BİLGİ MERKEZLERİNİN AFETLERDEN KORUNMASI: BİR STRATEJİK ACİL DURUM MODELİ ÖNERİSİ

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 15 - 25, 30.06.2020

Alpaslan Hamdi Kuzucuoglu , Yasin Şeşen

Öz

Bilgi merkezlerinin afetlerden etkilenme riski ve bilgi merkezlerinin afete karşı hazırlıklı olması konusunda literatürde çok sayıda çalışma bulunsa da afetlerin ve acil durumların çeşitliliği her bir olay üzerinde farklı hazırlanma ve müdahale modellerinin geliştirilmesini zorunlu kılar. Acil durum ve afetlerden bilgi merkezlerinin korunma standartlarında bu yapıların diğer yapılar gibi değerlendirilmektedir. Oysa bilgi merkezlerinde aynı anda çok sayıda insan ve çalışan bulunmaktadır ve bu durumda riski artırıcı bir faktördür. Bu nedenle, bu yapılarda öncelikli koruma standartlarının geliştirilmesi gereklidir. Kütüphaneler, arşivler, sanat galerileri, bilgi evleri, kıraathaneler, müzeler vb. bilgi merkezleri olan önemli kurumların içinde barındırdığı eserler (somut, basılı, elektronik vb.) bilimin, sanatın, teknolojinin gelişmesine katkıda bulunan mekanlardır ve kesinlikle her türlü afet riskinden korunmalıdırlar. Müzelerde sergileme ve depolama alanları; kütüphanelerde ise özellikle depolama bölümlerinde bulunan objeler çevresel nedenler, afetler ve insanlardan kaynaklanan çeşitli tehlikelerle karşı karşıyadırlar. Bu tehlikeler gereken önlemlerin alınmadığı durumlarda riske dönüşebilmekte ve objelerin ciddi zararlar görmesine neden olabilmektedir. Bu nedenle kütüphane, arşiv ve müze malzemesinin bozulmasına sebebiyet verebilecek olan faktörlerin öncelikli olarak belirlenmesi gerekir ve kurumların afetlere karşı hazırlıklı olması gerekmektedir. Aynı zamanda kurumlardan yararlanmakta olan tüm ziyaretçilerin/ kullanıcıların da can ve mal güvenliğinin sağlanması önemlidir. İnsan, obje, bina üçlüsünün acil durum, afet risklerinden öncelikle korunması konusunda da stratejik kararlar alınmalı ve uygulanmalıdır. Bu çalışmada; bilgi merkezlerinde acil durum ve afet riskleri üzerinde detaylı şekilde durulmuş ve bu risklere karşı alınması gereken önlemlere ilişkin bir acil durum modeli ortaya koyulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Afet, Acil Durum Modeli, Bilgi merkezleri, risk azaltma

PROTECTING INFORMATION CENTERS FROM DISASTERS: A STRATEGIC EMERGENCY MODEL PROPOSAL

Öz

Although there are many studies in the literature on the risk of information centers being affected by disasters and the preparation of information centers for disasters the diversity of disasters and emergencies necessitates the development of different preparation and response models for each event. These structures are evaluated like other structures in the standards of protection of information centers from emergencies and disasters. However, there are many people and employees in information centers at the same time which is a risk increasing factor. Therefore, priority protection standards need to be developed in these structures. Libraries, archives, art galleries, information houses, museums etc. and the objects (tangible, printed, electronic etc.) that are included in the information centers are places that contribute to the development of science, art and technology and they should definitely be protected from all kinds of disaster risks. Exhibition and storage areas in museums; especially objects located in storage areas in libraries, face various dangers caused by environmental causes, disasters and people based. These hazards can turn into risks when necessary precautions are not taken and cause serious damage to objects. For this reason, the factors that may cause the deterioration of library, archive and museum materials should be determined and institutions should be prepared for disasters. It is also important to ensure the safety of life and property of all visitors/users who benefit from the institutions. Strategic decisions should be taken and implemented to protect people, objects and the buildings trio from emergency and disaster risks. In this study; emergency and disaster risks have been elaborated in the information centers and an emergency model has been introduced regarding the measures to be taken against these risks.

Anahtar Kelimeler

Disaster, Emergency Model

Kaynakça

• Bayazıt, M., (2007). Mühendislikte Güvenilirlik ve Risk Analizi. İstanbul: Birsen Yayınevi.
• Benoit, G., Neirinc, D., (1987). Endüstriyel ve Tropikal Ülkelerin Arşiv Binalarında En Ekonomik Korunma Metot ve Vasıtaları. Ankara: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Dairesi Başkanlığı, 8.
• Gov. of Virgin Islands Archives and Records Management Unit Deputy Governor’s Office (2005). Archives and Records Management: Vital Records Protection, Disaster Preparedness And Recovery Guidelines. Erişim Adresi: https://gov.vg/sites/default/files/resources/vital_records_protection_and_disaster_preparedness_and_recovery.pdf
• IFLA (1999). Disaster Planning: Prevention, Preparedness, Response, Recovery Erişim Adresi: https://archive.ifla.org/VI/6/dswmedia/en/pdf/txt_sini.pdf
• ISO, ISO/IEC 31010 (2009). Risk Management - Risk Assessment Techniques. Geneva: ISO Standarts.
• Kuzucuoğlu A.H., (2014). “Arşiv ve Kütüphanelerdeki Risklere Yönelik Pasif Korumanın Önemi”. Türk Kütüphaneciliği, 28 (3), 338-351.
• Kuzucuoğlu A.H., Karatepe, Y., Tümer, E. (2015). “Koruma Altındaki Binalarda Sağlık-Güvenlik Parametreleri Açısından Tehlike Etmenleri”. UHBAB - Uluslararası Hakemli Beşerî ve Akademik Bilimler Dergisi, 14, 313-332.
• Murtagh, W.J., (2005). Archives Preservation Guidelines Erişim Adresi: https://www.aa.org/assets/en_US/en_archivespreservations.pdf
• OHS Legislation (2012). 6331 No. Occupational Health and Safety Law and Related Regulations.
• Ritzenthaler, M.L., (1990). Preservation of Archival Records: Holdings Maintenance at the National Archives, Technical Information Paper Number 6. Erişim Adresi: https://www.archives.gov/files/preservation/holdings-maintenance/table-of-contents.pdf
• Şentürk, B., (2013). Photographs as Archival Material-Arşiv Materyali Olarak Fotoğraflar, Türk Kütüphaneciliği 27, 4 (2013), 619-632.
• Şeşen Y., Kuzucuoğlu A. H., (2019). Yerel Yönetimlerde Kurumsal Arşivlerin Sürdürülebilirliği / Sustainability Of Corporate Archives In Local Governments, Journal of World of Turks, Cilt.11, ss.331-343, 2019
• The National Archives (2016). Archive Principles and Practice: An Introduction to Archives For Non-Archivists. Erişim Adresi: https://www.nationalarchives.gov.uk/documents/archives/archive-principles-and-practice-an-introduction-to-archives-for-non-archivists.pdf