A Survey on The Work Named “Su’âl ve Cevâblı Tefeʾül-nâme Yâhûd Kolay Remiller” In The Context of The Tradition of Tefa’ul

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 2, 105 - 128, 31.12.2021

Hulusi Eren

https://doi.org/10.22466/acusbd.1031311

Cited By: 1

Öz

Throughout history, people have been curious to learn the unknown. This curiosity led him to some activities in pursuit of knowing some events of the universe or his own future. The tradition of fortune-telling is one of these activities. With the word fortune-telling which defines all mysterious activities that aim to give information about the future and human character the tradition of tefa'ul, which means to tire of goodness and expresses rather optimistic expectations has emerged. The answer to the question of whether a job to be started, a wish to be realized or a journey to be embarked on is beneficial is sought with tefa'ul. Tefa'ul can be done with different methods such as horoscope, flower fortune, palmistry and sand fortune. However from the book, tefa'ul is the most frequently performed. After some rituals such as making ablution and praying, an answer is sought to the question of whether the intention is good or evil which is kept from some books such as the Holy Qur'an and Masnavi as well as some books such as Hafiz and Örfî divans and Sa'di's Gülistan. Apart from these there are also tefa'ul books written. The printed work named Su’âl ve Cevâblı Tefe'ül-nâme Yâhûd Kolay Remiller is one of them. In this study, the emergence of the tefa'ul tradition and its examples in Ottoman poetry will be discussed in general terms. Then the purpose of writing the work in question its form and content will be examined and at the end of the study the transcript of the work will be included.After some rituals such as making ablution and praying, an answer is sought to the question of whether the intention is good or evil which is kept from some books such as the Holy Qur'an and Masnavi as well as some books such as Hafiz and Örfî divans and Sa'di's Gülistan. Apart from these there are also tefa'ul books written. The work named Su’âl ve Cevâblı Tefe'ül-nâme Yâhûd Kolay Remiller is one of them. In this study, the emergence of the tefa'ul tradition and its examples in Ottoman poetry will be discussed in general terms. Then the purpose of writing the work in question its form and content will be examined and at the end of the study the transcript of the work will be included.

Anahtar Kelimeler

Fortune looking, tefa’ul tradition, classical Turkish literature, Ebunniyâzî Nazmî.

Tefe’ül Geleneği Bağlamında “Su’âl ve Cevâblı Tefe’ül-nâme Yâhûd Kolay Remiller” İsimli Eser Üzerine Bir İnceleme

Öz

Tarih boyunca insan, bilinmeyeni öğrenme merakı içinde olmuştur. Bu merak onu evrenin kimi hadiselerini ya da kendi geleceğini bilme peşinde bazı faaliyetlere sürüklemiştir. Fal bak(tır)ma geleneği bu faaliyetlerin başında gelmektedir. Özellikle gelecek ve insan karakteri hakkında bilgi verme amacı taşıyan bütün gizemli faaliyetleri tanımlayan fal kelimesiyle, hayra yorma manasına gelen ve daha ziyade iyimser beklentileri dile getiren tefe’ül geleneği ortaya çıkmıştır. Tefe’ül ile başlanılacak bir işin, gerçekleşmesi istenen bir dileğin ya da çıkılacak seferin hayırlı olup olmadığı sorusuna yanıt aranır. Tefe’ül yıldız falı, çiçek falı, el falı ve kum falı gibi farklı metotlarla yapılabilmektedir; ancak kitaptan tefe’ül, en sık başvurulanıdır. Abdest alıp dua etme gibi birtakım ritüellerden sonra Kur’ân-ı Kerîm ve Mesnevî başta olmak üzere Hâfız ve Örfî divanları ile Sa’di’nin Gülistân’ı gibi bazı kitaplardan tutulan niyetin hayır mı şer mi olduğu sorusuna cevap aranır. Bunların dışında yazılmış tefe’ül kitapları da bulunmaktadır. Suʾâl ve Cevâblı Tefeʾül-nâme Yâhûd Kolay Remiller isimli matbu eser de bunlardan biridir. Bu çalışmada önce tefe’ül geleneğinin ortaya çıkışı ve Osmanlı şiirindenki örnekleri genel hatlarıyla ele alınacaktır. Daha sonra söz konusu eserin yazılış amacı, şekil ve muhteva hususları incelenecek, çalışmanın sonunda ise eserin transkribe metnine yer verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Fal bakma, tefe’ül geleneği, klasik Türk edebiyatı, Ebunniyâzî Nazmî.

Kaynakça

• Ayverdi, İ. (2010). Misalli Büyük Türkçe Sözlük. Kubbealtı Neşriyat.
• Bahadır, S. C. (2020). Matbu Bir Remilnâme Örneği. SEFAD, 43, 221-242.
• Dikmen, M. & Çetin K. (2016). Klasik Türk Edebiyatında Tefe’ül Geleneği ve Kitap Falının Şiire Yansıması. Journal of Academic Social Science Studies JASS. 49, 191-204.
• Duvarcı, A. (1987). Türkiye’de Falcılık Geleneği ile Bu Konuda İki Eser “Falnâme-i Risâle-i Li Ca’fer-i Sadık ve “Tefe’ülnâme”. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Gülhan, A. (2015). Türk Edebiyatında Fal ve İsimlerle İlgili Bir Manzum Falname Örneği. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. 15, 195-222.
• Gür, N. (2012). Osmanlı Fal Geleneği Bağlamında Yıldıznâme, Falnâme ve Tâlînâme Metinleri. Milli Folklor, 96, 202-215.
• Kılıç, F. (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ, İnceleme-Metin. C. 2. İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yayınları.
• Kur’ân-ı Kerim Meali (2012). (haz. Altuntaş, H. ve Şahin, M.), Diyanet İşleri Başkanlığı.
• Sezer, S. (1998). Osmanlı’da Fal ve Falnameler. Milliyet Yayınları.
• Şanlı, İ. (2003). XVI. Yüzyıl Divan Şâiri Fedâyî ve Fâl-nâme-i Kur’ân-ı ‘Azîm’i. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 161-178.
• Şenödeyici, Ö. & Koşik H. S. (2017). Osmanlının Gizemli İlimleri-1 Kur’ân Falları ve Uzun Firdevsî’ye Ait Bir Örnek, Kesit Yayınları.
• Yavuz, A. F. & Özen, İ. (1972). (haz.). Osmanlı Müellifleri. C. 2. Meral Yayınevi.
• Temizkan, M. (2007). Bir Kur’ân Falı. Millî Folklor, 74, 70-74.
• Uzun, M. İ. (1995). “Falnâme”, TDV İslam Ansiklopedisi. TDV Yayınları, C.12, s. 141-145.
• Vural, H. (2017). Fal Bakma Geleneği ve Bir Fâl-ı Kur’ân. Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2, 95-114.
• Yeşilbağ, S. (2020). Edebî bir tür olarak falnâme ve mensûr bir Kur’ân falı örneği. RumeliDe Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi. 7, 367-379.
• Yorulmaz, H. (2017). (haz). Ziya Paşa, Tercî-i Bend ve Terkîb-i Bend. Şule Yayınları.
• URL1 (2021). Remil ilmi. Erişim Tarihi 01.11.2021, https://www.havasokulu.com/ebced-cifir-remil/761-remil-ilmi-nedir-genis-bilgi.html