TÜRKİYE KIRSAL KALKINMA POLİTİKALARININ ANALİZİ

Yıl 2017, Sayı: 63, 209 - 227, 31.10.2017

Oktay Güven

Öz

Kırsal kalkınma sadece Türkiye’nin değil tüm gelişmekte olan ülkelerin ortak sorunu durumundadır. Bu sorun ekonomik performansın düşük kalmasına sebebiyet verdiği gibi, toplumsal huzuru da önemli düzeyde negatif etkilemektedir. Yoksulluğun kırsalda kente nazaran daha yaygın olması, kırdan kente göç olgusu, yaşam memnuniyet düzeyinin düşüklüğü, eğitim ve sağlık altyapısının yetersizliği kırsal kalkınma konusunda atılması gereken birçok adımın olduğunu göstermektedir. Bu araştırma Türkiye’de 2000 yılı sonrasında uygulanan kırsal kalkınma politikalarının kırsalın kalkınmasına ne derece etki ettiğini tespit ederek, kırın kalkınmasına ivme kazandırmak için bu politikaların tasarlanması ve uygulanması sürecine yönelik yapılması gereken değişikliklere işaret etmek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada kırsal kalkınma politikaları göç, yoksulluk, gelir dağılımı, kişi başına Gayri Safi Yurtiçi Hasıla payları, işgücü verileri, Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endeksi, illerde yaşam endeksi ve yaşam memnuniyetini kapsayan kriter grubu üzerinden analiz edilmiş ve kırın kente nazaran çok daha dezavantajlı bir durumda olduğu ortaya konulmuştur. Kırsal ve bölgesel kalkınma konusunda daha etkili politikaların oluşturulabilmesi, Türkiye’nin politika oluşturma sürecinde yukarıdan aşağıya (top down) yaklaşımı yerine aşağıdan yukarıya (bottom up) yaklaşımını benimsemesini, yereldeki kurumların beşeri kapasitelerini, yetkilerini ve bütçelerini artırmasını zorunlu kılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kırsal kalkınma, kalkınma politikası, yoksulluk, kırdan kente göç

Kaynakça

• Anlar M. Hüseyin Nail, (2008), Türkiye’de Kırsal Nüfusun Sosyo-Ekonomik Önemi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Yayınlanmış Doktora Tezi, İstanbul. Anríquez G.- Stamoulis K., 2007. Rural Development and Poverty Reduction: Is Agriculture Still the Key, http://www.fao.org/3/a-ah885e.pdf , (27.11.2016). Berber M., (2015), İktisadi Büyüme ve Kalkınma, 5. Baskı, Trabzon: Derya Kitapevi. Bıçkı D., (2011), Türkiye Kırsalında Yoksulluk Sorunu: Çanakkale Kocalar Köyü Örneği, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt/Vol. XXX, Sayı/No. 1, 2011, ss. 161-180. Breisinger C.- O. Ecker- P. Al-Riffai- R. Robertson-, R. Thiele- M. Wiebelt, (2011), Climate Change, Agricultural Production and Food Security: Evidence from Yemen, Kiel Working Paper No. 1747, November, Germany. Çalışkan S., (2010), Türkiye’de Gelir Eşitsizliği ve Yoksulluk, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, Sayı: 59, 2010/2, ss. 90–132. Çelik Z., (2005), Planlı Dönemde Türkiye’deki Kırsal Kalkınma Politika ve Uygulamaları Üzerine Bir Değerlendirme, Planlama,2005/2, ss. 61-71. Çelik Z., (2006), Türkiye’de Kırsal Planlama Politikalarının Geliştirilmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmış Doktora Tezi, İzmir. Çetin M., (2007), Yerel Ekonomik Kalkınma Yaklasımı ve Uluslararası Organizasyonlar, Yönetim ve Ekonomi, Cilt:14 Sayı:1, ss.153-170. Dahlman, C., 2015; A New Rural Development Paradigm For Developing Countries In The 21st Century, http://www.undp.org/content/dam/undp/library/development-impact/High-level%20Event/Carl_Dahlman_New%20rural%20development%20paradigm%20for%20developing%20countries%20%2021-09-2015%20final.pdf , (18.11.2016). DPT, (2000), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, http://www.kalkinma.gov.tr/Pages/KalkinmaPlanlari.aspx, (10.02.2017). DPT, (2006), Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı, http://www.kalkinma.gov.tr/Pages/KalkinmaPlanlari.aspx, (10.02.2017). European Commission, (2006), The Leader Approach: A Basic Guide, http://ec.europa Furat M., (2013), Küresel Politika Değişimleri ve Türkiye’de Kırsal Kalkınma, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 2013 12(3), ss. 589-610. Gülçubuk B.- Yıldırak N.- Kızılaslan N.- Özer D.- Kan M.- Kepoğlu A., (2015), Kırsal Kalkınma Paradigması ve Yeni Arayışlar. Türkiye Ziraat Mühendisliği VIII. Teknik Kongresi, 12-16 Ocak, Ankara, ss.1-19. Gürlük S., (2001), Dünyada Ve Türkiye’de Kırsal Kalkınma Politikaları ve Sürdürülebilir Kalkınma, Uludağ Üniversitesi İktisat Fakültesi Dergisi, Cilt:19, Sayı: 4 Kış Dönemi Aralık 2001, ss. 1-12. Kalkınma Bakanlığı, (2013a). Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018, http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/Kalknma%20Planlar/Attachments/12/Onuncu%20Kalk%C4%B1nma%20Plan%C4%B1.pdf, (12.02.2017). Kalkınma Bakanlığı, (2013b), İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (SEGE-2011), http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/Yaynlar/Attachments/341/2003-05.pdf , (12.03.2017). Kaynak M., (2011), Kalkınma İktisadı, 4. Baskı, Ankara: Gazi Kitapevi. Miller S.R., 2014. Three Legal Approaches to Rural Economic Development, https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2446580, (15.11.2016) Nemes G., (2005), Integrated Rural Development The Concept and Its Operation, Magyar Tudományos Akadémia Discussion Papers, 2005/6, August, Budapest. OECD, (2006), Investment Priorities for Rural Development, https://www.oecd.org/regional/regional-policy/Investment-Priorities-for-Rural-Development.pdf, (17.11.2016) Öztürk Ş., (2008), Kırsal Yoksulluk ve Neo-Liberal Ekonomi Politikaları, Uluslararası Sosyal Arastırmalar Dergisi, Volume 1/5 Fall 2008, ss. 605-634. Tarım Bakanlığı, (2014a), Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi (2014-2020), http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/02/20150221-12-1.pdf, (01.03.2017). Tarım Bakanlığı, (2014b), Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı Kırsal Kalkınma (IPARD) Programı (2014-2020), http://www.ipard.gov.tr/Prog, (10.03.2017). TUİK, (2014), İstatistik Göstergeler Statistical Indicators 1923-2013, http://www.tuik.gov.tr/Kitap.do?metod=KitapDetay&KT_ID=0&KITAP_ID=160, (18.03.2017). Van Der Ploeg J. D.- Renting H.- Brunori G.- Knickel K.- Mannion J.-Marsden T.- de Roest K.- Sevilla-Guzmán E., Ventura F., (2000), Rural Development: From Practices and Policies towards Theory, Sociologia Ruralis, Vol 40, Number 4, October 2000, ss. 391-408. Yalçın Güneş E.- Fatma Ö.Kara, 2016, Kırsal Göç ve Tarımsal Üretime Etkileri. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 20(2), ss. 154-158. Yılmaz M., 2012. Türkiye’de Kırsal Nüfusun Değişimi ve İllere Göre Dağılımı (1980-2012), Doğu Coğrafya Dergisi - 33, ss.161-188. İnternet Kaynakları http://www.fao.org/faostat/en/#data, (11.10.2016). http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24561, (19.03.2016) http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1059 (18.03.2017) http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist, (21.02.2017) http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist, (21.02.2017) http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=16083, (21.02.2017) http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24920, (17.01.2017) http://rapory.tuik.gov.tr/28-02-2017-08:51:56-16443071061676356200966098357.xls, (28.02.2017) http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1007, (28.02.2017) http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1007, (01.03.2017) http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1106 , (15.03.2017)