Vekaletsiz İş Görende İşi Vekaletsiz Olarak Görme Bilinci Aranmalı Mıdır?

Yıl 2017, Cilt: 75 Sayı: 1, 91 - 121, 15.04.2017

Hüseyin Can Aksoy

https://doi.org/10.30915/abd.406358

Cited By: 2

Öz

Vekaletsiz iş görme kurumunu düzenleyen kanun koyucu, özgecil olarak bir başkasının işini gören kişi ile bir başkasının menfaatini bencilce gasp eden kişi arasında ayrım yapmış ve özgecil hareketiyle bir başkasının işini gören kişiye çeşitli ve geniş kapsamlı haklar sunmuştur. Bu bağlamda, iş görenin önemli ölçüde korunmasının sebebi onun özgecil davranışı olduğundan, gerçek vekaletsiz iş görmeye ilişkin hükümlerin uygulanabilmesi, iş görenin işi gördüğü sırada “işi vekaletsiz olarak görme bilincine” sahip olması koşuluna bağlıdır. Yükümlü olduğu yanılgısıyla veya batıl bir sözleşmeden doğduğu düşünülen borcunu ya da iptal edilmiş bir sözleşmeden doğan yükümlülüğünü ifa etme gayesiyle hareket eden iş görendeki özgecil yaklaşım eksikliği, vekaletsiz iş görme hükümlerinin uygulanmasına engeldir.

Anahtar Kelimeler

vekaletsiz işgörme, masrafların karşılanması, geçersiz sözleşme, tasfiye, negotiorum gestio

IS THE WILL OF BENEVOLENT INTERVENTION IN ANOTHER’S AFFAIRS AN ELEMENT OF NEGOTIORUM GESTIO?

Öz

While drafting the provisions concerning “benevolent intervention in another’s affairs”, lawmakers made a distinction between the person, who altruistically

intervenes in another’s affairs and the person, who selfishly extorts another’s interest. Accordingly, the person, who behaves altruistically is granted various and extensive rights. Since the reason of such protection is the altruistic behaviour of the intervenor, for the applicability of the provisions concerning genuine

benevolent intervention in another’s affairs, the intervenor must have the “will of benevolent intervention in another’s affairs” at the time of intervention. If

the intervenor mistakenly believes that he is fulfilling an obligation arising from a non-existent contract or if he acts to fulfill an obligation arising from a void

or invalid contract, the lack of altruistic approach would prevent application of the provisions concerning benevolent intervention in another’s affairs.

Keywords: Benevolent intervention in another’s affairs; negotiorum gestio; reimbursement of expenses; invalid contract; liquidation.

Anahtar Kelimeler

Benevolent intervention in another’s affairs, negotiorum gestio, reimbursement of expenses, invalid contract, liquidation

Kaynakça

• Aeby, Kurt: Die Geschäftsführung ohne Auftrag nach Schweizerischem Recht, A.-G. Gebr. Leemann & Co., Zürich 1928.
• Arkan Akbıyık, Azra: Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görme, Alfa, İstanbul 1999.
• Baş Süzel, Ece: Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görme -Menfaat Devri Yaptırımı-, XII Levha, İstanbul 2015.
• Bucher, Eugen: Obligationenrecht Besonderer Teil, 3. erweiterte Auflage, Schultess, Zürich 1988.
• Buz, Vedat: Akamete Uğrayan Sözleşme İlişkilerinin Tasfiyesi, Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan, Cilt 1, XII Levha, İstanbul 2010, 611-662.
• Chappuis, Christine: La restitution des profits illégitimes: Le rôle privilégié de la gestion d’affaires sans mandat en droit privé suisse, Helbing & Lichtenhahn, Basel 1991.
• Çağlayan Aksoy, Pınar: Sebepsiz Zenginleşme Hukukunda İade Talebinde Bulunulmasını Engelleyen TBK Madde 81 Hükmü Üzerine Bir İnceleme, Banka ve Ticaret Hukuk Dergisi, C. 31, No. 4, 2015, 131-178.
• Eren, Fikret: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Yetkin, Ankara 2014.
• Erkan, Vehbi Umut: Türk Medeni Kanunu’nda Kendi Malzemesini Kullanarak Başkasının Arazisinde Haksız Yapı Meydana Getirilmesi (TMK m. 722-723-724), Yetkin, Ankara 2013.
• Erkan, Vehbi Umut: Kendi Malzemesini Kullanarak Başkasının Arazisinde Haksız Yapı Meydana Getirilmesi Durumunda Malzeme Sahibinin Arazinin Mülkiyetinin Kendisine Verilmesi Talebi (TMK m. 724), Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 63, S. 3, 2014, 449-478. (Erkan, TMK m. 724)
• Gauch, Peter: OR Besonderer Teil, Schultess, Zürich 1986.
• Gautschi, Georg: Berner Kommentar, Bd. VI/2/5, Der Kreditbrief und der Kreditauftrag, der Mäklervertrag, der Agenturvertrag, die Geschäftsführung ohne Auftrag, Art. 407-424 OR, Stämpfli, Bern 1964.
• Guhl, Theo / Schnyder, Anton K: § 49. Der einfache Auftrag und die Geschäftsführung ohne Auftrag, (yer aldığı eser: Das Schweizerische Obligationenrecht mit Einschluss des Handels- und Wertpapierrechts, Guhl, Theo / Koller, Alfred/ Schnyder, Anton K. / Druey, Jean Nicolas), Schultess, Zürich 2000.
• Gümüş, Mustafa Alper: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Cilt: 2, Vedat, İstanbul, 2012.
• Hatemi, Hüseyin: Türk Hukukunda “Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görme” Kurumuna İlişkin Düşünceler, Prof. Dr. M. Kemal Oğuzman’ın Anısına Armağan, İstanbul 2000, s. 383-389.
• Hofstetter, Josef: Schweizerisches Privatrecht, VII/6, Obligationenrecht, Besondere Vertragsverhältnisse, Der Auftrag und die Geschäftsführung ohne Auftrag, Helbing & Lichtenhahn, Basel-Genf-München 2000.
• Honsell, Heinrich: Schweizerisches Obligationenerecht Besonderer Teil, Stämpfli, Bern 2010.
• Huguenin, Claire: Obligationenrecht – Allgemeiner und Besonderer Teil, Schultess, Zürich 2014.
• Huguenin, Claire / Cappuis, Christine: Schweizer Obligationenrecht 2020 – Entwurf für einen neuen allgemeinen Teil, Claire Huguenin / Reto M. Hilty (ed.), Schultess, Zürich 2013. (Huguenin/Chappuis).
• Huguenin, Claire / Jenny, Reto M.: Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Vertragsverhältnisse Teil 2: Arbeitsvertrag, Werkvertrag, Auftrag, GoA, Bürgschaft, Claire Huguenin / Markus Müller-Chen / Daniel Girsberger (ed.), Schultess, Zürich- Basel-Genf 2012. (CHK- Huguenin/Jenny)
• İnal, Emrehan: Haksız Yapı Kavramı ve Haksız Yapının Kaldırılması, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. LXX, S. 1, 2012, 245-276.
• Kurtoğlu, Serda: Vekaleti Olmadan Başkası Hesabına Tasarruf Edenin Mesuliyeti ve B.K. nun 55 ve 100 ncü Maddeleri, Ankara Barosu Dergisi, S. 4, 1957, 123-127.
• Lischer, Urs: Die Geschäftsführung ohne Auftrag im schweizerischen Recht, Helbing & Lichtenhahn, Basel-Frankfurt am Main 1990. Müller-Chen, Markus / Girsberger, Daniel / Furrer, Adreas: Obligationenrecht Besonderer Teil, Schultess, Zürich 2011. Oser, Hugo / Schönenberger, Wilhelm: Kommentar zum Obligationenrecht, 3. Teil: Art. 419-529; Schultess, Zürich 1945.
• Özdemir, H. Gökçe: Roma ve Türk Hukuklarında Vekaletsiz İş Görme (Negotiorum Gestio), Seçkin, Ankara 2001.
• Polydor-Werner, Susanne: Rückabwicklung und Aufrechthaltung fehlerhafter Dauerschuldverträge, Schultess, Zürich 1988. Rudolph, Roger: OR Handkommentar zum Schweizerischen Obligationenrecht, (Jolanta Kren Kostkiewicz / Urs Bertschinger / Peter Breitschmid / Ivo Schwander (ed.), Orell Füssli, Zürich 2002.
• Schaller, Jean-Marc: Kurzkommentar Obligationenrecht, Heinrich Honsell (ed.).,Helbing Lichtenhahn, Basel 2014. (KUKO OR-Schaller)
• Schmid, Jörg: Kommentar zum schweizerischen Zivilgesetzbuch (Zürcher Kommentar), Bd. V/3a, Die Geschäftsführung ohne Auftrag, Art. 419-424 OR, Schultess,Zürich 1993. (ZK-Schmid)
• Schmid, Jörg / Stöckli, Hubert: Schweizerisches Obligationenrecht Besonderer Teil, Schultess, Zürich-Basel-Genf 2010.
• Simonius, Pascal / Sutter, Thomas: Schweizerisches Immobiliarsachenrecht, Band I:Grundlagen, Grundbuch und Grundeigentum, Helbing & Lichtenhahn, Basel 1995.
• Suter, Richard: Echte und unechte Geschäftsführung ohne Auftrag nach schweizerischem Obligationenrecht, Stämpfli, Bern 1933. Tandoğan, Haluk: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Cilt: 2, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara 1982. (Tandoğan, Borçlar Özel)
• Tandoğan, Haluk: Mukayeseli Hukuk ve Hususiyle Türk-İsviçre Hukuku Bakımından Vekaletsiz İş Görme, Fakülteler Matbaası, İstanbul 1957. (Tandoğan)
• Tandoğan, Haluk: Vekaletsiz İş Görenin Ücret Talebi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XII, S. 1-2, 1955, s. 268-284. (Tandoğan, Ücret Talebi) von Büren, Bruno: Schweizerisches Obligationenrecht, Besonderer Teil (Art. 184-551), Schultess, Zürich 1972.
• Weber, Rolf H.: Basler Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht, Obligationenrecht I, Art. 1-529 OR, (Heinrich Honsell / Nedim Peter Vogt / Wolfgang Wiegand (ed.)), Helbing & Lichtenhahn, Basel 2015.
• Yavuz, Cevdet: Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Beta, İstanbul 2014.
• Zevkliler, Aydın / Gökyayla, Emre: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Turhan, Ankara 2014.