TÜRK VE ARNAVUTLUK MEDENİ HUKUKU’NDA EVLİ KADININ SOYADI

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 11, 203 - 215, 30.05.2023

Gökçe Canarslan

https://doi.org/10.32953/abad.1213391

Öz

Evli kadının soyadına ilişkin hükümler Türk Medeni Kanunu’nun aile hukukuna ilişkin ikinci kitabında, evliliğin genel hükümleri başlıklı üçüncü bölümünde düzenlenmektedir. Öte yandan Arnavutluk’ta aile hukukuna dair düzenlemeler, Medeni Kanun içinde değil Arnavutluk Cumhuriyeti Aile Kanunu’nda yer almaktadır.
Arnavutluk Cumhuriyeti Aile Kanunu md.51’de (Kodi i familjes dhe legjislacioni për birësimet i Republikës së Shqipërisë) yer alan eşlerin soyadı başlıklı hükümde, evlilik birliği kurulduğunda eşlerin birinin soyadının aile soyadı olarak seçilebileceği veya eşlerin evlilik öncesindeki soyadlarını muhafaza etme haklarının bulunduğu ifade edilmektedir. Ayrıca soyadının, evlilik kütüğüne de kaydedileceği belirtilmektedir. Başka deyişle evlilik birliği kurulduğunda eşlerin ya soyadlarını değiştirmemek veya diğer eşin soyadını almak şeklinde iki ihtimal arasından seçim yapmaları beklenmektedir. Ancak aralarında anlaşsalar dahi eşlerin, diğer eşin soyadından başka bir soyadı alması mümkün görülmemektedir.
Türk Medeni Kanunu md.187’de kadının evlenmekle kocasının soyadını alacağı ancak evlendirme memuruna ya da evlenme sonrasında nüfus idaresine yazılı olarak başvuru yaptığı takdirde kocasının soyadının önünde kendi soyadını da kullanabileceği belirtilmiştir. Hükmün devamında kadının evlilikten önce iki soyadı kullanması halinde bu haktan sadece tek soyadı için yararlanabileceği belirtilmektedir. Buna göre kanunda kadının, ya eşinin soyadını alması veya evlilik birliğinin kurulmasından önceki soyadını ancak eşinin soyadıyla birlikte taşıması ihtimalleri yer almaktadır. Ancak Türk Medeni Kanunu’nda bulunmasa dahi usulüne göre yürürlüğe koyulan uluslararası anlaşmalar, evli kadının yalnızca evlilik öncesi soyadını taşımasına imkan tanımaktadır.
Öte yandan Arnavutluk Cumhuriyeti Aile Kanunu’nda evlilik birliğinin kurulmasıyla her iki eşin de soyadının değişmesi ihtimalinden bahsedilebilir. Böylece erkek eşin de kadının soyadını alması suretiyle, aile soyadı olarak kadının soyadının kütüğe tescil edilmesi mümkündür. Oysa Türk Medeni Kanunu’nda -mahkeme kararı ile yapılacak değişikliğin dışında- eşlerin anlaşmalarıyla, erkeğin soyadının hiçbir şekilde değişmesi söz konusu edilemeyecektir. Başka deyişle evlilik birliğinin kurulmasıyla soyadındaki değişiklik, ancak kadının üzerinde sonuç doğuracaktır.

Anahtar Kelimeler

Aile,, Evlilik,, Eş,, Soyadı,, Özad

THE SURNAME OF MARRIED WOMAN IN TURKISH AND ALBANIAN CIVIL LAW

Öz

The provisions regarding the surname of a married woman are provided in the third chapter of the Turkish Civil Code, entitled general provisions of marriage, in the second book of the Code on family law. On the other hand, the rules on family law in Albania are included in the Family Law of the Republic of Albania, not in the Civil Code.
The provision entitled surname of the spouses in Article 51 of the Family Law of the Republic of Albania provides that when a marriage union is established, the surname of one of the spouses can be chosen as the family surname or that the spouses have the right to keep their surname before marriage. It is also stated that the surname will be recorded in the marriage register. In other words, when the marriage union is established, the spouses are expected to choose between two options, either not to change their surname or to take the surname of the other spouse. However, even if they come to an agreement, it is not possible for the spouses to take a surname other than the surname of the other spouse.
Article 187 of the Turkish Civil Code regarding the surname of a married woman reads as follows: “Woman, takes surname of her husband by getting married; however, she may use her previous surname before surname of her husband by applying to marriage officer or civil registry office later on in written form. The woman who used two surnames formerly, may benefit from this right for one surname only.” Accordingly, there are possibilities for the woman to either take her husband's surname or to carry the surname before the establishment of the marriage union only together with the surname of her husband. Nevertheless, even if it is not provided in the Turkish Civil Code, international agreements duly put into effect allow a married woman to bear only the surname before marriage.
On the other hand, the likelihood of changing the surname of both spouses can be argued with the establishment of the marriage union in the Family Law of the Republic of Albania. Thus, it is possible to register the woman's surname as a family surname in the registry, by the husband's taking the woman's surname. However, in the Turkish Civil Code –except for the modification to be ordered by a court decision– it will not be possible to change the surname of the man in any way with the agreement of the spouses. In other words, the change in the surname with the establishment of the marriage union will only have consequences for the woman.

Anahtar Kelimeler

Family,, Marriage,, Spouse,, Surname,, Name

Kaynakça

• AEBİ-MÜLLER Regina. Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Schulthess Juristische Medien AG, Zürich 2016.
• AHMEDİ Sulejman, Zgjıdhja E Martesës (Shkurorëzimi), Vështrim Krahasues, Shqipëri, Kosovë, Maqedoni, Dorëzuar Universitetit Europian të Tiranës Shkollës Doktorale, 2016.
• ALIU Mimoza Abdulla, “Divorce as a Way of Marriage Dissolution According to the Positive Right in Kosovo with a Comparative Overview on Albanian, French and German Legislation”, Juridica, c. 15, sy. 2, 2019, ss. 20-33
• BÜCHLER Andreas, ZGB Kommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Orell Füssli Verlag AG, Zürich 2016.
• DANERMARK Berth, HALUK Soydan, GRAMOS Pashko, YLLI Vejsıu, “Women, Marriage And Family Traditionalism vs Moderiıty In Albania Source”, International Journal of Sociology of the Family, c. 19, sy. 2, 1989, ss. 19-41.
• DURAL Mustafa, ÖĞÜZ Tufan, GÜMÜŞ Mustafa Alper, Türk Özel Hukuku Cilt III Aile Hukuku, Filiz Kitabevi. İstanbul 2022.
• HELVACI Serap, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin ve Anayasa Mahkemesinin Kararları Işığında Evli Kadının Soyadı”. MHB c. 35, sy. 1, 2015, ss. 157-169.
• HELVACI Serap, KOCABAŞ Gediz, Fransız, Alman, İsviçre ve Türk Hukuklarında Kadının Soyadı, Mehmet Akif Aydın’a Armağan, İnkilap Kitabevi. İstanbul 2015.
• HYSENAJ Valdet, “Sociosemiotics as an impetus for naming”, Technium Social Sciences Journal, c. 2020, sy. 8, 2020, ss. 657-663.
• KAMBERİ Naser, RİZANİ Hyzer, “Surnames in the role of genes in the Albanian population”, European Journal of Economics, Law and Social Sciences, c. 5, sy. 1, 2021, ss. 58-70.
• KIRCHSCHLÄGER, Caroline, Kommentar zu den Schweizerischen Haftpflichtbestimmungen, Dike Verlag AG, Zürich 2016.
• MANDIA, Ledina, “Family Law Relations between Children and Parents according to Albanian Legislation The Meaning and Importance of Parental Responsibility”, International Survey of Family Law, c. 2009, 2009, ss. 25-38.
• OĞUZMAN Kemal, SELİÇİ Özer, OKTAY-ÖZDEMİR Saibe, Kişiler Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul 2022.
• SEROZAN Rona, Medeni Hukuk, Kişiler Hukuku, Vedat Kitabevi, İstanbul 2018.
• TOPALLİ İrisi, The Albania Family Code - A Step Forward In The Development Of Family Relations, European Journal of Research in Social Sciences, c. 3, sy. 5, 2015, ss. 65-69.
• VARENNES Fernand, KUZBORSKA Elżbieta, Human Rights and a Person's Name: Legal Trends and Challenges, Human Rights Quarterly, Johns Hopkins University Press 2015.