LEGAL QUALITY OF CLOUD COMPUTING AGREEMENT AND ASSESSMENT IN TERMS OF CONSUMER LAW

Yıl 2024, Cilt: 82 Sayı: 4, 297 - 336, 31.10.2024

Bahadır Demir

https://doi.org/10.30915/abd.1501070

Öz

Cloud computing system; It can be defined as a service system that enables data sharing via the internet and provides the opportunity to access data of applications used on the network by remote users at any time via the network. Cloud computing system is examined in three categories in terms of the service it offers to its users. Infrastructure services are provided to users with the “IaaS” service. With the “PaaS” service, the system allows users to work on its own platform base and allows the user to develop applications through this system. The system provides the environment, complementary services and infrastructure in which these applications will run for the user. Finally, with the "SaaS" service, it is possible to provide software services for general user use. In order to receive cloud computing service, the user signs a cloud computing contract with the service provider.
Cloud computing contract is not a contract clearly regulated by law. However, the contract is an anonymous contract with a unique structure because it contains elments of both typical contracts regulated in the law and atypical contracts not regulated in the law. Since the SaaS service, one of the cloud computing services, provides a service for the general user, the consumer is in front of the service provider in the contract.

Anahtar Kelimeler

Cloud Computing Contracts, Consumer Transaction, IaaS, PaaS, SaaS

BULUT BİLİŞİM SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ VE TÜKETİCİ HUKUKU AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Bulut bilişim sistemi; internet aracılığıyla veri paylaşımını sağlayan, ağ üzerinde kullanılan uygulamalara ait verilere ağ yoluyla uzak kullanıcı tarafından her an erişilebilme imkanı sunan servis sistemi olarak tanımlanabilir. Bulut bilişim sistemi kullanıcılarına sunmuş olduğu hizmet açısından üç kategoride incelenmektedir. “IaaS” hizmeti ile kullanıcılarına alt yapı hizmeti sunulur. “PaaS” hizmeti ile sistem, kendi platform tabanında kullanıcıların çalışmasına imkân tanıyıp bu sistem üzerinden kullanıcının uygulama geliştirmesine olanak verir. Sistem, kullanıcı için bu uygulamaların çalışacağı ortamı, tamamlayıcı servisleri ve alt yapıyı sağlamaktadır. Son olarak “SaaS” hizmeti ile genel kullanıcının kullanımına ilişkin yazılım hizmeti sunulması söz konusudur. Bulut bilişim hizmeti alabilmek için kullanıcı, servis sağlayıcısı ile bulut bilişim sözleşmesi yapmaktadır.
Bulut bilişim sözleşmesi kanunda açıkça düzenlenen bir sözleşme değildir. Ancak sözleşme, hem kanunda düzenlenen tipik sözleşmelere hem de kanunda düzenlenmeyen atipik sözleşmelere ait unsurları barındırması nedeniyle kendine özgü yapısı olan isimsiz bir sözleşmedir. Bulut bilişim hizmetlerinden SaaS hizmetinde genel kullanıcıya yönelik bir hizmet sunulmasından dolayı yapılan sözleşmede servis sağlayıcısının karşısında tüketici bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bulut Bilişim Sözleşmeleri, Tüketici İşlemi, IaaS, PaaS, SaaS

Kaynakça

• Alparslan Çisem, Tüketici İşlemi Olarak Vekâlet Sözleşmesi (Yüksek Lisans Tezi, Danışman, Ferhat Canbolat), Ankara, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı, 2020 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 617674)
• Aral, Fahrettin ve Hasan Ayrancı, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Ankara, Yetkin Yayınları, 15. Baskı, 2022.
• Aras Deniz Onur, Tüketici İşlemi, Adi İş ve Ticari İş Ayrımı ve Sonuçlar (Yüksek Lisans Tezi, Danışman Mehmet Bahtiyar), İstanbul, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı, 2017 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 472045)
• Arslan, İsmet Kahraman ve Neslihan Öz, “Elektronik Ticaret Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 19, Sayı 38, 2020, s.13 – 31.
• Aydincik Şirin, Fikir ve Sanat Eserleri Kapsamında Lisans Sözleşmeleri (Yüksek Lisans Tezi, Danışman Şener Akyol), İstanbul, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı, 2005 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 214667)
• Aydoğdu, Murat ve Nalan Kahveci, Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri Sözleşmeler Hukuku, Ankara, Adalet Yayınevi, 5. Baskı, 2021.
• Aytaç Ali Mert, Türkiye’de Yönetim Bilişim Sistemleri Alanında Yapılan Akademik Çalışmalarda Yönelimler (Yüksek Lisans Tezi, Danışman Mesut Ünlü), Ankara, Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim Bilişim Sistemleri Anabilim Dalı, 2020 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 654047)
• Batı Kutay, Bulut Bilişim ve Etkileri (Yüksek Lisans Tezi, Danışman, Kaan Yaralıoğlu), İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim Bilişim Sistemleri Anabilim Dalı, 2015 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 410324)
• Bayın, Gamze ve Gözde Yeşilaydın ve Okan Özkan, “Bulut Bilişimin Sağlık Hizmetlerinde Kullanımı”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 48, 2016, s.233 – 253.
• Bayraktaroğlu Özçelik, Gülüm, “Yabancı Unsurlu Tüketici Sözleşmelerinden Doğan Uyuşmazlıklarda Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisinin Tayini”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 64, Sayı 4, 2014, s.833 – 878.
• Buyruk Akbaba, Ayşe Nur, “Bulut Muhasebe ve İşletmelerde Uygulanması”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı 82, 2019, s.21 – 40.
• Çabri, Sezer, “Yargıtay Kararları Doğrultusunda Tüketici İşlemi Kavramı”, in İpek Yücer Aktürk (Ed.), Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Tüketici Hukukunun Güncel Sorunları Sempozyumu, Ankara, Yetkin Yayınları, 2018, s.123- 175.
• Çalışkan, Zeynep, “5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un 26. Maddesine Göre Tüketici Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Cilt 28, Sayı 1-2, 2011, s.27–50.
• Can, Mustafa Cemre, Bulut Bilişim Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk, Ankara, Adalet Yayınevi, 2023. Çelik, Kâmil, “Bulut Bilişimde Temel Konular”, USOBED (Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi), Cilt 5, Sayı 2, 2021, s.236- 250.
• Çelik, Kâmil, “Bulut Bilişim Teknolojileri”, Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 12, Sayı 24, 2021, s.436 – 450.
• Çürük, Abdil, Tüketici Satış Sözleşmesinde Satış Konusu Malın Ayıplı Olmasının Sonuçları (TKHK M.11), Ankara, Yetkin Yayınları, 2021.
• Değirmenci, Olgun, “Bulut Bilişim ve Beraberinde Getireceği Hukuksal Sorunlar Üzerine Görüşler”, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt 12, Sayı 136, 2017, s.106 – 110.
• Demir Yüce Özle, Vekalet Sözleşmesinde Tarafların Borçları (Yüksek Lisans Tezi, Danışman, Cemal Oğuz), Ankara, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk (Medeni Hukuk) Ana Bilim Dalı, 2009 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 227934)
• Demirkol, Berk, Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'un 24. Maddesi Çerçevesinde Sözleşmeye Uygulanacak Hukuk, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2011.
• Dereboylular, Özde, “Bulut Bilişim Bakımından Arama ve Elkoymaya İlişkin Hükümlerin Uygulanabilirliği”, Ceza Hukuku Dergisi, Cilt 14, Sayı 39, 2019, s.161 – 202.
• Ecir Hayriye Gülşah, Vekalet Sözleşmesinin Sona Ermesi (Yüksek Lisans Tezi, Danışman, Öz Seçer), İstanbul, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı, 2018 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 512087)
• Elitaş, Cemal ve Serkan Özdemir, “Bulut Bilişim ve Muhasebede Kullanımı”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi (MÖDAV), Sayı 2, 2014, s.93-108.
• Emekçi, Adem ve Emin Kuğu ve Murtaza Temiztürk, “Adli Bilişim Ezberlerini Bozan Bir Düzlem Bulut Bilişim”, Uluslararası Bilgi Güvenliği Mühendisliği Dergisi Cilt 2, Sayı 1, 2016, s.8 – 14.
• Erdal Ceyda, Bir Tüketici İşlemi Olarak Yolcu Taşıma Sözleşmeleri (Yüksek Lisans Tezi, Danışman, Şafak Parlak Börü), Ankara, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk (Medeni Hukuk) Anabilim Dalı, 2019 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 605882)
• Erdoğan Ersin, Medenî Usûl Hukukunda Yabancılık Unsuru ve Sonuçları (Doktora Tezi, Danışman, Murat Atalı), Ankara, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü Hukuk Anabilim Dalı, 2015 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 389130)
• Eren, Fikret, Borçlar Hukuku: Genel Hükümler, Ankara, Yetkin Yayınları, 2021.
• Eren, Fikret, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Ankara, Yetkin Yayınları, 2020.
• Erkuş, Ali Selman, “Tüketici Kavramının Genişletilmesi”, İpek Yücer Aktürk (Ed.), Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Tüketici Hukukunun Güncel Sorunları Sempozyumu, Ankara, Yetkin Yayınları, 2018, s.23- 31.
• Ganbari Muhammed Kiomers, Atipik Sözleşmeler ve Uygulanacak Hukuk (Yüksek Lisans Tezi, Danışman, Diler Tamer), İstanbul, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hukuk Anabilim Dalı, 2017 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 472082)
• Genç Melis, Türk Hukuku Bakımından Eser Sözleşmesinde Yaklaşık Bedel (Yüksek Lisans Tezi, Danışman, Ömer Arbek), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk (Medeni Hukuk) Anabilim Dalı, 2023 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 822043)
• Gitmez, Emine, “Bulut Bilişimde Gizlilik Sözleşmesi”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 31, Sayı 2, 2023, s.629–663.
• Göl Mehmet, Türkiye’de Küçük ve Orta Boy İşletmelerde Muhasebe Bilgi Sistemi Temelinde Bulut Bilişim Kullanım ve Uygulanabilirliğinin Teknoloji Kabul Modeli Yaklaşımıyla Belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi, Danışman, Niyazi Kurnaz), Kütahya, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, 2020 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 621070)
• Gümüş, Mustafa Alper, Borçlar Hukuku Özel Hükümler Kısa Ders Kitabı, İstanbul, Filiz Kitabevi, 2017.
• Keleş Merve Kübra, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Adi Kira Sözleşmesinin Kira Bedelinin Ödenmemesi Sebebiyle Sona Erdirilmesi (Yüksek Lisans Tezi, Danışman, Süleyman Yılmaz), Ankara, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk (Medeni Hukuk) Anabilim Dalı, 2020 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 647962)
• Kerimoğlu, Hande Bahar, “Fikir ve Sanat Eserlerine İlişkin Lisans (Ruhsat) Sözleşmesinin Hukuki Niteliği”, Kamu – İş, Cilt 7, Sayı 2, 2003, s.2 – 22.
• Kılıçoğlu, M. Ahmet, Borçlar Hukuku: Özel Hükümler, Ankara, Turhan Kitabevi, 2022.
• Kılınç, Hüseyin, (6502 sayılı TKHK MD. 30’a göre) Bağlı Tüketici Kredi Sözleşmesi ve Kredi Verenin Sorumluluğu, Ankara, Adalet Yayınevi, 2019.
• Kibar, Ahmet Fevzi, “Fikir ve Sanat Eserlerinde Lisans Sözleşmesi”, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, 2020, s.93–131.
• Koruk, Alperen Asım, Bulut Bilişimde Vergilendirme: Doğrudan Vergilendirme Boyutu, Ankara, Adalet Yayınevi, 2023.
• Köseoğlu Can Barış, Eser Sözleşmesi Kapsamında Ayıp ve Bildirimi (Yüksek Lisans Tezi, Danışman, Mehmet Üçer), Mersin, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı, 2017 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 459956)
• Maya Duygu, 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Çerçevesinde Bulut Bilişim Sistemleri (Yüksek Lisans Tezi, Danışman, Elif Küzeci Erol), İstanbul, Bahçeşehir Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Özel Hukuk Ana Bilim Dalı, 2023 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 829098)
• Oktay, Saibe, “İsimsiz Sözleşmelerin Geçerliliği, Yorumu ve Boşluklarının Tamamlanması”, Journal of Istanbul University Law Faculty, Cilt 55, Sayı 1 – 2, 2011, s.263-296.
• Özdaş Muhammed Raşit Bulut Bilişimin Kamuda Kullanımı Dünya Örnekleri ve Türkiye için Öneriler, Bilgi Toplumu Dairesi Uzmanlık Tezi, Ankara, Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma Bakanlığı Yayınları, 2014.
• Pek Mercan, Eser Sözleşmesı̇nde Yüklenı̇cı̇nı̇n Borca Aykırılığı (Yüksek Lisans Tezi, Danışman, Hasan İşgüzar), Ankara, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk (Medeni Hukuk) Anabilim Dalı, 2020 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 611870)
• Remzi, Mehmet ve Sezer Aydın, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Ankara, Adalet Yayınevi, 9. Bası, 2019.
• Sağır Alihan, Eser Sözleşmesinde Yüklenicinin Borcunu İfa Etmemesi (Yüksek Lisans Tezi, Danışman, Hasan İşgüzar), Ankara, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk (Medeni Hukuk) Anabilim Dalı, 2017 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 468487)
• Sağlam Dila İrem, Adi Kira Sözleşmesinde Kiracının Kira Bedelini Ödemede Temerrüdü ve Hukuki Sonuçları (Yüksek Lisans Tezi, Danışman, Cem Özcan), İzmir, İzmir Ekonomi Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Özel Hukuk Ana Bilim Dalı, 2020 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 638189)
• Soylu, Feyzanur, İsimsiz Sözleşmelerin Geçerliliği, Yorumu ve Boşluklarının Tamamlanması, Ankara, Seçkin Yayınevi, 2022.
• Şahin Malkoç Melis, Telekomünikasyon Sektöründe Bulut Bilişime Geçişte Dağıtım Modeli Seçimi (Yüksek Lisans Tezi, Danışman, Alper Camcı), İstanbul, Bahçeşehir Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Mühendislik Yönetimi Ana Bilim Dalı, 2023 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 816519)
• Şişman Elif Karaman, Bulut Bilişim Teknolojisi Yakın Gelecekte Vazgeçilmez Olacaktır (Yüksek Lisans Tezi, Danışman, Ediz Şaykol), İstanbul, Beykent Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı, 2019 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 571963)
• Tayaksi, Cansu ve Erhan Ada ve Yiğit Kazançoğlu, “Bulut Üretim: İşlemler Yönetiminde Yeni Bir Bulut Bilişim Modeli”, Ege Akademik Bakış Dergisi, Cilt 16, Sayı 5, 2016, s.71 – 84.
• Tay Serhat, Vekalet Sözleşmesinde Vekilin Şahsen İfa Borcu (Yüksek Lisans Tezi, Danışman, Burcu Gülseren Özcan Büyüktanır), Ankara, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Ana Bilim Dalı, 2017 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 463187)
• Tunçer Ramazan Onur, Fikir ve Sanat Eserleri Hukukunda Lisans Sözleşmesi (Yüksek Lisans Tezi, Danışman, Fırat Öztan), Ankara, Çankaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Ana Bilim Dalı, 2010 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 292923)
• Tunç, Aybike, “Bulut Bilişimde Fikri Mülkiyetin Korunması”, Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (ÇÜHFD), Cilt 5, Sayı. 1, 2020, s.3193-3212.
• Tunç Aybike, Bulut Bilişim Sözleşmelerinin Hukuki Yapısı (Doktora Tezi, Danışman, M. Fadıl Yıldırım), Ankara, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Özel Hukuk Ana Bilim Dalı, 2020 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 624480)
• Uğur Cibrail, Fikir ve Sanat Eserlerine İlişkin Lisans Sözleşmesi (Yüksek Lisans Tezi, Danışman, Mete Tevetoğlu), İstanbul, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Ana Bilim Dalı, 2019 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 597082)
• Yavuz, Cevdet, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, İstanbul, Beta, 2022.
• Yavuz, Cevdet, “Tüketici Hukukunun “Genel Hükümleri”, İpek Yücer Aktürk (Ed.), Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Tüketici Hukukunun Güncel Sorunları Sempozyumu, Ankara, Yetkin Yayınları, 2018, s.23- 31.
• Yavuzer Hüseyin, Eser Sözleşmesinde Eksik İfa (Yüksek Lisans Tezi, Danışman, Mehmet Altunkaya), Antalya, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Ana Bilim Dalı, 2021 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 679971)
• Yıldız Mustafa Umut, Konut ve Çatılı İşyeri Kira Sözleşmesinin Kiraya Veren Tarafından Sona Erdirilmesi (Yüksek Lisans Tezi, Danışman, Tayfun Ercan), Gaziantep, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ekonomi Hukuku Ana Bilim Dalı, 2022 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 708247)
• Yıldız, Özcan Rıza, “Bilişim Dünyasının Yeni Modeli: Bulut Bilişim (Cloud Computing) ve Denetimi”, Sayıştay Dergisi, Sayı 74, 2009, s.5 – 23.