Mahmud Tai bin Muhammed’s Sharh Of Gulistan

Yıl 2019, Sayı: 71, 191 - 203, 19.03.2019

Sümeyye Güldenoğlu

Öz

It
is adjusted that the 16th century is the most fruitful period of the genre
sharh (commentary) in the classical Turkish literature. In this century, it’s
seen that there have been commentaries written on Arabic and Persian works,
besides Turkish ones. Among Persian works, Saadi Shirazi’s work called Gulistan
took place near the top. The commentaries for this work had started to be
written in 16th century and have continued uninterruptedly until the late 19th
century by different commentators. Mahmud Tai bin Muhammed was one of the 19th
century commentators of Gulistan. In this research firstly we are going
to introduce Mahmud Tai bin Muhammed and his work called Sharh of Gulistan
(The Commentary of Gulistan). However, by comparing his method with one of the
16th century  commentators Sudi Bosnavi’s
method of commentary we are going to examine his method of commentary and his
purpose of commenting the Gulistan.

Anahtar Kelimeler

Saadi, Mahmud Tai, Sudi, Gulistan, Sharh, Commentary

MAHMUD TÂÎ BİN MUHAMMED’İN(v.1268/1851) ŞERH-İ GÜLİSTÂN’I

Öz

Klasik
Türk edebiyatında şerh türünün en velûd dönemi, genel itibarla 16. yüzyıl
olarak tespit edilir. Bu yüzyılda Türkçe eserlere yapılan şerhlerin yanında,
Arapça ve Farsça eserlerin de şerh edildiği görülür. Türkçe olarak şerh edilen
Farsça eserlerin ilk sıralarında Şeyh Sa’dî Şirâzî’nin Gülistân adlı
eseri gelmektedir. Bu esere 16. yüzyılda yapılmaya başlanan şerhler 19. yüzyıla
kadar hiç durmadan farklı şarihler tarafından yapılmaya devam etmiştir. Gülistân’ı
19. yüzyılda şerh eden şarihlerden birisi de Mahmud Tâî bin Muhammed’dir. Bu
çalışmada ilk olarak Mahmud Tâî bin Muhammed ve onun eseri Gülistân şerhi
tanıtılacaktır. Daha sonra şerhinde uyguladığı şerh metodu 16. yüzyılın önemli
şârihlerinden Sûdî Bosnevî’nin Gülistân şerhinde uygulamış olduğu şerh
metodu ile karşılaştırılarak incelenecek ve şârihin eseri şerh etme amacı
belirlenmeye çalışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Sa’dî, Mahmud Tâî, Sûdî, Gülistân, Şerh

Kaynakça

• AÇAR, B. G. (2016) Sûdî-i Bosnevî’nin Ölüm Tarihi Meselesi. Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi, 2(4),185-196. CANPOLAT, H. (2000) Lâmi’î Çelebi’nin Şerh-i Dibâce-i Gülistân’ı. Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi. İzmir. CANPOLAT, H. (2006) Sa’dî’nin Gülistân Önsözüne Yapılan Türkçe Şerhlerin Karşılaştırmalı İncelenmesi. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi. İzmir. ÇİÇEKLER, M. (2008) Sa’dî Şirâzî. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 35,405-407. DURU, R. (2007) Modern Metin Çözümleme Teknikleri Bakımından Şerh Geleneği Ve İsmail Hakkı Bursevî. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi. İzmir. EBTÂHÎ, S. N. (1384) Arâ’-i Terbiyyet-i Sa’dî. Faslnâme-i Âmûze, (24), 12-20. EL-BAĞDÂDÎ, İ. P. Hediyyetü’l- Ârifîn. 2.cilt. Dâru İhyâ’u’t-Terâsi’l-Arabî, Beyrut. EL-BAĞDÂDÎ, İ. P. Îzâhu’l- Meknûn. 2.cilt. Dâru İhyâ’u’t-Terâsi’l- Arabî, Beyrut. KANAR, M. (2002) Gülistân. Şule Yayınları, İstanbul. MAHMUD Tâî bin Muhammed el-Bağdâdî el- Hanefî. Şerh-i Gülistân. Milli Kütüphane.nr. 9036. MOST,W.G.(2014) Şerhlere Kuramsal Bir Bakış.( Çev.Murat Umut İnan) Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları IX, Metnin Halleri:Osmanlıda Telif, Tercüme Ve Şerh,452-465. REHBER, H. H.(1997) Gülistân’ı Sa’dî. İntişârât-ı Safâ Alişâh, Tahran. SADRU’L-HUFFÂZ, S. M.(1385) Avâmil-i Terbiyyet Der-Bâbhâ-yi Heftom u Heştom-i Gülistân-i Sa’dî. Mecelle-i Dânişkede-i Edebiyyât u Ulûm-i İnsânî Dânişgâh-i Tehrân, (177),153-172. SÂMÎ, A. (1346) Şinâsâ-yı Sa’dî der-Avrupa. Hüner u Merdom, (61),2-5. SARAÇ, Y. (2006) Şerhler. Türk Edebiyatı Tarihi, 2,121-132. ¬TAŞÇI CANPOLAT, H.(2014) Türkçe Edebi Şerhlerde Amaç ve Yöntemler. Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları IX, Metnin Halleri: Osmanlıda Telif, Tercüme Ve Şerh,72-97. TİRMİZÎ, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ. Sünenü’t-Tirmizî. (Çev. Osman Zeki Mollamehmetoğlu) 3.cilt. Yunus Emre Yayınevi, İstanbul. YAZAR, S.(2011) Anadolu Sahası Klasik Türk Edebiyatında Tercüme Ve Şerh Geleneği. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi. İstanbul. YAZICI, T.(1996) Gülistân. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 14, 240- 241. YILMAZ, O. (2008) 16. Yüzyıl Şârihlerinden Sûdî-i Bosnevî Ve Şerh-i Gülistân’ı. DoktoraTezi. Marmara Üniversitesi. İstanbul. ¬¬YILMAZ, O. (2011) Bir Münekkit Var Şarihten İçeri Türk Şerh Edebiyatında “ Reddiye” Geleneği Ve Sûdî-i Bosnavî Örneği. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, (7),107-154.