TELEVİZYON REKLAMLARINDA ORYANTALİST SÖYLEM: MNG KARGO VE TÜRKCELL REKLAMLARI ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Sayı: 69, 95 - 113, 06.11.2018

Nural İmik Tanyıldızı , Uğur Kaya

Öz

Toplumun ve toplukların gelişmesinde şüphesiz ki
iletişimin büyük bir rolü vardır. İlkel toplumlardan, sanayi toplumlarına kadar
olan süreç içeresinde ve sonrasında kitle iletişim araçlarının yadsınamaz bir
payı bulunmaktadır. Kitle iletişim araçlarının topluma ulaşma kolaylığı ve
kitleleri etki altına alma gücü dikkate alındığında reklamın birey ve kitleler
üzerinde ki etkisi de net bir şekilde karşımıza çıkmaktadır. Reklam sektörü gün
geçtikçe farklı kaynak ve alanlardan beslenerek günlük yaşantımız içerisinde
yer edinmektedir.
Batı’nın Doğu hakkında ortaya koyduğu Oryantalizm, sanat, bilim, edebiyat,
siyaset gibi birçok alanda kendini göstermektedir. Bu alanlardan biri olan reklamlarda
da oryantalizmin izlerine rastlamak mümkündür. Bu araştırmada Türk
televizyonlarında sunulan reklamlardaki oryantalist söylem incelenmiştir. Araştırmanın
amacını gerçekleştirmek için iki televizyon reklamı seçilmiştir.
Göstergebilimsel çözümleme yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen veriler ile seçilen
reklamlarda, Batılı ve Doğulu kimliklerin temsil edilme biçimleri tespit
edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Reklam, İdeoloji, Oryantalizm, Kitle İletişim Araçları, Göstergebilim

Kaynakça

• Althusser, L. (2006). Devlet ve Devletin İdeolojik Aygıtları. Çeviren: Alp Tümertekin. 2. Baskı. İstanbul: İthaki Yayınları. Barthes, R. (1993). Göstergebilimsel Serüven, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Batı, U. (2005). Bir Anlam Yaratma Süreci Ve İdeolojik Yapı Olarak Reklamların Göstergebilim Bir Bakış Açısıyla Çözümlenmesi, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi Aralık , Cilt : 29 No:2 175-190 Baudrıllard, J. (2004). Tüketim Toplumu, İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Bircan, U. (2015). Roland Barthes ve Göstergebilim, SBARD, Yıl:13, Sayı:26, ss:17-41. Blommaert, J. (2003), Discourse. Cambridge University Press, Cambridge. Carnoy, M.(2001). “ Gramsci ve Devlet” . Praksis Dergisi. Sayı:3. ss. 252-278. Chaudhuri, Maitrayee (2001). Gender And Advertısements: The Rhetorıc Of Globalısatıon, Women’s Studies International Forum,Pergamon, Vol. 24, No. 3/4, pp. 373–385. Cook, G. (2001). The Discourse of Advertising, second ed. Routledge, New York. Çelik, N. B, (2005). İdeolojinin Soykütüğü 1: Marks ve İdeoloji. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları. Dağdaş, B. (2003), Reklamı Okumak, Ankara: Ütopya Yayınları. Eren ,G. (2013), Edward Saıd: Oryantalist Söylem Analizinin Metodolojik Temelleri, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Anabilim Dalı Doktora Tezi. Erkan, E. (1998),” Reklam, Reklamcılık, Siyasal Reklam ve Kampanya Oluşumu”, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Erdoğan, İ. (2005). İletişimi Anlamak. Ankara: Erk Yayınları. Eagleton, T. (1991). “İdeoloji”, İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Hasekioğlu. S. (2008). “Reklam ve ideoloji yazılı basında yer alan reklamlara gösterge bilimsel bir inceleme”, Ankara Üniversitesi Sos.Bil.Ens.Yüksek Lisans Tezi. John, Deborah Ashabai Fredericks (2015), Language choice and ideology: Examining the use of theMalay language in English newspaper advertisements in Malaysia, Language & Communication 43, 87–101. Kalın, İ. (2007). İslam ve Batı, İstanbul: İSAM Yayınları. Karaman, E. (2017). “Roland Barthes ve Charles Sonders Peirce’in göstergebilimsel yaklaşımlarının karşılaştırılması”, İstanbul, Aydın Üniversitesi Dergisi. Sayı:34, ss:25-36. Köse M. , Küçük M. (2015), Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi (The Journal of Social and Cultural Studies) Cilt/Volume: I, Sayı/Issue: 1, Yıl/Year: 2015, ss. 107-127 Limerick, Nicholas (2012), Recontextualizing ideologies about social difference in New YorkSpanish-language newspaper advertising, Language & Communication 32 (2012) 312–328. Marks, K. ve Engels, F. (2004), “Alman İdeolojisi”, Çeviren: Sevim Belli. 5. Baskı. Ankara: Sol Yayınları. Mooney, A. 2011). What is language? In: Mooney, A.P., Stilwell, Jean, LaBelle, Suzanne, Henriksen, Berit Engoy, Eppler, Eva, Irwin, Anthea, Pichler, Pia,Preece, Sian, Soden, Satori (Eds.), Language, Society & Power: An Introduction. Routledge, London, pp. 1–23.
• Rifat, M. (2009). Göstergebilimin ABC’si. İstanbul: Say. Slayden, D., 1999. Soundbite Culture: The Death of Discourse in a Wired World. SAGE Publications, London. Twitchell, J.B., (1996). Adcult USA: The Triumph of Advertising in American Culture. Columbia University Press, Columbia. Ünal, M.F, (2016). “Göstergebilimin Serüveni”, Aksaray Üniversitesi, İslami İlimler Fakültesi Dergisi, Aralık, Cilt:3, Sayı:6, ss:379-398. Üşür, S., S. (2008), “İdeolojinin Serüveni: Yanlış Bilinç ve Hegemonyadan Söyleme”, 2. Baskı. Ankara: İmge Kitabevi. Williamson. J.” Reklamlarda Anlam ve İdeoloji” Ütopya Yayınları, 1. Baskı, Ankara,2001,s.12.