THE INTERACTION OF CONSTITUTIONALISM WITH INTERNATIONAL LAW: CONCEPTUAL DIMENSIONS OF CONSTITUTIONALIZATION

Yıl 2025, Cilt: 83 Sayı: 1, 597 - 627, 15.01.2025

Semih Batur Kaya

https://doi.org/10.30915/abd.1559094

Öz

Constitutionalism is a set of principles and institutions that fulfill the function of guaranteeing rights and freedoms. The Constitution is the highest level legal document that embodies the principles and fictions here. In this respect, constitutionalization represents an area where the progressive rights doctrine takes action. In this respect, constitutionalization makes strong transnational normative claims regarding the rights paradigm of constitutionalism. This also provides an important justification for the functioning of supranational structures and institutions. Therefore, it is an increasingly important reality that constitutionalization chooses a structuring-oriented founding goal and searches for possible collaborative areas to achieve this. Indeed, the emergence of constitutional norms beyond the national points to a new process of changing the identity of the traditional understanding of the state and the status quo of other international actors and limiting themselves normatively. As such, it is seen that constitutional norms developed for the benefit of governance standards of global communities provide the necessary legal consistency and can realize the global rule of law and democratic pluralism. Our study aims to address all these considerations.

Anahtar Kelimeler

Constitution, Constitutionalism, Constitutionalization, Rights and Freedoms, Democracy

ANAYASACILIĞIN ULUSLARARASI HUKUK İLE ETKİLEŞİMİ: ANAYASALAŞMANIN KAVRAMSAL BOYUTLARI

Öz

Anayasacılık hak ve özgürlüklerin garanti edici fonksiyonunu ifa ettiği ilkeler ve kurumlar manzumesidir. Anayasa buradaki ilke ve kurguların somutlaştığı en üst düzeydeki hukuki belgelerdir. Bu doğrultuda anayasalaşma, ilerici haklar doktrinin harekete geçtiği bir alanı ifade etmektedir. Bu yönüyle anayasalaşma, anayasacılığın haklar paradigması ile ilgili ulus ötesi güçlü normatif iddialarda bulunmaktadır. Bu aynı zamanda ulusal üstü yapı ve kurumların işleyişine ilişkin önemli bir gerekçelendirme sunmaktadır. Dolayısıyla anayasalaşmanın yapılandırma eksenli kurucu bir hedef seçtiği ve bunu gerçekleştirmek için muhtemel işbirlikçi alanları aradığı giderek önem kazanan bir gerçekliktir. Gerçekten de ulusalın ötesinde anayasal normların doğuşu, geleneksel devlet anlayışını ve diğer uluslararası aktörün sahip olduğu statükoya dair kimlik değiştirme ve normatif olarak kendini sınırlamayla beliren yeni bir sürece işaret etmektedir. Böyle olunca, küresel toplulukların yönetişim standartları yararına gelişen anayasal normların, bunlara dair gerekli hukuki tutarlılığı sağladığı ve küresel hukuk devleti ve demokratik çoğulculuğu gerçekleştirebileceği görülmektedir. Çalışmamız tüm bu mülahazalar ekseninde anayasacılık anlayışının uluslararası hukuk bakımından da paradigma olarak ele alınmasını gaye edinmektedir.

Anahtar Kelimeler

Anayasa, Anayasacılık, Anayasalaşma, Haklar ve Özgürlükler, Demokrasi

Kaynakça

• Akkutay, Ali İbrahim, “Anayasacılığın Uluslararası Hukuk Bakımından Uygulanabilirliğinde Dikkate Alınması Gereken Bazı Temel Hususlar”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırmaları Dergisi, Cilt 24, Sayı 1, 2018, s. 50-76.
• Albayrak, Gökhan, “Uluslararası Hukukta Küresel Anayasacılık Tartışması”, TBB Dergisi, Sayı 113, 2014, s. 19-40.
• Alpözen, İrem, “Uluslararası Hukukun Anayasalaşması”, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2020.
• Alpözen, İrem, “Uluslarasılaşmanın Anayasa Hukukuna Etkisi”, Adalet Dergisi, Sayı 71, 2023, s. 1069-1085.
• Anayurt, Ömer, Anayasa Hukuku Genel Kısım, Seçkin Yayınları, 6. Baskı, Ankara, 2023.
• Armingeon, Klaus ve Karolina Milewicz, “Compansatory Constitutionalism: A Comparative Perspective”, NCCR Trade Working Paper, 2006/01, s. 1-31.
• Arsava, A. Füsun, “Uluslararası Hukukta Güç ve Hukuk İlişkisi”, TAAD, Cilt 3, Sayı 10, 2012, s. 351-380.
• Atılgan, Aydın, Global Constitutionalism, Springer, Berlin, 2018.
• Backer, Larry Catá, “The Concept of Constitutionalization and the Multi-Corporate Enterprise in the 21st Century”, Working Papers Coalition for Peace and Ethics, No. 6/1, June 2014, s. 1-27.
• Breau, Susan C., “The Constitutionalization of the Legal Order”, Leiden Journal of International Law, Cilt 21, Sayı 2, 2008, s. 545-561.
• Brown, Garrett Wallace, “Safeguarding Deliberative Global Governance: The Case of The Global Fund to Fight AIDS, Tuberculosis and Malaria”, Review of International Studies, Cilt 36, 2010, s. 511-530.
• Brown, Garrett Wallace, “The Constitutionalization of What?”, Golobal Constitutionalism, Cilt 1, Sayı 2, 2012, s. 201-228.
• Çebi, Sezgin Seymen, Anayasacılık ve “Politik Olan”, Adalet Yayınevi, Ankara, 2021.
• Demir, Hande Seher, “Uluslararası Hukukun Etkisizliğine Karşı İdealist Bir Çözüm Arayışı: Bertrand Russell’in ‘Dünya Federal Devleti’ Düşüncesi”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 12, Sayı 2, 2021, s. 501-519.
• Deplano, Rosanna, “Fragmentation and Constitutionalisation of International Law: A Theoretical Inquiry”, European Journal of Legal Studies, Cilt 6, Sayı 1, 2013, s. 67-89.
• Döner, Ayhan, Anayasa Hukuku Genel Esaslar, Yetkin Yayınevi, 2. Baskı, Ankara, 2023.
• Duymaz, Erkan, Uluslararası Anayasacılık: Anayasa Hukuku Perspektifinden Uluslararası Düzenin Anayasalaşması, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2024.
• Fabbrini, Federico, “The Constitutionalization of International Law: A Comparative Federal Perspective”, EJLS, Cilt 6, Sayı 2, 2013, s. 7-26.
• Fassbender, Bardo, “’We the Peoples of the United Nations’: Constituent Power and Constitutional Form in International Law”, in Martin Loughlin ve Neil Walker (Ed.), The Paradox of Constitutionalism, Oxford University Press, Oxford, 2007, s. 269-290.
• Gonçalves, Guilherme Leite ve Sergio Costa, “The Global Constitutionalization of Human Rights: Overcoming Contemporary Injustices or Juridifying old Asymmetries?”, Current Sociology Monograph, Cilt 64, Sayı 2, 2016, s. 311-331.
• Gören, Zafer, Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, 5. Baskı, Ankara, 2020.
• Habermas, Jürgen, The Divided West, Çev. Ciaran Cronin, Polity Press, Cambridge, 2006.
• Hurrell, Andrew, On Global Order: Power, Values, and the Constitution of International Society, Oxford University Press, New York, 2007, s. 143-165.
• İnceoğlu, Sibel, “Anayasa ve İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi İlişkisi”, in Sibel İnceoğlu (Ed.), İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa, Beta Yayınları, İstanbul, 2013, s. 7-22.
• Kaboğlu, İbrahim Ö., Anayasa Hukuku Dersleri, Legal Yayınevi, 18. Baskı, İstanbul, 2024.
• Klabbers, Jan, “Setting the Secene”, in Jan Klabbers, Anne Peters ve Geir Ulfstein (Ed.), The Constitutionalization of International Law, Oxford University Press, Oxford ve New York, 2009, s. 1-45.
• Kleingeld, Pauline, “Kant’s Moral and Political Cosmopolitanism”, Philosophy Compass, Cilt 11, Sayı 1, 2016, s. 14-23.
• Kleinlein, Thomas, “Constitutionalization in International Law”, Beiträge zum ausländischen öffentlichen Recht und Völkerrecht, Band 231, 2012, s. 703-715.
• Küris, Egidijus, “Anayasal Değerlerin Evrenselleşmesi Üzerine”, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt 24, 2007, s. 197-213.
• Liu, Goodwin, Pamela S. Karlan ve Christopher H. Schroeder, Keeping Faith with the Constitution, Oxford University Press, New York, 2010.
• Loughlin, Martin, “What is Constitutionalization?”, in Petra Dobner ve Martin Loughlin (Ed.), The Twilight of Constitutionalism?, Oxford University Press, New York, 2010, s. 47-72.
• Loughlin, Martin, Against Constitutionalism, Harvard University Press, London, 2022. Maddox, Graham, “A Note on the Meaning of ‘Constitution’”, The American Political Scince Review, Cilt 76, Sayı 4, 1982, s. 805-809.
• Nollkaemper, Andre, “Constitutionalization and the Unity of the Law of International Responsibility”, Indiana Journal of Global Legal Studies, Cilt 16, Sayı 2, 2009, s. 535-563.
• O’Donoghue, Aoife, “International Constitutionalism and the State”, I-CON, Cilt 11, Sayı 4, 2013, s. 1021-1045.
• O’Donoghue, Aoife, Constitutionalism in Global Constitutionalisation, Cambridge University Press, Cambridge, 2014.
• Paulus, Andreas L., “The International Legal System as a Constitution”, in Jeffrey L. Dunoff ve Joel P. Trachtman (Ed.), Ruling the World?, Cambridge University Press, Cambridge, 2009, s. 69-112.
• Peters, Anne, “Compensatory Constitutionalsim: The Function and Potential of Fundamental International Norms and Structures”, Leiden Journal of International Law, Cilt 19, 2006, s. 579-610.
• Peters, Anne, “Fragmentation and Constitutionalization”, in Anne Orford ve Florian Hoffmann (Ed.), The Oxford Handbook of the Theory of International Law, Oxford University Press, Oxford, 2016, s. 1012-1032.
• Peters, Anne ve Klaus Armingeon, “Introduction –Global Constitutionalism from an Interdisciplinary Perspective”, Indiana Journal of Global Legal Studies, Cilt 16, Sayı 2, 2009, s. 385-395.
• Pokol, Bela, “Constitutionalization and the Political Fighting through Litigation”, Journal of Legal Theory, Sayı 1, 2002, s. 1-22.
• Scharpf, Fritz W., “De-Constitutionalization and Majority Rule: A Democratic Vision for Europe”, MPIfG Discussion Paper 16/14, Max Planck Institute fort he Study of Societies, Cologne, 2016.
• Schwöbel, Christine E. J., “Stiuating the Debate on Global Constitutionalism”, I-CON, Cilt 8, Sayı 3, 2010, s. 611-635.
• Schwöbel, Christine E. J., Global Constitutionalism in International Legal Perspective, Martinus Nijhoff Publishers, Leiden ve Boston, 2011.
• Steinberg, Richard H. ve Jonathan M. Zasloff, “Power and International Law”, The American Journal of International Law, Cilt 100, S. 1, 2006, s. 64-87.
• Stone Sweet, Alec, “Constitutionalism, Legal Pluralism, and International Regimes”, Indiana Journal of Global Legal Studies, Cilt 16, Sayı 2, 2009, s. 621-645.
• Sturm, Douglas, “Constitutionalism: A Critical Apprecation and an Extension of the Political Theory of C. H. Mcllwain”, Minnesota Law Review, Cilt 54, 1969, s. 215-244.
• Teziç, Erdoğan, Anayasa Hukuku, Beta Yayınları, 26. Baskı, İstanbul, 2023.
• Thompson, Grahame F., The Constitutionalization of the Global Corporate Sphere?, Oxford University Press, Oxford, 2012.
• Topuzkanamış, Şafak Evran, “Anayasal Yoluyla Toplum Tasarımı ve İnşası: Anayasaların Gerçek Sahipleri ve Anayasacılık Süreçlerinde Birey”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 16, Sayı 2, 2014, s. 4989-5010.
• Tuck, Richard, “The Original Theory of Constitutionalism”, The Yale Law Journal, Cilt 127, 2018, s. 665-705. Uhma, Piotr, “The Constitutionalization of International Law After Liberalism”, Politeja, Sayı 75, 2021, s. 5-27.
• Ziller, Jacques, “The Constitutionalization of the European Union: Comparative Perspectives”, Loyola Law Review, Cilt 55, 2009, s. 413-447.
• Walker, Neil, “Postnational Constitutionalism and the Problem of Translation”, in J. H. H. Weiler ve Marlene Wind (Ed.), European Constitutionalism Beyond the State, Cambridge University Press, Cambridge ve New York, 2003, s. 27-54.