Artvin İli, Şavşat İlçesi, Yukarı Koyunlu (Süles) Köyünden Derleme Sözlüğü’ne Katkılar

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 1, 37 - 52, 31.07.2019

Kürşad Kara , Ferdi Güzel

https://doi.org/10.22466/acusbd.559647

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmanın amacı somut olmayan kültür mirasından biri olan söz
varlığını derlemek ve kayıt altına almaktır. 
Söz varlığını tespit etmek için saha Artvin ili, Şavşat ilçesi, Yukarı
Koyunlu köyü (Süles) olarak belirlenmiştir. Bu köyün belirlenmesindeki temel
etkenler; köyün dağ köyü olması, merkezden uzak olduğu için ağız özelliğini
koruyor olması ve bugüne kadar benzer türde yapılan araştırmalarda bu yöreye
ait doğrudan bir derlemenin yapılmamasıdır. Nitel
araştırma modeline göre hazırlanmış bu çalışmada kültür analizi deseni
kullanılmıştır. Çalışma sonucunda Derleme
Sözlüğü’nde olmayan kelimelere rastlanılmıştır. Ayrıca daha önce yapılan
çalışmalarda derlenen bazı kelimelerin anlamlarında yanlışlığın olduğu
görülmüştür. Son olarak da daha önce tespit edilen bazı kelimelerin farklı
anlamları da ortaya konmuştur. Derlenen kelimeler, Şavşat ilçesine bağlı olan
Yukarı Koyunlu köyünün Doğu grubu ağızlarının özelliklerini taşıdığını
göstermektedir. Yukarı Koyunlu ağzında başta Gürcüce olmak üzere bazı yabancı
kökenli kelimelerin varlığının tespiti bu yörenin tarihi geçmişi hakkında da
bizlere birçok ipucu vermektedir.

Anahtar Kelimeler

Yukarı Koyunlu, Artvin, Şavşat, söz varlığı

Contributions from Yukari Koyunlu (Sules) Village in Savsat District of Artvin Province to Dictionary Compilation

Öz

The
purpose of this study is to compile and record the vocabulary which is one of
the intangible cultural heritage. In order to determine the vocabulary, Yukari
Koyunlu (Sules) village in Savsat district of Artvin province was selected as
the area.  The main factors in
determining this village are that it is a mountain village, and it has
preserved its localism as it is far from the centre, and there has not been a direct
compilation in similar researches up to the present made. In this study which
was prepared according to qualitative research model, culture analysis pattern
was used. As a result of the study, some words that did not exist in Dictionary
Compilation were discovered. In addition, it was seen that some words compiled
in previous studies were inaccurate. Finally, the different meanings of some of
the words previously identified were also revealed. The compiled words indicate
that the village of Yukarı Koyunlu, which is connected to Savsat district,
carries the characteristics of the eastern group dialects. The detection of the
presence of some foreign words, especially Georgian, in the Yukarı Koyunlu
mouth gives us many clues about the history of this region.

Anahtar Kelimeler

Artvin, Savsat, Yukari Koyunlu, Vocabulary

Kaynakça

• Arısoy, İ. (2010). Gürcüce-Türkçe sözlük. Ankara: TDK
• Bläsing, U. (2006) “Türkiye Türkçesinin söz varlığından bir örnek: Kafkas dillerinden ödünç bazı sözcükler”. Türk Dilleri Araştırmaları Dergisi 16, 141-151.
• Bläsing, U. (2009). “Artvin yöresel sözlüğünden örnekler Türkiye Türkçesine etimolojik katkılar”. Türk Dilleri Araştırmaları Dergisi, 19, 17-31.
• Dankoff, R. (1995). Armenian loanwords in Turkish. Harrassowitz Verlag. Wiesbaden.
• Demiray, E. (2011). Ahıska Türkleri Ağzı. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kayseri.
• Güllüdağ, N. (2009). “Artvin ağzındaki Gürcüce kelimeler”, Türkiye Türkçesi ağız araştırmaları çalıştayı bildirileri 25-30 Mart 2008, Şanlıurfa, 237- 249, Ankara: TDK
• Karahan, L. (2011). Anadolu ağızlarının sınıflandırılması. Ankara: TDK
• Kırzıoğlu, F. (1976). Osmanlılar’ın Kafkas elleri’ni fethi (1451-1590). Ankara: Sevinç
• Kırzıoğlu, F. (1992). Yukarı-Kür ve Çoruk Boyları’nda Kıpçaklar. Ankara: Türk Tarih Kurumu
• Klimov, G. A. (1998). Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages. Mouton de Gruyter, Berlin.
• Muvahhid, Z. (2010). Artvin vilayeti hakkında ma’lûmât-ı umûmîye. Hazırlayan: Prof. Dr. Muammer Demirel, Artvin: Artvin Yusufeli Belediyesi
• Özdede, D. (1990). Karçal’dan Sahara’ya Şavşat. Şavşat: Yeni Büyük Dağıtım
• Parçalı, Ç. , Saral, H. , Yıldırım, M (1967). Artvin il yıllığı. Artvin: Güneş
• Polat, F. (2000). Şavşat ve yöresi ağızları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kayseri
• Şenol, S. (2015). Ardanuç ağzı. Bursa: Rota Barışçı
• Tietze, A. (1999). “Slavische Lehnwörter in der türkischen Volkssprache”. Anadolu Türkçesinde Yunanca, Islavca, Arapça ve Farsça ödünçlemeler. Hazırlayan: Mehmet Ölmez, İstanbul: Simurg
• Tokdemir, H. (1993). Artvin yöresi folkloru. Ankara.
• Turan, Z. (2006). Artvin ili Yusufeli ilçesi Uşhum Köyü ağzı. Ankara: TDK
• Tuncel, M. (1991). “Artvin”. İslam Ansiklopedisi, III, 420-422.İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı
• Yıldırım, A.,& Şimşek, H. (2011). Soysal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (8. Baskı) Ankara: Seçkin
• URL 1: https://savsat.bel.tr/koyler/yukari-koyunlu-koyu