VERGİ YARGILAMASINDA BİLİRKİŞİLİK MÜESSESESİNİN ÖNEMİ

Yıl 2023, Cilt: 81 Sayı: 3, 187 - 228, 11.08.2023

Hakan Arslaner

https://doi.org/10.30915/abd.1200706

Öz

Vergi yükümlüsü ile idare arasında yaşanan hukukî uyuşmazlıkların vergi mahkemeleri açısından etkin, maddi ve usul hukukuna uygun ve hakkaniyetli bir şekilde çözümlenebilmesi için hâkimin, karine olarak kabul edilen hukuk bilgisi dışında her bir somut olayın çözümünde, teknik, özel veya uzmanlık gerektiren bir bilgiye ihtiyaç duyması gayet doğaldır. Hukuk kurallarının olgular üzerine yazılması ayrıca genel olarak kabul edilen delil serbestisi ilkesi uyarınca farklı uyuşmazlık konuları ile karşılaşan yargı organları uyuşmazlık konusu ile maddi hukuk arasında bir bağ kurmaya çalışırken hukuk bilgisinin dışında birtakım bilgilere de ihtiyaç duyarlar. Bilirkişinin görüşüne ihtiyaç duyulan uyuşmazlık konularından biri de vergi uyuşmazlıklarıdır. Hem sistemin olağan idarî işlemleri hem de olağanüstü durumlarda kişilere yapılan vergisel işlemler sonrası açılan davalarda başta vergi mahkemeleri olmak üzere, suç niteliğindeki eylemler için ceza mahkemeleri ve kimi durumlarda da hukuk mahkemeleri görevli olmaktadır. Vergilendirme işlemlerinin kendisi zaten teknik birtakım uygulamalara dayalıdır. Bu sebepten hukuk bilgisi olan ancak vergi konularında teknik ve özel bilgi eksikliği olan hâkimlerin bu eksikliğini, bilirkişiler sundukları görüşleri ile gidermektedirler. Bu çalışma, doğrudan ya da dolaylı olarak uyuşmazlık konusu vakıanın ya da yapılan işlemlerin vergiye dayalı olması durumunda bilirkişilere başvurmanın önemini ve bunların sunmuş oldukları görüşlerin yargılamanın hukuka uygun bir şekilde sonlandırılmasındaki rolünü ortaya koymaya çalışmaktadır.

Anahtar Kelimeler

vergi uyuşmazlıkları, usul hukuku, bilirkişilik

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

IMPORTANCE OF EXPERT WITNESS IN TAX CASES

Öz

In order for disputes between the taxpayer and the administration to be resolved effectively, in accordance with the substantive and procedural law and in a fair manner in terms of tax courts, It is natural that the judge needs technical, special or knowledge that requires expertise in the resolution of each concrete case, apart from the legal knowledge accepted as presumption. In addition to writing legal rules on facts, judicial bodies that encounter different disputes in accordance with the generally accepted principle of circumstantial evidence, need some information other than legal knowledge when trying to establish a link between the subject of dispute and substantive law. Tax disputes are one of the disputed issues that require expert opinion. Criminal courts for tax offences and in some cases civil courts are in charge of, especially tax courts, in cases filed after both the ordinary administrative procedures of the tax system and the tax transactions made to in extraordinary situations. The taxation process itself is already based on a number of technical applications. For this reason, the judges, who have legal knowledge but lack technical and special knowledge in tax matters, make up for this deficiency with expert's opinions. This study, directly or indirectly, tries to reveal the importance of applying to experts in case the disputed case or transactions are tax-based and the role of their opinions in the conclusion of the proceedings in accordance with the law.

Anahtar Kelimeler

tax disputes, procedure law, expert

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Arslaner, Hakan. Vergi Kabahat ve Suçlarının Unsurları, 1. Baskı, Bursa: Ekin Yayınları: 2017.
• Berberoğlu Yenipınar, Filiz. Bilirkişilik Rehberi, 1. Baskı, İstanbul: Legal Yayıncılık, 2017.
• Çayan, Gökhan. Medeni Usul Hukukunda Bilirkişilik Müessesesi, İstanbul: Legal Yayıncılık, 2013.
• Çelik, Aydın. “Hukukçu Bilirkişi Atanması Yasağı ve Bu Yasağın İptalinin Reddine İlişkin Anayasa Mahkemesi Kararlarının Değerlendirilmesi”, Legal Hukuk Dergisi, 20 (231), (2022)
• Deryal, Yahya. Türk Hukukunda Bilirkişilik, 6. Baskı, Ankara: Seçkin Yayınları, 2017.
• Dönmez, Burcu. “Yeni CMK’da Bilirkişi Kavramı”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, no. 9, (Özel Sayı, 2007), 1145-1177.
• Erdoğan, E ve Hilal S. Üçüncü. “Bilirkişi Kurumu ve Bilirkişi Raporunun Delil Değerine İlişkin Bazı Sorunlar”, Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 10 (1), (2020), 354-387.
• Gören, Ömer. “Anonim Şirketlerin Kısmi Bölünmelerinde Değerleme Sorunu ve Azınlık Hakları”, Ankara Barosu Dergisi 68, no., (Mayıs 2010), 263-274.
• Gülten, Selçuk. “Adli Muhasebe Kavramı ve Adli Müşavirlik Mesleği”, Ankara Barosu Dergisi 68, no. 3, (Mayıs 2010), 311-320.
• Kaplan, Gürsel. “İdari Yargılama Hukukunda Sözlülük Usulü ve Tanık Dinlenebilmesi Hakkında Kısa Bir Değerlendirme”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1-13, (2014), 33-46.
• Karaburun, Gökhan. “Karar Örnekleriyle Yargıtay’ın Bilirkişiliğe Bakışı ve Bilirkişiliğin Sorunları”, Adli Tıp Bülteni, no. 22 (3), (2017), 200-207.
• Karakoç, Yusuf. Türk Vergi Yargılaması Hukukunda Delil Sistemi, Yayın no. 77, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Yayınları, 1997.
• Kuru, Baki, Ramazan Arslan ve Ejder Yılmaz. Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, 14. Baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2003.
• Oktar, Ateş S. Vergi Hukuku, 15. Baskı, İstanbul: Türkmen Kitabevi, 2020.
• Onar, Sıddık S. İdare Hukukunun Umumi Esasları, 3. Baskı (Cilt III), İstanbul: İsmail Akgün Matbaası, 1966.
• Organ, İbrahim ve Cansu Sevinç. “Vergi Yargılamasında Bilirkişilik Kurumu ve Bilirkişilik Kanun Tasarısının Getireceği Yenilikler”, Malîye Dergisi, no. 170, (Ocak-Haziran 2016), 116-130.
• Özel, Salih. “Muhasebe Hilesi Kavramı”, Yaklaşım Dergisi, 226, (2011).
• Soydan, Başar. Türk Vergi Yargısında Bilirkişilik, Yayın no. 41, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları, 2010.
• Taylar, Yıldırım. “Vergi İncelemesi Sırasında İbraz Edilmeyen Defter, Kayıt ve Belgelerin Yargılama Aşamasında Vergi Yargısı Organlarına İbrazı”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 20/2, (2018), 375-408.
• Uğur, Hüsamettin ve Mert Elibol. Vergi Suçları, 2. Baskı, Ankara: Adalet Yayınevi, 2016.
• Üstün, Ümit S. Nasıl Bir Vergi Denetimi ve Vergi Yargısı?, İstanbul: Beta Yayınları, 2013.
• Üstündağ, Saim. Medeni Yargılama Hukukunun Esasları, 7. Baskı, Cilt 2, İstanbul: Yazarın Kendi Yayını: 2000, 722.
• Yasin, Melikşah. İdari Yargılama Usulünde İspat, İstanbul: XII Levha Yayıncılık, 2015.