1939 ERZİNCAN DEPREMİ’NİN TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ FAALİYETLERİNE YANSIMASI

Yıl 2023, Cilt: 81 Sayı: Özel Sayı - DEPREM ÖZEL SAYISI-I (KAMU HUKUKU), 25 - 48, 15.10.2023

Oğuz Kaan Doğan , Bekir Gökhan Doğan

https://doi.org/10.30915/abd.1380896

Öz

27 Aralık 1939 tarihinde Erzincan ili merkezli olarak meydana deprem, Türkiye’nin doğusunda büyük bir yıkıma yol açmıştır. Depremin olduğu gün Hükümet, Türkiye Büyük Millet Meclisini (TBMM) bilgilendirmiş, depremden iki hafta sonra deprem felaketine ilişkin ilk kanun çıkarılmıştır. TBMM, depremin etkilerini gidermek amacıyla 1940-1948 yılları arasında 11 kanun çıkarmıştır. Kanun yapma faaliyetinin yanı sıra depremzedelere yardım için Meclis bünyesinde Milli Yardım Komitesi kurulmuştur. Ayrıca milletvekilleri, Hükümet faaliyetlerini denetleme kapsamında bakanlara soru sorarak ve kanun teklifleri üzerine yapılan görüşmelerde söz alarak Hükümeti denetleme ve bilgi edinme mekanizmasını işletmişlerdir. Hükümet’in, II. Dünya Savaşı’nın başlamasından hemen sonra meydana gelen depremin zararlarını gidermek için, kısıtlı bütçe olanaklarına rağmen ülke genelinde imkânlarını seferber ettiği Meclis kayıtlarından tespit edilmiştir. TBMM’nin de depremin zararlarının giderilmesine ilişkin olarak 8 yıl süren kanun çıkarma faaliyetleri esnasında başarılı olarak değerlendirilecek çalışmalar yaptığı görülmektedir. Bu makalenin amacı, 1939 Erzincan Depreminin yol açtığı zararların giderilmesi ile ilgili olarak TBMM’nin hangi faaliyetleri gerçekleştirdiğini araştırmaktır.

Anahtar Kelimeler

1939 Erzincan Depremi, TBMM, yasama faaliyeti, denetim, Milli Yardım Komitesi

Kaynakça

• Armağan, Servet. Dilekçe Hakkı ve 1961 Anayasası. İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1972.
• Binark, İsmet. Türk Parlamento Tarihi: TBMM-VI. Dönem (3 Nisan 1939-15 Ocak 1943) I. Cilt. Ankara: Türkiye Büyük Millet Meclisi Yayınları, 2004.
• Binark, İsmet. Türk Parlamento Tarihi TBMM - VI. Dönem (3 Nisan 1939 - 15 Ocak 1943) II. Cilt. Ankara: Türkiye Büyük Millet Meclisi Yayınları, 2004.
• Binark, İsmet. Türk Parlamento Tarihi TBMM - VI. Dönem (3 Nisan 1939 - 15 Ocak 1943), IV. Cilt. Ankara: Türkiye Büyük Millet Meclisi Yayınları, 2004.
• CHP 1940 Kongre Dilekleri. Ankara: CHP Genel Sekreterliği Neşriyatı, 1940.
• Haçin, İlhan. “1939 Erzincan Büyük Depremi.” Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 30, No. 88, (2014): 37-70.
• Keskin, Yusuf Ziya. “Depremzedelerin Anlatılarıyla 1939 Erzincan Depremi ve Sonrasındaki Gelişmeler.” Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 44, no. 2, (2020): 163-178.
• Payaslı, Volkan. “Tek Parti İktidarı’ndan Doğmuş Bir Denetim Organı: Müstakil Grup (1939-1946).” Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi 14, no. 28 (2014): 175-197.
• TBMM Arzuhal Encümeni Haftalık Karar Cetveli.
• TBMM Zabıt Ceridesi.