START DATE OF INTEREST TO BE APPLIED ON COMPENSATION IN ADMINISTRATIVE JUDICIAL PRACTICE

Yıl 2024, Cilt: 82 Sayı: 3, 349 - 390, 26.07.2024

Ahmet Bağrıaçık

https://doi.org/10.30915/abd.1438687

Öz

As a rule, the Council of State takes the date of application to the administration as the basis for the beginning of the interest to be applied to the compensation it has ruled to be paid, in full jurisdiction cases filed by the relevant party for compensation of the damage suffered due to the administrative transaction or action. In many cases, relying on an application to the administration as a basis for starting interest prevents compensation for the actual loss. There is no regulation in the administrative law and administrative jurisdiction legislation for the beginning of interest. Therefore, this missing jurisprudence has been filled and, according to the Council of State, this jurisprudence has gained stability. However, this jurisprudence contains contradictions within itself when the decisions are examined.
The fact that interest is a subsidiary receivable connected to the principal and, in this respect, concerns the property right, necessitates the necessity of filling the said area with legal regulation. On the other hand, the reason why the Council of State takes the application date to the administration as a basis is that the administration can cover the damage at this date at the earliest and therefore it is in default. For this reason, it is necessary to examine the concept of default, which originates from private law, and the applicability of this concept in administrative jurisdiction. Because, in accordance with Article 117 of the Turkish Code of Obligations, the condition in which a warning is required for the debtor to default depends on whether the debt arises from the contract. If the debt arises from a tort, the debtor is deemed to be in default on the date the act was committed.
The study addresses the subject in question within the scope of the data and opinions contained in the legislation, jurisprudence and doctrine.

Anahtar Kelimeler

full remedy action, compensation, interest, property right, default

İDARİ YARGI PRATİĞİNDE TAZMİNATA İŞLETİLECEK FAİZİN BAŞLANGIÇ TARİHİ

Öz

Danıştay, ilgilinin idari işlem veya eylem nedeniyle uğramış olduğu zararının telafisi için açtığı tam yargı davalarında, ödenmesine hükmettiği tazminata uygulanacak faizin başlangıcı için kural olarak idareye başvuru tarihini esas almaktadır. Faiz başlangıcı için idareye başvurunun esas alınması birçok durumda gerçek zararın telafi edilmesinin önüne geçmektedir. İdare hukuku ve idari yargı mevzuatında, faizin başlangıcı için herhangi bir düzenleme mevcut değildir. Dolayısıyla bu eksik içtihatla doldurulmuş ve Danıştay’a göre bu içtihat istikrar kazanmıştır. Ancak söz konusu bu içtihat, kararlar incelendiğinde kendi içinde çelişkiler barındırmaktadır.
Faizin anaparaya bağlı bir yan alacak olması ve bu yönüyle mülkiyet hakkını ilgilendirmesi, söz konusu alanın yasal düzenleme ile doldurulması gerekliliğini mecbur kılmaktadır. Diğer taraftan Danıştay’ın idareye başvuru tarihini esas almasının altında, idarenin en erken bu tarihte zararı karşılayabileceği ve dolayısıyla bu tarihte temerrüde düşmüş olduğu gerekçesi yatmaktadır. Bu sebeple kaynağını özel hukuktan alan temerrüt kavramına ve bu kavramın idari yargıda uygulanabilirliğini de incelemek gerekmektedir. Çünkü Türk Borçlar Kanunu’nun 117’nci maddesi uyarınca borçlunun temerrüde düşmesi için ihtarın şart olması hali, borcun sözleşmeden kaynaklanmasına bağlıdır. Borç haksız fiilden kaynaklanıyorsa borçlu fiilin işlendiği tarihte temerrüde düşmüş kabul edilmektedir.
Çalışma, bahsi geçen konuyu mevzuat, içtihat ve doktrinde yer alan verilen ve görüşler kapsamında ele almaktadır.

Anahtar Kelimeler

tam yargı davası, tazminat, faiz, mülkiyet hakkı, temerrüt

Kaynakça

• Akyılmaz, Bahtiyar, “İdari Yargıda Tazminat Şekilleri ve Hesaplanması”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 6, Sayı 1-2, Haziran 1998, s.165-219.
• Arslan, Çetin ve Mustafa Kırmızı, Türk Hukukunda Faiz ve Munzam Zarar, Ankara, Seçkin, 3. Baskı, 2010.
• Aydemir, Efrail, Hukuk Uygulamasında Faiz, Ankara, Seçkin, 2. Baskı, 2014.
• Başpınar, Veysel, Mülkiyet Hakkını İhlal Eden Müdahaleler, Ankara, Yetkin, 1. Baskı, 2009.
• Demirkol, Selami, “İdare Hukukunda İdari Eylemler Olgusu”, Sayıştay Dergisi, Sayı 40, Ocak 2001, s.1-17.
• Eren, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, Yetkin, 21. Baskı, 2017.
• Eren, Fikret, Mülkiyet Hukuku, Ankara, Yetkin, 1. Baskı, 2011.
• Erkut, Celal, İptal Davasının Konusunu Oluşturma Bakımından İdari İşlemin Kimliği, Ankara, Danıştay Yayınları, 1. Baskı, 1990.
• Gözübüyük, Şeref ve Feyyaz Gölcüklü, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, Ankara, Turhan, 10. Baskı, 2013.
• Gözübüyük, Şeref ve Turgut Tan, İdare Hukuku, Ankara, Turhan, C. I, 7. Baskı, 2010.
• Günday, Metin, İdare Hukuku, Ankara, İmaj, 10. Baskı, 2015.
• Güran, Sait, “Türk İdare Hukukunda Tazminat Miktarının Saptanması”, Sorumluluk Hukukunda Yeni Gelişmeler III. Sempozyumu (Ankara 12-13 Mayıs 1979), İstanbul, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1980.
• Helvacı, Mehmet, Borçlar ve Ticaret Kanunu Bakımından Para Borçlarında Faiz Kavramı, İstanbul, Beta, 1. Baskı, 2000.
• Kaplan, Gürsel, “Danıştay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kararları Çerçevesinde Manevi Tazminata Faiz Yürütülmesi Sorunu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 55, Sayı 2, Eylül 2006, s.117-141.
• Kayak, Sevgi, “Roma Hukukunda Borçlunun Temerrüdü (Mora Debitoris) Kavramının Genel Çizgileri”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 15, Sayı 2, Ekim 2020, s.393-411.
• Kılıçoğlu, Ahmet, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, Turhan, Genişletilmiş 19. Baskı, 2015.
• Oğuzman, M. Kemal ve M. Turgut Öz, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, Vedat, C. I, Gözden Geçirilmiş 14. Bası, 2016.
• Özon, Mustafa Nihat, Küçük Osmanlıca – Türkçe Sözlük, İstanbul, İnkılap ve Aka, 3. Baskı, 1983.
• Sağlam, Fazıl, Temel Hakların Sınırlanması ve Özü, Ankara, A.Ü Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1. Baskı, 1982.
• Tekinay, Selahattin Sulhi et al., Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, Filiz, Yeniden Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 7. Baskı, 1993.
• Tezcan, Murat, “Kamulaştırma Hukukunda Faiz”, Ankara Barosu Dergisi, Cilt 72, Sayı 2, Mart 2014, s.501-514.
• Tuhr, Andreas Von, Borçlar Hukuku Umumi, Çev. Cevat Edeğe, İstanbul, Filiz, 1983.
• Tunçomağ, Kenan, Borçlar Hukuku Dersleri I, İstanbul, Fakülteler Matbaası, 1. Baskı, 1961.
• Ünlüçay, Mehmet, “İdarenin Tazmin Borcu ve Enflasyon Olgusu”, Danıştay Dergisi, Sayı 94, 1998, s.3-11.
• Yıldız Akgül, Şerife, “Depremden Kaynaklanan Manevi Zararlardan İdarenin Sorumluluğu”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 167, Temmuz-Ağustos 2023, s.133-176.
• Yumuk, Hamit, “İdari Yargıda Tazminat Davası”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2005.