TÜRKİYE’NİN UZAY ALANINDAKİ HUKUK POLİTİKALARINA YÖN VERMESİ GEREKEN TEMEL İLKELER

Yıl 2022, Sayı: 68, 153 - 165, 21.06.2022

Tuğrul Çakır

Öz

Devletler, geçmişte olduğu gibi, şirketler üzerindeki gözetimleri ve uzay huku-kunun oluşturulmasındaki ağırlıkları dolayısıyla uzay alanının en önemli aktörü olmaya devam etmektedir. Bununla birlikte, Uzay Çağı’nın başlangıcına kıyasla uzay faaliyetlerinin daha fazla ticarileştiği muhakkaktır. Sonuç olarak, uzay bağlamının uzay faaliyetlerinin yoğunlaşması ve çeşit-lenmesiyle birlikte değiştiğini söyleyebiliriz.
Uzay hukuku özellikle ticari faaliyetlerle ilgili meselelerde yetersiz kalmaktadır. Bu durum, uzay ticaret hukuku olarak adlan-dırılan yeni bir alanın doğmasına sebep olmuştur. Bu alanın en önemli kaynakla-rından birisi uzay operasyonlarına ilişkin kanunlardır.
Uzay Antlaşması’nın VI. maddesi devletlere ulusal düzenleme yapma yükümlülüğü getirmemektedir. Bununla birlikte, bu yönde hareket etmeleri devletlere ulusal menfaatlerini koruma ve ticari faaliyetleri teşvik etme olanağı sunmaktadır. Devletlerin ulusal uzay endüstrilerinin gelişimine yön verdikleri araçlardan birisi uzay alanında geliştirmiş oldukları hukuk politikalarıdır. Bu çalışma kapsamında, Türkiye’nin uzay alanındaki hukuk politikalarına yön vermesi gerektiğini düşündüğümüz üç temel ilke ele alınacaktır: Rekabet, İş birliği ve Sürdürülebilirlik.

Anahtar Kelimeler

Uzay Politikaları, Uzay Hukuku, Yeni Uzay, Uzay Ticareti Hukuku, Rekabet, İş Birliği, Sürdürülebilirlik

Kaynakça

• Acer Y/Kaya İ, Uluslararası Hukuk, 12. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2021.
• Achilleas P, “Le New Space ou la Privatisation des Ambitions Spatiales des Etats”, 2016, Annuaire Français de Droit International, ss.499-518.
• Chaddha S, “US Commercial Space Sector: Matured and Successful”, 2010/1, Journal of Space Law, ss.19-53.
• Courteix S, “L’accord Régissant les Activités des Etats sur la Lune et les Autres Corps Célestes”, S.25, 1979, Annuaire Français de Droit International, ss.203-222.
• Çakır T, “Türk Uzay Operasyonlarına İlişkin Kanun’un Hazırlanması Hakkında Öneriler”, 2020/2, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, ss.175-196.
• Çakır T, “Uzay Hukuku Bağlamında “İnsanlık” ve Uluslararası Hukuk Kişiliği Meselesi”, 2022/1, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss.371-398.
• Dede G/Akçay M, “Technology Foresight in Practice: A Proposal for Turkish Space Vision”, S.35, 2016, Space Policy, ss.1-5.
• Ercan C/Kale İ, “The Role of Space in the Security and Defence Policy of Turkey. A Change in Outlook: Security in Space versus Security From Space”, S. 42, 2017, Space Policy, ss.17-25.
• Erdem M, Uzayın ve Uzay Faaliyetlerinin Hukuki Rejimi, Savaş Yayınevi, Ankara, 2014.
• Kutlu Ş, “Uydu-Uzay Teknolojilerinin Geliştirilmesinde Türkiye’nin Yönetim Anlayışı ve Dünya Ölçeğinde Karşılaştırmalı Bir Analiz”, 2020/1, Türk Hava Kurumu Üniversitesi Havacılık ve Uzay Çalışmaları Dergisi, ss.70-92.
• Ravillon L, “Espace Extra-Atmosphérique - Aspects Contractuels”, JurisClasseur, 10 Ağustos 2015.
• Sarıkaya S, Uzay Hukuku ve Türkiye, Nobel Bilimsel Eserler, Ankara, 2020.
• Vilar J, “Protection des Investissement Locaux et Conquête de Nouveaux Marchés : le Rôle “Complémentaire” de la Région Occitanie au Coeur de l’Industrie Spatiale Européenne”, Droit de l’Espace Extra-Atmosphérique, Question d’Actualité, Bories, Clémentine v.d. (Ed.), Presse de l’Université de Toulouse 1 Capitole, 2021, Toulouse, ss.31-41.
• Von der Dunk F.G, “Towards ‘Flag of convenience’ in Space?”, IISL-ECSL Symposium, Vienna, 2012.