The Role of Participation Banking in Ensuring Social Justice

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 1, 81 - 106, 25.06.2022

Hasan Durmuş , Hülya Er , Erdal Harunoğulları

https://doi.org/10.31679/adamakademi.980450

Cited By: 1

Öz

İn the world and Turkey, it is observed that the increasing inequity in income distribution. According to TUİK (2019) data, in Turkey, the share of the country with the highest income of 20% decreased by 1.3 points compared to the previous year and decreased by 46.3%, while the share of the 20% group increased by 0.1 points compared to the previous year and increased by 6.3%. Banking services also play a major role in this unfair distribution. Today’s banking services can be regarded as a reflection of Friedman’s (1953) understanding that economic activities cannot be built according to ethics and norms. However, İslam also wants to establish justice in social and economic life. The role of İslamic banks in this matter should not be exactly like conventional banks. Participation banks cannot only pursue profit like other commercial banks, but they must also fulfill the distributive justice role of banks in accordance with İslam. One of the most important problems of İslamic finance, it is noteworthy that the social justice concept offered by the participation banks was not enough to propose solutions and create alternatives. The aim of this study is to examine the role of participation banks in providing social justice and to make inferences about their commercial goals and social responsibility activities. İn line with this purpose, “Should participation banks have a social responsibility mission besides their commercial goals?” and “How will they carry out their social responsibility mission together with their commercial goals?” The answers to the questions are sought. İn the study, a literature search was conducted on the subject, the activity reports of participation banks were examined and the findings were evaluated with the descriptive research method. According to the results of the study, it has been determined that there is a difference between the performance of the social justice role expected from participation banks in practice. İn addition, it has been observed that participation banks do not use İslamic economic instruments sufficiently, that participation banks do not make enough efforts to offer solutions and create alternatives in providing social justice, and cannot provide sufficient support to other alternative institutions. İn this context, examples where participation banks can provide social justice in practice have been examined and various suggestions have been presented. Due to the limited number of studies dealing with the role of participation banking in ensuring social justice, it is aimed to contribute to the literature. 

Anahtar Kelimeler

İslamic economics, İslamic finance, İslamic banking, Social justice, Partic-ipation banking

Sosyal Adaletin Sağlanmasında Katılım Bankacılığının Rolü

Öz

Dünyada ve Türkiye’de gelir dağılımında adaletsizliğin giderek artmakta olduğu görülmektedir. TÜİK (2019), Türkiye’de, en yüksek gelire sahip %20’lik grubun ülke toplam gelirinden aldığı pay bir önceki yıla göre 1,3 puan azalarak %46,3'e düşerken, en düşük gelire sahip % 20’lik grubun aldığı pay 0,1 puan artarak %6,2'ye yükseldiği görülmektedir. Bankacılık hizmetleri de bu adaletsiz dağılımda büyük rol oynamaktadır. Günümüz bankacılık hizmetleri Friedman (1953)’ın iktisadi faaliyetlerin etik ve normlara göre inşa edilemeyeceği anlayışının bir yansıması olarak kabul edilebilir. Ancak bununla beraber İslam, sosyal ve ekonomik hayatta da bir adalet tesis etmek ister. İslami bankaların bu konudaki rolü elbette tam anlamıyla konvansiyonel bankalardaki gibi olmamalıdır. Katılım bankaları diğer ticari bankalar gibi sadece kârı gözetemezler, bununla birlikte bankaların dağıtıcı adalet rolünü de İslam’a uygun bir şekilde yerine getirmelidirler.
İslami finansın önemli sorunlarından birisi olan toplumsal adalet anlayışına katılım bankalarınca çözüm önermede ve alternatifler oluşturmada yeterince çaba göstermediği göze çarpmaktadır. Bu çalışmada, “Katılım bankalarının ticari hedeflerinin yanı sıra sosyal sorumluluk misyonu da olmalı mıdır?” ve “Ticari hedefleriyle birlikte sosyal sorumluluk misyonunu nasıl bir arada yürüteceklerdir?” sorularına cevap bulmak amaçlanmaktadır. Çalışmada geniş literatür araştırması yapılmış olup elde edilen bulgular betimsel araştırma yöntemiyle derinlemesine değerlendirilmiştir. Katılım bankalarının uygulamada toplumsal adaleti sağlayabileceği örnekler incelenerek çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

: İslam ekonomisi, İslami finans, İslami bankacılık, Sosyal adalet, Katılım bankacılığı

Kaynakça

• Aktan, Ç. C., ve Vural, İ. Y. (2002). Gelir Dağılımında Adalet(siz)lik ve Gelir Eşit(siz)liği: Terminoloji, Temel Kavramlar ve Ölçüm Yöntemleri (Çoşkun Can). Ankara: Hak-İş Federasyonu Yayınları.
• Alamer, A. R. A., Salamon, H. Bin, Qureshi, M. I., ve Rasli, A. M. (2015). CSR ’ s Measuring Corporate Social Responsibility Practice in Islamic Banking : A Review. International Journal of Economics and Financial Issues, (5), 198–206.
• Asutay, M. (2008). Islamic Banking And Finance: Social Failure. New Horizon. Retrieved from https://www.islamic-banking.com/IIBI_magazine.aspx, adresinden 22 Ekim 2018 tarihinde alınmıştır.
• Bakırtaş, T. (2014). Dünya’da ve Türkiye’de Ekonomik Kalkınma. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Baş, K . (2009). Küreselleşme ve Gelir Dağılımı Eşitsizliği . Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 18 (1) , 49-70 .
• Bilen, M. (2015). Servet Eşitsizliği: Piyasa veya Devlet Eksenli Çözümde İslam Ekonomisinin Konumu. İslam Ekonomisi ve Finansı Bildiriler Kitabı , Sakarya Üniversitesi, 1, 247–258. Brinkman, R. L., ve Brinkman, J. E. (2001). Cultural Lag: A Relevant Framework for Social Justice,”(mimeo). Paper Presented to the 76th Western Economic Association International Conference Held in San Francisco.
• Çelik, İ. (2017). Meşru Bir Yatırım Aracı Olarak Mudarebe Ve Günümüzde Kullanımı, 1(3), 381–395.
• Chapra, M. U. (1985). Towards A Just Monetary System. International Institute of Islamic Thought 8.
• Chapra, M. U. (2018). İslam İktisadında Ahlak ve Adalet (Saraç, Mehmet Çev.). İstanbul: İSİFAM Yayınları.
• Dollar, D.,ve A.Kraay. (2001). Growth is Good for the Poor”. WB Policy Research Working Paper. Washington. DC: World Bank.
• Dusuki, Asyraf Wajdi, ve Dar, H. (2007). Stakeholders’ Perceptions Of Corporate Social Responsibility Of Islamic Banks: Evidence From Malaysian Economy. Islamic Economics and Finance.
• Farook, S., ve Lanis, R. (2007). Banking On Islam? Determinants Of Corporate Social Responsibility Disclosure. Islamic Economics and Finance.
• Friedman, M. (1953). The Methodology Of Positive Economics. In Essays In Positive Economics. Chicago: University of Chicago Press.
• Güçlü, S., ve Bilen, M. (1995). 1980 Sonrası Dönemde Gelir Dağılımında Meydana Gelen Değişmeler. Yeni Türkiye Dergisi (Vol. 6, pp. 164–167).
• Haron, S., ve Hisham, B. (2003). NoWealth Mobilization By Islamic Banks: The Malaysian Case. International Seminar on Islamic Wealth Creation, University of Durham.
• Hasan, Z. (2009). Corporate Governance: Western and Islamic Perspectives. International Review of Business Research Papers, 5(1), 277–293.
• Hassan, M. K. (2010). An İntegrated Poverty Alleviation Model Combining Zakat, Awqaf And Micro-Finance. In Seventh International Conference–The Tawhidic Epistemology: Zakat and Waqf Economy, Bangi, Malaysia, 261–281. Jedidia, B. K. (2017). İslami Bankalar Toplumsal Adaleti Nasıl Sağlar? L. Sunar (Ed.), İslam İktisadında Sosyal Adalet (pp. 95–116). İstanbul: İktisat Yayınları.
• Kamla, R., ve Rammal, H. G. (2013). Social reporting by Islamic banks: Does social justice matter? Accounting, Auditing and Accountability Journal, 26(6), 911–945.
• Mannan, M. A. (1976). İslam Ekonomisi Teori ve Pratik. (B. Zengin ve T. Ömeroğlu, Çev). İstanbul: Fikir Yayınları.
• Mazur, J. (2000). Labour’s New Internationalism. Foreign Affairs Global, 79–93.
• Miller, D. (1999). Principles Of Social Justice. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
• Nadzri, Farah Aida Ahmad, AbdRahman, Rashidah, Omar, N. (2012). Zakat and Poverty Alleviation: Roles of Zakat Institutions in Malaysia. International Journsl of Arts and Commerce, 1(7).
• Orman, S. (2014). İktisat, Tarih Ve Toplum. İstanbul: Küre Yayınları.
• Orman, S. (2018). Gazali, Adalet ve Sosyal Adalet. İstanbul: İktisat Yayınları.
• Özerkmen, N. (2004). Uluslararası Eşitsizliği Derinleştiren Bir Süreç Olarak Ekonomik Küreselleşme. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, 44(1), 135–148.
• Özdemir, M., Shafiq, A., Orhan, Z. H. (2020). Türkiye’de İslam İktisadı: 2019. İstanbul: İLKE İlim Kültür Eğitim Vakfı. https://ilke.org.tr/images/air/turkiyede_islam_iktisadi_2019_web_(1).pdf
• Parlakkaya, R., Suna, ve Çürük, A. (2015). Bir Yoksullukla Mücadele Aracı Olarak İslami Mikrofinans ve Türkiye’de Uygulanabilirliği. International Journal of Islamic Economics and Finance Studies, (1), 61–86.
• Sairally, S. (2007). Evaluating The ‘Social Responsibility’of Islamic Finance: Learning From The Experiences Of Socially Responsible İnvestment Funds. Advances in Islamic Economics and Finance: Proceeding of the 6th International Conference on Islamic Economics and Finance, 1.
• Sanrego, D. Y. (2017). Kayıt Dışı Ekonomide İslami Mikrotekafül Yoluyla Toplumsal Adaletin Sağlanması: Sosyal Sermaye Meselesi. İslam İktisadında Sosyal Adalet (L. Sunar (Ed.).pp. 147–167). İstanbul: İktisat Yayınları.
• Saraç, M. (2017). Finans Teorisini Yeniden Düşünmek. İstanbul: İktisat Yayınları.
• Stıglıtz, J. (2012). Eşitsizliğin Bedeli (O. İşler,). İstanbul: İletişim Yayınevi.
• Tabakoğlu, A. (2010). İslâm İ̇kti̇sadi ve Modern Kapi̇tali̇zm. Sosyal Piyasa Ekonomisi ve İslâm’daki Algılanışı, 91–134.
• Tunç, H. (2016). Katılım Bankacılığı: Felsefesi, Teorisi Ve Türkiye Uygulaması. İstanbul: Nesil Yayınları.
• Usmani, Muhammad Taqi, M. T. ʻUsmani. (2002). An İntroduction To Islamic Finance. Brill. Retrieved from https://books.google.com.tr
• Yanar, R., ve Şahbaz, A. (2013). Gelişmekte Olan Ülkelerde Küreselleşmenin Yoksulluk ve Gelir Eşitsizliği Üzerindeki Etkileri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(3), 55–74.
• Yumma, A. (2017). Sosyal Bir Mekanizma Olarak Üretici Zekatın Sunduğu Fırsat ve Tehditler: Endonezya’da Bir Vaka İncelemesi. L. Sunar (Ed.), İslam İktisadında Sosyal Adalet (pp. 117–145). İstanbul: İktisat Yayınları.
• Zainuddin, Z. B., Zailani, S., Govindan, K., Iranmanesh, M., ve Amran, A. (2017). Determinants And Outcome Of A Clean Development Mechanism İn Malaysia. Journal Of Cleaner Productio, 1979–1986.
• Zubairu, Umaru Mustapha, Olalekan Bua Sakariyau, Chetubo Kuta Dauda. (2011). Social Reporting Practices Of Islamic Banks İn Saudi Arabia. International Journal of Business and Social Science, 2(23).
• https://wid.world/share/#0/countriestimeseries/sptinc_p99p100_z/WO/last/eu/k/p/yearly/s/false/15.305499999999999/22.5/curve/false/country
• https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?end=2016&locations=RU-TR-BR FR&start=2002&view=chart&year_low_desc=false
• https://databank.worldbank.org/indicator/SI.POV.NAHC/1ff4a498/Popular-Indicators https://wid.world/world/#sptinc_p99p100_z/WO;TR/last/eu/k/p/yearly/s/false/14.998499999999998/30/curve/false/country
• http://iksar.org.tr/wpcontent/uploads/2020/01/iksar_faaliyet_raporu.pdf
• https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Gelir-ve-Yasam-Kosullari-Arastirmasi-2019-33820
• https://www.albaraka.com.tr/surdurulebilirlik-kurumsal-sosyal-sorumluluk.aspx
• https://www.albaraka.com.tr/zekat-asistani.aspx
• http://www.tkbb.org.tr/Documents/Yonetmelikler/KATILIM-FINANS-SAYI-9.pdf
• http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5c0929945250e0.11103184
• https://tkbb.org.tr/sayfa/detay/sosyal-sorumluluk-faaliyetleri-134
• https://vakifkatilim.com.tr/tr/yatirimci-iliskileri/faaliyet-raporlari
• https://www.turkiyefinans.com.tr/tr-tr/yatirimci-iliskileri/finansal-raporlar/sayfalar/faaliyet-raporlari.aspx
• https://www.ziraatkatilim.com.tr/yatirimci-iliskileri/finansal-bilgileri
• https://www.emlakkatilim.com.tr/tr/yatirimci-iliskileri/finansal-bilgiler/faaliyet-raporlari
• https://www.albaraka.com.tr/faaliyet-raporlari.aspx
• https://www.kuveytturk.com.tr/yatirimci-iliskileri/finansal-bilgiler/yillik-ve-ara-donem-faaliyet-raporlari
• https://tkbb.org.tr/sayfa/detay/faaliyet-raporlari-160
• https://ilke.org.tr/turkiye-de-islam-iktisadi 2019ttps://karzihasenvakfi.com/