Can the Execution Office Consider the Lack of Jurisdiction in an Enforcement Proceeding without Judgement Ex Officio?

Yıl 2024, Sayı: 73, 691 - 710, 25.10.2024

Ayşe Kılınç , Aslı Aras

https://doi.org/10.57083/adaletdergisi.1573654

Öz

The rule of jurisdiction in execution proceedings without judgement, the subject matter of which is money or collateral receivables, is regulated in Article 50 of the Enforcement and Bankruptcy Law. According to the aforementioned regulation, it is accepted that the provisions of the Code of Civil Procedure regarding jurisdiction shall be applied by analogy in execution proceedings without judgement. However, the second paragraph of the aforementioned article stipulates that the lack of jurisdiction claim shall be made as a jurisdictional objection. In this context, lack of jurisdiction in execution proceedings without judgement is accepted as an objection that must be made by the debtor. Accordingly, the bailiff should not be able to automatically consider the lack of jurisdiction in the enforcement proceedings without judgement. However, due to the reference made by Article 50/1 of the Enforcement and Bankruptcy Law to the provisions of the Code of Civil Procedure regarding jurisdiction, the issue of whether the rules of conclusive jurisdiction in the Code of Civil Procedure will also be valid for the enforcement proceedings without judgement is important. This is because the rules of conclusive jurisdiction in the Code of Civil Procedure are accepted as a condition of litigation. Therefore, when the rules of conclusive jurisdiction in the Code of Civil Procedure are accepted in the enforcement proceedings without judgement, they will have to be automatically taken into consideration by the bailiff. If the bailiff does not automatically consider the conclusive jurisdiction rule, a complaint may be filed against this action of the bailiff. However, Article 50/2 of the Enforcement and Bankruptcy Law explicitly accepts that the lack of jurisdiction can be asserted as an objection. In this case, different answers are given in the opinions in the doctrine and in the judicial jurisprudence to the issue of whether the cases of conclusive jurisdiction, which are accepted as a condition of litigation in the Code of Civil Procedure, can be accepted as a condition of enforcement proceedings without judgement. The purpose of this study is to find an answer to the aforementioned issue by taking into consideration the opinions in the doctrine, the regulations in the reference Swiss law and the situation in the jurisprudence.

Anahtar Kelimeler

Enforcement Proceedings Without Judgement, Jurisdiction Of The Enforcement Office, Lack Of Jurisdiction In Enforcement Proceedings Without Judgement, Objection Of Jurisdiction In Enforcement Proceedings Without Judgement, Condition Of Enforcement

İLÂMSIZ İCRA TAKİBİNDE İCRA DAİRESİ YETKİSİZLİĞİ KENDİLİĞİNDEN DİKKATE ALABİLİR Mİ?

Öz

Konusunu para veya teminat alacaklarının oluşturduğu ilâmsız icra takibinde yetki kuralı İcra ve İflâs Kanunu’nun 50. maddesinde düzenlenmiştir. Belirtilen düzenlemeye göre, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun yetkiye ilişkin hükümlerinin ilâmsız icra takiplerinde de kıyas yoluyla uygulanacağı kabul edilmektedir. Bununla birlikte, belirtilen maddenin ikinci fıkrasında ise yetkisizlik iddiasının yetki itirazı olarak yapılacağı yer almaktadır. Bu bağlamda, ilâmsız icra takibinde yetkisizlik, borçlu tarafından ileri sürülmesi gereken bir itiraz olarak kabul edilmiştir. Buna göre, ilâmsız icra takibinde icra müdürünün yetkisizliği kendiliğinden dikkate alamaması gerekir. Ancak İİK m. 50/1’in HMK’nın yetkiye ilişkin hükümlerine yaptığı atıf sebebiyle, HMK’da yer alan kesin yetki kurallarının ilâmsız icra takibi bakımından da geçerli olup olmayacağı meselesi önemlidir. Zira, HMK’da yer alan kesin yetki kuralları dava şartı olarak kabul edilmiştir. Dolayısıyla, HMK’da yer alan kesin yetki kuralları ilâmsız icra takibinde de kabul edildiğinde, icra müdürü tarafından kendiliğinden dikkate alınması gerekecektir. İcra müdürü tarafından kesin yetki kuralı kendiliğinden dikkate alınmadığı takdirde ise icra müdürünün bu işlemine karşı şikâyet yoluna başvurulabilecektir. Oysa ki, İİK m. 50/2’de açıkça yetkisizliğin itiraz olarak ileri sürülebileceği kabul edilmiştir. Bu durumda, HMK’da dava şartı olarak kabul edilen kesin yetki hallerinin, ilâmsız icra takibinde de takip şartı olarak kabul edilip edilemeyeceği meselesine öğretideki görüşlerde ve yargı içtihatlarında farklı cevaplar verilmektedir. Bu çalışmanın amacı ise öğretideki görüşler, kaynak İsviçre hukukundaki düzenlemeler ve yargı içtihatlarındaki durum dikkate alınarak belirtilen meseleye bir cevap bulmaktır.

Anahtar Kelimeler

İlâmsız İcra Takibi, İcra Dairesinin Yetkisi, İlâmsız İcra Takibinde Yetkisizlik, İlâmsız İcra Takibinde Yetki İtirazı, Takip Şartı.

Kaynakça

• Akil C/Peksöz V, “Para Alacaklarına İlişkin İlâmsız Takipte İcra Dairelerinin Yetkisinin Belirlenmesi”, S. 8, Aralık 2016, Uluslararası Antalya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 25-40.
• Amonn K/Walther F, Grundriss des Schuldbetreibungs und Konkursrechts, 9. Auflage, Stämpfli, Bern, 2013.
• Arslan R/Yılmaz E/Taşpınar Ayvaz S vd., İcra ve İflâs Hukuku, Yetkin, Ankara, 2022.
• Arslan R/Yılmaz E/Taşpınar Ayvaz S vd., Medeni Usûl Hukuku, 9. Baskı, Yetkin, Ankara, 2023.
• Atalı M/Ermenek İ/Erdoğan E, İcra ve İflâs Hukuku, Yetkin, Ankara, 2022.
• Atalı M/Ermenek İ/Erdoğan E, Medeni Usûl Hukuku, 6. Bası, Yetkin, Ankara, 2023.
• Boran Güneysu N, “Yargıtay’ın Bir Kararı Işığında İlâmsız İcra Takibinde Yetki İtirazı”, S. 26, Nisan 2016, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, ss. 203-226.
• Budak A C, İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip, Oniki Levha, İstanbul, 2010.
• Deynekli A, “İtirazın İptali Davasında İcra Dairesinin ve Mahkemenin Yetkisi İle İlgili Sorunlar”, Mart 2006, Legal Hukuk Dergisi, ss. 755-782.
• Desteci B, İcra Hukukunda Takip Şartları, Adalet, Ankara, 2024.
• Dişel B, İcra Hukukunda Takip Arkadaşlığı, Oniki Levha, İstanbul, 2014.
• Fritzsche H/Walder H U, Schuldbetreibung und Konkurs nach schweizerischem Recht, Band 1, Schulthess Polygraphischer, Zürich, 1984.
• Görgün L Ş/Börü L/Kodakoğlu M, İcra ve İflâs Hukuku, Yetkin, Ankara, 2022.
• Görgün L Ş/Börü L/Toraman B/Kodakoğlu M, Medeni Usûl Hukuku, Yetkin, Ankara, 2020.
• Jaeger C/Walder H U/Kull T M vd., Bundesgesetz über Schuldbetreibung und Konkurs, Band 1 Art. 1-158, 4. Auflage, Schulthess Polygraphischer Verlag, Zürich, 1997.
• Karslı A, İcra ve İflâs Hukuku, Alternatif, İstanbul, 2014.
• Kılınç A, İcra Takibinde Derdestlik, Yetkin, Ankara, 2020.
• Kren Kostkiewicz J, SchKG Kommentar, Schuldbetreibungs- und Konkursgesetz mit weiteren Erlassen, OFK-Orell Füssli Kommentar, 20. aktualisierte Auflage, Orell Füssli, Zürich, 2020.
• Kren Kostkiewicz J/Vock D, Kommentar zum Bundesgesetz über Schuldbetreibung und Konkurs SchKG, SK-Schulthess Kommentar, 4. Auflage, basierend auf der 1911 erschienenen 3. Auflage von Carl Jaeger, Schulthess, Zürich-Basel-Genf, 2017.
• Kuru B, “İcra Dairesinin Yetkisine İtiraz (Yetki İtirazı)”, Makaleler, İstanbul, 2006, ss. 511-519.
• Kuru B, İcra ve İflâs Hukuku El Kitabı, Adalet, Ankara, 2013.
• Muşul T, İcra ve İflâs Hukuku Cilt: I, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 6. Baskı, Adalet, Ankara, 2013.
• Özekes M, İcra İflâs Hukukunda İhtiyati Haciz, Seçkin, Ankara, 1999.
• Pekcanıtez H, İcra-İflâs Hukukunda Şikâyet, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, Ankara, 1986.
• Pekcanıtez H/Atalay O/Özekes M, Medeni Usûl Hukuku Ders Kitabı, 11.Bası, Oniki Levha, İstanbul, 2023.
• Pekcanıtez H/Atalay O/Sungurtekin Özkan M vd., İcra ve İflâs Hukuku Ders Kitabı, Oniki Levha, İstanbul, 2023.
• Pekcanıtez H/Simil C, İcra-İflâs Hukukunda Şikâyet, 2. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2017.
• Postacıoğlu İ/Altay S, İcra Hukuku Esasları, Güncelleştirilmiş, Genişletilmiş 5. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2010.
• Spühler K, Schuldbetreibungs- Und Konkursrecht I, 6. Auflage, Schulthess, Zürich-Basel-Genf, 2014.
• Staehelin A/Bauer T/Staehelin D, Basler Kommentar, Bundesgesetz über Schuldbetreibung und Konkurs I (Art. 1-158 SchKG), 2. Auflage, Helbing Lichtenhahn, Basel, 2010.
• Tanır Z B, Genel Haciz Yoluyla Takipte İtirazın Kesin Olarak Kaldırılması, Adalet, Ankara, 2022.
• Taşpınar Ayvaz S, “İcra ve İflâs Hukukunda Hükümsüz İşlemler ve Hükümsüzlük”, Prof. Dr. Ramazan Arslan’a Armağan, Yetkin, Ankara, 2015, ss. 1539-1552.
• Uyar T, “Genel Haciz Yolu İle İlâmsız Takiplerde Yetkili İcra Dairesi (İİK m. 50)”, S. 56, 2005, TBB Dergisi, ss. 328-340.
• Üstündağ S, İcra Hukukunun Esasları, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 2004.
• Yıldırım M K/Deren Yıldırım N, İcra ve İflâs Hukuku, Beta, İstanbul, 2016.
• Yılmaz E, İcra ve İflâs Kanunu Şerhi, Yetkin, Ankara, 2016.