbaası 1895/1313. Başa, Derviş (). “Osmanlı Devletinin Balkanlardaki Petrol Kaynaklarını İşletme Faaliyetleri”, Uluslararası Balkan Tarihi ve Kültürü Sempozyumu (6-8 Ekim 2016) Bildiriler Kitabı, C. II, ss. 123-134. BOA, Bâb-ı Âli Evrak Odası (BEO). 911-68280; 1067-120515; 1456-109179; 1697-127250; 4017/301214. BOA, Hazine-i Hassa ve Muhasebe Tasnifleri (HH.MH). 6-4; 8/50; 9-28. BOA, Hariciye Nezâreti Mektubî Kalemi (HR.MKT). 67-2. BOA, Hariciye Nezareti Tercüme Odası Evrakı (HR. TO). 441-69. BOA, İrade Dahiliyye (İ.DH). 1093-85687. BOA, İrade İmtiyazat ve Mukavelat (İ.İMT). 2/13; 4/7. BOA, İrade Orman Maâdin (İ.OM). 4-24. BOA, Meclis-i Vükela Mazbataları (MV). 111-76; 162-80. BOA, Şurâ-yı Devlet Evrakı (ŞD). 550-29; 2735-39. BOA, Yıldız Perakende Arzuhal (Y. PRK.A). 11-52. BOA, Yıldız Perakende Evrakı Orman, Maadin ve Ziraat Nezareti Maruzatı (Y. PRK. OMZ.) 2-56. BOA, Yıldız Sadâret Hususi Evrakı (Y.A.HUS). 517-114. EDİGER, Volkan Ş.: Enerji Ekonomi-Politiği Perspektifinden Osmanlıda Neft ve Petrol, Ankara: ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayınları 2007. Edirne Vilayet Salnamesi (EVS): Edirne: Vilayet Matbaası 1310. Edirne Vilayet Salnamesi (EVS): Edirne: Vilayet Matbaası 1319. Karal, E. Ziya: Osmanlı Tarihi, C. VI., Ankara: Türk Tarih Kurumu 1976. Olivier, Guillaume-Antoine: Türkiye Seyahatnamesi / 1790 Yıllarında Türkiye ve İstanbul (Trc. Oğuz Gökmen), Ankara: Ayyıldız Matbaası 1977. Quataert, Donald: “XIX. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde Madencilik”, (Trc. Ahmet Günlük), Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, C. IV, İstanbul: İletişim Yayınları 1985, ss. 913-916. Shaw, Stanford Jay ve Shaw, Ezel Kural: Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye (Trc. Mehmet Harmancı), C. II. İstanbul: E Yayınları 1975. Yeşil, Fatih: İhtilaller Çağında Osmanlı Ordusu: Osmanlı İmparatorluğu’nda Sosyoekonomik ve Sosyopolitik Değişim Üzerine Bir İnceleme (1793-1826), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları 2016.