ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN PSİKOLOJİK SAĞLAMLIKLARININ BAŞA ÇIKMA STRATEJİLERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Sayı: 71, 157 - 169, 19.03.2019

Ahmet Bedel , Gökhan Güler

Öz

Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin başa
çıkma stratejileri ve psikolojik sağlamlıklarının cinsiyete göre farklılaşıp
farklılaşmadığını belirlemek, bu değişkenler arasındaki ilişkiyi incelemek
ayrıca başa çıkma stratejilerinin psikolojik sağlamlık puanlarını açıklamada anlamlı bir yeri olup olmadığını belirlemektir. Bu amaçla, 398
ortaokul öğrencisine Ergenler İçin Başa Çıkma Ölçeği ve Çocuk ve Genç Psikolojik
Sağlamlık Ölçeği uygulanmıştır. Araştırmanın istatistiksel analizlerinde, bağımsız t testi, pearson momentler çarpım korelâsyonu ve regresyon
analizi tekniği kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre, erkek ve kız öğrenciler arasında psikolojik
sağlamlık puan ortalamalarında anlamlı farklılığın olduğu, psikolojik sağlamlık puanlarının en
güçlü yordayıcısının aktif başa çıkma stratejisi olduğu görülmüştür. Bu
bilgiler ışığında, öğrencilerin yapıcı ve işlevsel başa çıkma stratejilerini
arttırmaya yönelik yapılması planlanan rehberlik ve psikolojik danışma
hizmetlerinde bireysel ve grup rehberliği etkinliklerine yer verilmesinin
önemine vurgu yapılarak tartışılmış ve bu konuda yapılacak sonraki araştırmalar
için önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ortaokul öğrencileri, başa çıkma stratejileri, psikolojik sağlamlık

AN EXAMİNATİON OF THE PSYCHOLOGİCAL RESİLİENCE OF THE MİDDLE SCHOOL STUDENTS İN TERMS OF THE COPİNG STRATEGİES

Öz

The
aim of this study is to determine the changes of coping strategies of middle
school students’ resilience according to gender; to examine relations between
these variables, and determine whether these strategies have a meaningful role
in explaining resilience scores. For this purpose, Kidcope and Child and Youth
Resilience Measure Scale have been applied to 398 middle school students. In
line with these purposes, Independent Samples T Test, the Pearson
product-moment correlation coefficient and regression analysis have been used.
According to the results of this study it has been demonstrated that meaningful
differences between male and female students’ the average points of Child and
Youth Resilience Measure. Also it has been seen that resilience is the most
powerful predictor of the active coping strategy. In the light of these
results, it has been discussed that the importance of emphasizing the
importance of providing individual and group guidance activities in the
guidance and psychological counseling services planned to increase the
constructive and functional coping strategies of the students. Finally, suggestions
on these issues have been made for further research on this issue.

Anahtar Kelimeler

Middle school students, coping strategies, resilience

Kaynakça

• Akdoğan, B., & Yalçın, S. B. (2018). Lise öğrencilerinin psikolojik dayanıklılık ve çatışma çözme davranışlarının öznel iyi oluşlarını yordaması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (46), 174-197. Algünerhan, R. G. (2017). 12-14 yaşındaki ergenlerde algılanan ana baba tutumları benlik algısı ve psikolojik sağlamlık. Yüksek lisans tezi, Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Arslan, G. (2015). Çocuk ve genç psikolojik sağlamlık ölçeği’nin (ÇGPSÖ) psikometrik özellikleri: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 16(1), 1-12. Arslan, G. (2015). Ergenlerde psikolojik sağlamlık: Bireysel koruyucu faktörlerin rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(44), 73-82. Atasayar, M., & Güler, N. (2012). A study of the relationship between problem solving skills level and the loneliness level of the elementary and high school students. International Journal of Educational Researchers, 3(2), 10-16. Bedel, A., Işık, E., & Hamarta, E. (2014). Psychometric properties of the KIDCOPE in Turkish adolescents. Egitim ve Bilim, 39(176), 227-235. Benard, B. (1991). Fostering resiliency in kids: Protective factors in the family, school, and community. Portland, OR: Northwest Regional Educational Laboratory. Boyden, J., & Mann, G. (2005). Children’s risk, resilience, and coping in extreme situations. (Ed. M. Ungar). Handbook for working with children and youth: Pathways to resilience across cultures and contexts (pp. 3-26). London: Sage Publications. Brooks, R., & Goldstein, S. (2004). The power of resilience: A chieving balance, confidience, and personal strength in your life. New York: McGraw-Hill. Büyüköztürk, Ş. (2006). Sosyal bilimler için veri analizi. Ankara: PegemA Yayıncılık Davey, M., Eaker, D. G., & Walters, L. H. (2003). Resilience processes in adolescents: Personality profiles, self-worth, and coping. Journal of Adolescent Research, 18(4), 347-362. Dekovic, M. (1999). Risk and protective factors in the development of problem behavior during adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 28(6), 667-685. Dumont, M., & Provost, M. A. (1999). Resilience in adolescents: Protective role of social support, coping strategies, self-esteem, and social activities on experience of stress and depression. Journal of Youth and Adolescence, 28(3), 343-363. Dündar, Ü. (2016). Lise öğrencilerinin psikolojik dayanıklılık ve öfke ifade tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Gaziosmanpaşa ilçesi örneği. Yüksek lisans tezi, Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Earvolino-Ramirez, M. (2007). Resilience: A concept analysis. Nursing Forum, 42(2), 73-82. Eray, E. C. (2016). Ergenlerde benlik imgesi ile psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Erdem, A. R., & Genç, G. (2014). Lise öğrencilerinin problem çözme becerilerine ilişkin görüşleri. Turkish Journal of Educational Studies, 1(2), 1-21. Eskin, M. (2014). Sorun çözme terapisi: Kuram, araştırma, uygulama. 3. Baskı. Ankara: HYB Basım Yayın. Feldman, R. S. (2000). Essentials of understanding psychology. Boston: McGraw-Hill. Folkman, S., & Lazarus, R. S. (1986). Stress process and depressive symptomatolog. Journal of Abnormal Psychology, 95(2), 107-113. Galatzer-Levy, I. R., Burton, C. L., & Bonanno, G. A. (2012). Coping flexibility, potentially traumatic life events, and resilience: A prospective study of college student adjustment. Journal of Social and Clinical Psychology, 31(6), 542-567. Garmezy, N., & Masten, A. S. (1986). Stress, competence, and resilience: Common frontiers for therapist and psychopathologist. Behavior Therapy, 17(5), 500-521. Gizir, C. A., & Aydın, G. (2007). A literature review of studies on resilience, risk, and protective factors. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(28), 113-128. Greene, R. R. (2002). Human behavior theory: A resilience orientation. (Ed. R.R. Greene). Resiliency: An integrated approach lo practice, policy, and research (pp. 1-27). Washington, DC: National Association of Social Workers Press. Gündaş, A., & Koçak, R. (2015). Lise öğrencilerinde psikolojik sağlamlığın yordayıcısı olarak benlik kurgusu. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 795-802. Güngüz, S. (2017). Ortaöğretim öğrencilerinin stresle başa çıkma tarzları, kontrol odağı ve psikolojik dayanıklılık düzeylerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Kanak, M., & Doğan Arslan, A. (2018). Lise öğrencilerinin algıladıkları duygusal istismar düzeyi ile psikolojik sağlamlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 8(2), 187-201. Karaırmak, Ö. (2006). Psikolojik sağlamlık risk faktörleri ve koruyucu faktörler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 129-139. Kinard, E. M. (1998). Methodological ıssues in assessing resilience in maltreated children 1 2 3. Child Abuse & Neglect, 22(7), 669-680. Klohnen, E. C. (1996). Conceptual analysis and measurement of the construct of ego-resiliency. Journal of Personality and Social Psychology, 70(5), 1067-1079. Koç Yıldırım, P. (2014). Ergenlerde psikolojik dayanıklılık ile benlik kurusu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Lansford, J. E., Malone, P. S., Stevens, K. I., Dodge, K. A., Bates, J. E., & Pettit, G. S. (2006). Developmental trajectories of externalizing and internalizing behaviors: Factors underlying resilience in physically abused children. Development and Psychopathology, 18(1), 35-55. Liebenberg, L., Ungar, M., & LeBlanc, J. C. (2013). The CYRM-12: A brief measure of resilience. Canadian Journal of Public Health, 104(2), 131-135. Liebenberg, L., Ungar, M., & Van de Vijver, F. R. R. (2012). Validation of the cChild and Youth Resilience Measure-28 (CYRM-28) among canadian youth with complex needs. Research on Social Work Practice, 22(2), 219-226. Luthar, S. S., & Zigler, E. (1991). Vulnerability and competence: A review of research on resilience in childhood. American Journal of Orthopsychiatry, 61(1), 6-22. Luthar, S. S., Cicchetti, D., & Becker, B. (2000). The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71(3), 543-562. Maluccio, A. (2002). Resilience: A many-splendored construct? American Journal of Orthopsychiatry, 72(4), 596-599. Masten, A. S. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development. American Psychologist, 56(3), 227-238. Milli Eğitim Müdürlüğü (2006). Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Genelge No: 2006/26. Milli Eğitim Bakanlığı (2017). Danışmanlık tedbiri uygulamaları el kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. Norris, F. H., Stevens, S. P., Pfefferbaum, B., Wyche, K. F., & Pfefferbaum, R. L. (2008). Community resilience as a mataphor, theory, set of capacities, and strategy for disaster readiness. American Journal of Community Psychology, 41(1-2), 127-150. Nota, L., Heppner, P. P., Ginevra, M. C., Ferrari, L., Heppner, M. J., & Soresi, S. (2013). Development of the problem solving inventory with Italian youth. International Perspectives in Psychology: Research, Practice, Consultation, 2(3), 181-193. Nota, L., Heppner, P. P., Soresi, S., & Heppner, M. J. (2009). Examining cultural validity of the problem-solving ınventory (PSI) in Italy. Journal of Career Assessment, 17(4), 478-494. Oktan, V. (2008). Üniversite sınavına hazırlanan ergenlerin psikolojik sağlamlıklarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Doktora tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon. Olsson, C. A., Bond, L., Burns, J. M., Vella-Brodrick, D. A., & Sawyer, S. M. (2003). Adolescent resilience: A concept analysis. Journal of Adolescence, 26(1), 1-11. Önder, A., & Gülay, H. (2008). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin psikolojik sağlamlığının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (23), 192-197. Önder, F. C., Yıldırım, S. Y., & Arslan, A. (2018). Lise öğrencilerinde psikolojik dayanıklılığın akademik erteleme üzerindeki rolü. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(57), 380-387. Özbulak, B. E., Aypay, A., & Aypay, A. (2011). Ortaöğretim öğrencilerinin problem çözme ve atılganlık becerilerinin bazı değişkenlerle ilişkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(36), 77-93. Pilowsky, D. J., Zybert, P. A., & Vlahov, D. (2004). Resilient children of injection drug users. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 43(11), 1372-1379. Rouse, K. A. G., Ingersoll, G. M., & Orr, D. P. (1998). Longitudinal health endangering behavior risk among resilient and nonresilient early adolescents. Journal of Adolescent Health, 23(5), 297-302. Rutter, M. (1990). Psychosocial resilience and protective mechanisms. (Ed: J.E. Rolf, A.S. Masten, D. Cicchetti, K. Nuechterlein ve S. Weintraub). Risk and protective factors in the development of psychopathology. New York: Cambridge University Press. Sameroff, A. J. (1998). Environmental risk factors in infancy. Pediatrics, 102(5), 1287-1292. Santrock, J. W. (2012). Ergenlik. (Çev. Ed. Doç. Dr. D. Müge Siyez). 14. Baskı. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. Scheier, M. E., & Carver, C. S. (1987). Dispositional optimism and physical well‐being: The influence of generalized outcome expectancies on health. Journal of Personality, 55(2), 169-210. Schoon, I., Parsons, S., & Sacker, A. (2004). Socioeconomic adversity, educational resilience, and subsequent levels of adult adaptation. Journal of Adolescent Research, 19(4), 383-404. Schrumpf, F., Crawford, D. K. & Bodine, R. J. (2007). Okulda çatışma çözme ve akran arabuluculuk. (Çev: F. G. Akbalık ve B. D. Karaduman). Ankara: İmge Kitabevi. Sezen, G., & Paliç, G. (2011, April). Lise öğrencilerin problem çözme becerisi algılarının belirlenmesi. Second International Conference on New Trends in Education and Their Implications bildiriler kitabı içinde (s. 1689-1695). Türkiye: Antalya. Smokowski, P. R., Reynolds, A. J., & Bezruczko, N. (1999). Resilience and protective factors in adolescence: An autobiographical perspective from disadvantaged youth. Journal of School Psychology, 37(4), 425-448. Spirito, A., Stark, L. J., & Tyc, V. L. (1994). Stressors and coping strategies described during hospitalization by chronically ill children. Journal of Clinical Child Psychology, 23(3), 314-322. Spirito, A., Stark, L. J., & Williams, C. (1988). Development of a brief coping checklist for use with pediatric populations. Journal of Pediatric Psychology, 13(4), 555-574. Terzi, Ş. (2005). Öznel iyi olmaya ilişkin psikolojik dayanıklılık modeli. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Thompson, R. W., Arnkoff, D. B., & Glass, C. R. (2011). Conceptualizing mindfulness and acceptance as components of psychological resilience to trauma. Trauma, Violence, & Abuse, 12(4), 220-235. Turgut, Ö., & Eraslan Çapan, B . (2017). Ergen psikolojik sağlamlık düzeyinin yordayıcıları: Algılanan sosyal destek ve okul sağlılığı. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (44), 162-183. Werner, E. E. (1995). Resilience in development. Current Directions in Psychological Science, 4(3), 81-84. Werner, E. E., & Smith, R. S. (1982). Vulnerable but invicible: A longitidudinal study of resilient children and youth. New York: McGraw-Hill. Yıldırım, A., Hacıhasanoğlu, R., Karakurt, P., & Türkleş, S. (2011). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri ve etkileyen faktörler. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 905-921. Yıldırım, P. K., Yıldırım, E., Otrar, M., & Şirin, A. (2015). Ergenlerde psikolojik dayanıklılık ile benlik kurgusu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 42(42), 277-297. Yöndem, Z. D. & Bahtiyar, M. (2016). Ergenlerde psikolojik dayanıklılık ve stresle baş etme. The Journal of Academic Social Science Studies, (45), 53-62.