AVRUPA BIRLIĞI GÖÇ YÖNETIMINDE İNSAN HAKLARI İHLALI OLARAK FRONTEX UYGULAMALARI

Yıl 2024, Sayı: 72, 275 - 296, 15.05.2024

Zehra Hopyar

https://doi.org/10.57083/adaletdergisi.1473002

Öz

Göçe güvenlik perspektifinden yaklaşılması sığınmacıların terörle ilişkilendirilmesine neden olmuştur. Bu bağlamda Avrupa Birliği de iç sınırlarda serbest dolaşımın olduğu dış sınırların duvarlarının düzensiz göçmenlere yükseltildiği bir sistem kurma yoluna gitmiştir. Buna yönelik çok sayıda antlaşma imzalanmış, programlar oluşturulmuş ve aşamalı bir biçimde Frontex’in kurulma sürecine gelinmiştir. Avrupa Birliği’nin dış sınırlarının güvenliğinden sorumlu kurum haline getirilen ve yıllar içinde giderek güçlenen Frontex hava, deniz ve karadan yürüttüğü operasyonlar sırasında insan hakları ihlallerine neden olmaktadır. Bu insan hakları ihlalleri geri itme ve geri göndermenin içinde bulunduğu insan onuruna yakışmayan ve temel hakları hiçe sayan uygulamalardır. Çalışmada Frontex tarafından yürütülen sınır güvenlik politikalarının doğurduğu insan hakları ihlalleri ortaya konularak neden sonuç ilişkisi içinde anlaşılmaya çalışılmaktadır. Çalışmada internet yoluyla gerçekleştirilen veri analiz türlerinden olan ikincil araştırma benimsenmiştir. Son yıllardaki gelişmeler neticesinde özellikle Yunanistan sınırındaki geri itmeler, Libya’ya geri göndermelerin yoğun biçimde yaşandığı bu uygulamaların bir kısmı Frontex tarafından gerçekleştirilirken bir kısmı da üye ülkelerin eylemlerine göz yumma ve destek olma şeklinde gerçekleştiği sonuçlarıyla karşılaşılmıştır. Çalışmanın bir başka sonucu da somut kanıtlara rağmen Frontex’in denetlenememesinden dolayı yaşananların devam edeceğine yönelik yaygın kanıdır.

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği, İnsan Hakları, Frontex, Sığınma, Göç Yönetimi

Kaynakça

• Abadan Unat, N., Bitmeyen Göç: Konuk İşçilikten Ulusötesi Yurttaşlığa, 3. Baskı, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• AB Başkanlığı, Avrupa Birliği Antlaşması ve Avrupa Birliği'nin İşleyişi Hakkında Antlaşma, 2011, (https://www.ab.gov.tr/files/pub/antlasmalar.pdf), (s.e.t.: 27.12.2023).
• Akgün, A., Avrupa Bı̇rlı̇ğı̇’nı̇n Değı̇şen Göç Polı̇tı̇kalarının Sığınma Hakkı Kapsamında Değerlendı̇rı̇lmesı̇, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İnsan Hakları Anabilim Dalı, İstanbul 2016, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Annual Torture Report 2020, Border Violence Monitoring Network, (https://borderviolence.eu/app/uploads/Annual-Torture-Report-2020-BVMN.pdf), (s.e.t.: 10.01.2024).
• Annual Torture Report 2020, Border Violence Monitoring Network, (https://borderviolence.eu/app/uploads/Annual-Torture-Report-2020-BVMN.pdf), (s.e.t.:11.01.2024).
• Avrupa Komisyonu, Schengen Agreement and Convention, (https://eur-lex.europa.eu/EN/legal-content/glossary/schengen-agreement-and-convention.html), (s.e.t.: 10.01.2024).
• Başaran, M. Frontex’in Kullandığı Müdahale Biçimlerinin Uluslararası Hukuktaki Yeri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü ve Uluslararası İlişkiler, Antalya, 2022.
• Bilgiç, A., Push-back and the violence of Frontex, 2017, (https://civilsocietyfutures.org/push-back-violence-frontex /), (s.e.t.: 11.01.2014).
• Bozkurt, E. ve Özcan, M., Avrupa Birliği Temel Mevzuatı, Asil Yayınları, Ankara, 2008. Bozkurt, K., AB Politikaları ve Düzenlemeleri Kapsamında Göç Hukuku, Mülteci Statüsü ve Sığınma, Legal Yayıncılık, 1. Baskı, İstanbul 2018.
• Bunyan, T., The Story of Tampere An Undemocratic Process Excluding Civil Society, Statewatch Briefing, 2003, (https://www.statewatch.org/media/documents/news/2008/aug/tampere.pdf), (s.e.t.: 03.01.2024).
• European Parliament, Tampere European Council 15 and 16 October 1999 Presidency Conclusions, 1999, (https://www.europarl.europa.eu/summits/tam_en.htm), (s.e.t.: 07.01.2024).
• Frontex, Budget 2023, 2023, (https://prd.frontex.europa.eu/document/voted-budget-2023/), (s.e.t.: 04.01.2024).
• Garcés-Mascareñas, C., “Why Dublin “Doesn’t Work””, Notes Internacionals CIDOB, 135, 2015.
• Geddes, A., International Migration and State Sovereignty in an Integrating Europe. International Migration, 39(6), 2001. Güleç, C., Avrupa Birliği’nin Göç Politikaları ve Türkiye’ye Yansımaları, TESAM Akademi Dergisi, 2(2), 2015, ss. 81-100.
• Golden, I., Cameron, G. Ve Balarajan, M., Exceptional People: How Migration Shaped Our World and will Define Our Future, Princeton University Press, New Jersey, 2011.
• Güner, N., ‘’Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Mültecilerin Haklarının Korunmasındaki Rolü.’’ Göç Araştırmaları Dergisi, s. 217-218.
• Hopyar, Z., Türkiye’de Suriyelilere Yönelik Uygulanan Entegrasyon Politikaları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü ve Sosyoloji, Sakarya, 2017.
• İktisadi Kalkınma Vakfı, Avrupa Birliğini Kuran Antlaşma Maastricht Antlaşması, İktisadi Kalkınma Vakfı Yayınları, İstanbul, 2007.
• Kaya, A. ve Aydın, A., Avrupa Birliği Hakkında Merak Ettikleriniz, Hiperlink yayınları, İstanbul.
• Koçak, O. ve Gündüz, R. D. “Avrupa Birliği Göç Politikaları ve Göçmenlerin Sosyal Olarak İçerilmelerine Etkisi”, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, C. 6, S.12, 2016, ss. 66-91.
• Official Journal of the European Union, COUNCIL REGULATION (EC) No 2007/2004 of 26 October 2004 establishing a European Agency for the Management of Operational Cooperation at the External Borders of the Member States of the European Union, 2004, (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:32004R2007&from=EN), (s.e.t.: 04.01.2024).
• Official Journal of the European Union, Regulation (EU) 2019/1896 of the European Parlıament and of the Council of 13 November 2019 on the European Border and Coast Guard and Repealing Regulations (EU) No 1052/2013 and (EU) 2016/1624, 2019, (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:32019R1896&from=EN), (s.e.t.: 04.01.2024).
• Öztaş, N. ve Kesgin, S. S., Uluslararası İnsan Hareketliliklerinin Yönetimi ve Göç Politikaları, VI. Kamu Politikaları Çalıştayı, Sakarya, 2015.
• Parlak, T. M., Avrupa Birliği Mülteci Hukuku Reformunda Düzensiz Göçmenlerin Statüleri, Özyeğin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hukuk Bölümü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, 2021, İstanbul.
• Savaşan, Z. “AB'de Sığınma Hakkı: Ortak Sığınma Sistemi Oluşturma Amacı Ve Devam Eden Kısıtlamalar”, İnsan Hakları Yıllığı, s. 27, 2009, ss.13-34.
• Sönmez, P. Avrupa Birliği’nde Yeni Dönem Post kolonyal İlişkiler ve Göç Politikaları Diyaloğu. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Avrupa Birliği Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, 2014.
• Stockholm Programme,2009, (https://eurlex.europa.eu/legalcontent/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:52009IP0090(01)&from=EN), (s.e.t.: 26.12.2023).
• Şirin Öner, N. A.,“Çabalar Sonuç Verecek mi? Avrupa Birliği’nin Ortak Bir Göç ve Sığınma Politikası Oluşturma Girişimleri”, Küreselleşme Çağında Göç: Kavramlar, Tartışmalar. S. Gülfer Ihlamur-Öner ve N. Aslı Şirin Öner (der.), İletişim Yayınları, İstanbul, 2015, ss. 539-561.
• Tangör, B., AB Temel Haklar Politikası ve Eleştirileri. İnsan hakları Yıllığı, 35, 2017, s. 115-139.
• Tondo, L., Revealed: 2,000 refugee deaths linked to illegal EU pushbacks, The Guardian, 2021, (https://www.theguardian.com/global-development/2021/may/05/revealed-2000-refugee-deaths-linked-to-eu-pushbacks), (s.e.t.: 11.01.2024).
• Treaty of Amsterdam Amendıng the Treaty on European Unıon, The Treaties Establishing the European Communıtıes and Certain Related Acts, 1997, (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:11997D/TXT&from=EN), (s.e.t.: 04.01.2024).
• Turan,M., Avrupa Birliği Güvenlik Odaklı Göç Politikalarının İnsan Haklarına Etkisi: Frontex’in Operasyonları ve Yapısı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü ve Uluslararası İlişkiler, Kocaeli, 2021.
• Waters, N., Freudenthal, W., Williams, L., Frontex at Fault: European Border Force Complicit in ‘Illegal’ Pushbacks., 2020, (https://www.bellingcat.com/news/2020/10/23/frontex-at-fault-europeanborder-force-complicit-in-illegal-pushbacks /), (s.e.t.: 09.01.2024)