ANALYSIS OF THE TEXTS ORGANIZED WITH REGARD TO PERSUASIVE TEXT IN THE PRIMARY SCHOOL TURKISH TEXTBOOKS

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 115 - 131, 27.06.2018

Musa Çifci , Nesime Ertan Özen

Öz

The aim of the study is to examine persuasive texts in primary school Turkish textbooks in terms of their fulfilling persuasion elements. This study is a descriptive survey model. The data were obtained from the 2nd, 3rd and 4th grade Turkish textbooks. Examination of data sources revealed information about the presence of persuasive texts in the textbooks. It has been found that 9 of the 28 reading texts in the 2nd grade 1st, 2nd and 3rd Turkish language textbooks, 7 of the 30 reading texts in the 3rd grade 1st, 2nd and 3rd Turkish textbooks and 8 of the 29 reading texts in the 4th grade 1st, 2nd and 3rd textbooks carry persuasive text elements. It was seen that 16 of the 22 persuasive texts in primary school Turkish textbooks were informative and 6 were narrative. In addition, texts having persuasive text elements but not fulfilling all the elements were examined and it was seen that 5 texts in the primary Turkish textbooks did not have all the persuasion elements. Persuading is a significant fact in communication process. It is one of the aims of communication in literature. Writing a text not only aims at entertaining or giving information but also leaving impression on readers by persuading them. A student who is aware of persuasive text form can defend his opinion easily and organize an opposite idea. So it is very important for students to study persuasive text form frequently and to evaluate the features at these texts consciously while solving the text and creating their own texts. Especially in primary education period books must include communication techniques supporting critical reading and thinking. Also, teachers must guide the students on these techniques.

Anahtar Kelimeler

Persuasive text, Turkish textbook, primary school

İLKOKUL TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDA (2., 3., 4. SINIF) YER ALAN METİNLERİN İKNA EDİCİ METİN YAPISI BAKIMINDAN İNCELENMESİ

Öz

Çalışmanın
amacı, ilkokul Türkçe ders kitaplarındaki ikna edici metinlerin tespit edilerek
ikna unsurlarını yerine getirmeleri bakımından incelenmesidir. Bu amaç için 2.,
3. ve 4. sınıf birer takım Türkçe ders kitabı incelemeye dahil edilmiştir. Bu
çalışma, tarama modelinde betimsel bir çalışmadır. Veriler ilkokul 2., 3., 4.
sınıf Türkçe ders kitaplarından elde edilmiştir. Veri kaynaklarının incelenmesi
sonucu ders kitaplarında ikna edici metinlerin yer alma durumu hakkında bilgi
elde edilmiştir. İncelenen 2. sınıf Türkçe 1., 2., ve 3. ders kitaplarında
bulunan toplam 28 okuma metninden 9’unun, 3. sınıf Türkçe 1., 2., ve 3. ders
kitaplarında bulunan toplam 30 okuma metninden 7’sinin ve 4. sınıf Türkçe 1., 2.,
ve 3. ders kitaplarında bulunan toplam 29 okuma metninden 8’inin ikna edici
metin unsurlarını taşıdığı bulunmuştur. İlkokul Türkçe ders kitaplarında bulunan toplam 22 ikna edici
metnin 16’sının bilgilendirici, 6’sının ise kurgusal türde olduğu görülmüştür.
Ayrıca ikna edici metin özelliği taşıyan fakat unsurları yerine getirmemiş
metinler de incelenmiş ve ilkokul Türkçe ders kitaplarında toplam 5 metnin ikna
edici metin özelliği taşımakla birlikte ikna etme unsurlarını yerine
getirmediği görülmüştür. İkna etme, iletişim
süreci içerisinde önem taşıyan bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır.
Literatürdeki iletişim amaçları incelendiğinde bahsedilen amaçlardan biri
olarak ikna etmeyi görmekteyiz. Bir metnin yazılmasında okuyucuyu eğlendirme ve
bilgilendirmenin yanı sıra ikna ederek okuyucunun üzerinde etki bırakmak da
amaçlanabilmektedir. İkna edici metin yapısının farkında olan öğrenci,
kendi düşüncesini daha kolay savunabilir, karşı bir düşünceyi oluşturarak
organize edebilir. Bu amaçla, öğrencilerin sıklıkla ikna edici metin yapılarıyla
çalışmaları, bu yapıların özelliklerini hem metni çözmede hem de kendi metin
oluşturma süreçlerinde farkında olarak değerlendirebilmeleri önem taşımaktadır.
Özellikle alışkanlıkların kazanıldığı temel eğitim çağında eleştirel okuma ve
düşünmeye destek olacak iletişim tekniklerinin ders kitaplarında yer alması ve
öğretmen rehberliğinde işlenmesi gerekmektedir. 

Anahtar Kelimeler

İkna edici metin, Türkçe ders kitabı, ilkokul

Kaynakça

• Adalı, O. (2004). Anlamak ve anlatmak. İstanbul: Pan.
• Akdeniz, Ö. (2010). Uluslararası İşletmelerde Yüz Yüze İletişim Ve İkna. (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Akfırat, S. (2010). İkna Odaklı Metin Türleri Olarak Reklam Metinleri. (Yüksek lisans tezi). Muğla Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Akyol, H., (2006). Yeni Programa Uygun Türkçe Öğretim Yöntemleri. Ankara: Kök.
• Aristoteles. (2015). Retorik (M. H. Doğan, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi.
• Aşılıoğlu, B. (2008). Bilişsel öğrenmeler için eleştirel okumanın önemi ve onu geliştirme yolları. D.Ü.Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi. 10, 1-1.
• Ateş, S. (2013). Eleştirel Okuma ve Bir Beceri Olarak Öğretimi. Turkish Journal of, 2(3), 40-49.
• Bal, M. (2009) Aristotoles'e Göre Retorik. Özne 11-12. Kitap. [http://www.metinbal.net/metin_yayinlar/Aristotelese_Gore_Retorik_metin_bal.pdf] Erişim tarihi:23.12.2017.
• Beyreli, L. & Konuk, S. (2016). İkna edici metinleri değerlendirmek için bir rubrik önerisi ve rubriğin kullanılabilirliği. International Journal of Language Academy, 4(4), 183-204.
• Boynukalın, N. (2013). Argümantasyon Yoluyla Fikir İklimi Oluşturma: Nazım Hikmet Ran Ve Necip Fazıl Kısakürek Örneği. (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Brown, K. (1999). Developing Critical Literacy. Sidney: Macquarie University, National Centre for English Language Teaching and Research.
• Cambium Learning Group. (2017). Informational Text Strategies. [https://www.iss.k12.nc.us/cms/lib4/NC01000579/Centricity/Domain/2446/text%20strategies.pdf] Erişim tarihi: 23.12.2017.
• Cervetti, G., Pardales, M. J. & Damico, J. S. (2001). A tale of differences: comparing the traditions, perspectives, and educational goals of critical reading and critical literacy. An Electronic Journal of the International Reading Association, 4(9).
• Çifci, M. (2006). Eleştirel Okuma. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, 1, 55-80.
• Demirci, C. (2000). Eleştirel düşünme. Eğitim ve Bilim. 25(115), 3-9.
• Dinler, Z. (2000). Bilimsel araştırma ve internete bağlı bilgi merkezleri el kitabı, Bursa: Ekin.
• Duke, N. K., & Pearson, P. D. (2002). Effective Practices For Developing Reading Comprehension. The Journal of Education, 189(1/2), 107-122.
• Duke, N. K. (2004). The Case For Informational Text. Educational Leadership, 61(6), 40-44.
• Eemeren, F. H. V. & Grootendorst, R. (2004). A systematic theory of argumentation: the pragma- dialectical approach. Cambridge University. [https://anekawarnapendidikan.files.wordpress.com/2014/04/a-systematic-theory-of-argumentation-by-frans-h-van-eemeren1.pdf9] Erişim tarihi: 23.12.2017.
• Duran, E., & Yalçıntaş, E. (2015). Review Of The Critical Reading Education In The Primary Schools. Procedia-Social And Behavioral Sciences, 174, 1560-1566.
• Ekinci, N. (2016). Antik Yunan’dan Roma’ya Retorikten Propagandaya. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(4), 149-174.
• Fives, H., & Alexander, P. A. (2001). Persuasion As A Metaphor For Teaching: A Case In Point, Theory Into Practice, 40(4), 242-248.
• Gaber-Katz, E. (1996). The Use of Story in Critical Literacy Practice. Gender & Education, 8(1), 49-60.
• Gelen, İ. (2003). Bilişsel Farkındalık Stratejilerinin Türkçe Dersine İlişkin Tutum,Okuduğunu Anlama Ve Kalıcılığa Etkisi. (Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• İşeri, K. (1998). Okuma ediminin eğitimsel işlevi. Dil Dergisi, 70, 5-18.
• Kan, M. O. & Erbaş, A. (2017). Beşinci Sınıf Öğrencilerinin İkna Edici Yazma Becerilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(5), 2228-2246.
• Kaptan, A. (2015). İlköğretim Beşinci Sınıf Öğrencilerinin İkna Edici Yazma Beceri Düzeylerinin Belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Kaptan, S. (1998). Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri. Ankara: Tekışık Ofset.
• Karasakaloğlu, N., & Bulut, B. (2013). Kurmaca Metinlerin Eleştirel Okuma Becerisini Geliştirme Aracı Olarak Kullanılması. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (33), 95-106.
• Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Karatay, H. (2011). Okuma eğitimi kuram ve uygulama. Ankara: Berikan.
• Kurudayıoğlu, M., & Yılmaz, E. (2014a). Nasıl İkna Ediliyoruz? İkna Edici Metinler Ve Yapısı. Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 10(1), 75-102.
• Kurudayıoğlu, M., & Yılmaz, E. (2014b). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Oluşturdukları İkna Edici Metinlerin Yapı Açısından İncelenmesi. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 2(1), 12-21.
• MEB. (2006). Mesleki Eğitim Ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi, Kişisel Gelişim. [http://www.heybakim.com/uploads/pdf/yasli_bakimi/Kisisel_Gelisim.pdf] Erişim tarihi: 23.12.2017.
• MEB. (2017). Türkçe Dersi Öğretim Programı Taslak Programı. [http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201783142827263-turkce.pdf] Erişim tarihi: 23.12.2017.
• Moll, M. B., & Allen, R. D. (1982). Developing critical thinking skills in biology. Journal of College Science Teaching, 12(2), 95-98.
• Odabaş, H., Odabaş, Y., & Polat, C. (2008). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı: Ankara Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 9(2), 431-465.
• Okur, A.,Göçen, G. & Süğümlü, Ü. (2013). İkna Edici Yazma Ve Karşılaştırmalı Bir Araştırma (Avustralya Ana Dili Öğretimi Ders Materyalleri Ve Türkiye Örneği).
• Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(21), 167-197.
• Özdemir, E. (2005). Eleştirel okuma. Ankara: Bilgi.
• Özensoy, A. U. (2011). Eleştirel okumaya göre düzenlenmiş sosyal bilgiler dersinin eleştirel düşünme becerisine etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2). 13-25.
• Özensoy, A. U. (2012). Eleştirel okumaya göre düzenlenmiş sosyal bilgiler dersiyle ilgili öğrencilerin görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1).187-202.
• Pardede, P. (2007). Developing critical reading in the efl classroom. In FKIP-UKI English Department Bimonthly Collegiate Forum. [https://parlindunganpardede.com/articles/language-teaching/developing-critical-reading-in-the-efl-classroom/ ] Erişim tarihi: 23.12.2017.
• Potur, Ö. (2004). Ortaokul Türkçe Derslerinde Eleştirel Okuryazarlık Eğitimi. (Doktora Tezi). 18 Mart Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Sadioğlu, Ö., & Bilgin, A. (2008). İlköğretim öğrencilerinin eleştirel okuma becerileri ile cinsiyet ve anne-baba eğitim durumu arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 7(3).814-822.
• Sorenson, S. (2000). Webster’s new world student writing handbook. Cleveland, Ohio:Wiley.
• Sweet, P. (1993). Transforming ıdeas for teaching and learning to read. Washington, DC: Office of Educational Research and Improvement (ED). [http://eric.ed.gov/PDFS/ED363861.pdf] Erişim tarihi: 23.12.2017.
• Türk Dil Kurumu. (2017). Türkçe Sözlük. [http://www.tdk.gov.tr/] Erişim tarihi: 16.12.2017.
• Uçan, H. (2002). Yazınsal eleştiri ve göstergebilim. İstanbul: Hece.
• Vivanco, V. (2012). Critical reading of research articles as oral activator in the language. Turkish Online Journal of Distance Education, 13(3), 120-133.
• Yurtsever, B. (2011). Mimarlık Eğitiminde Eleştirel Düşünme Becerisinin Rolü: Birinci Yıl Tasarım Eğitimi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yurtseven Üze, F. (2010). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Yazınsal Metinlerin Yeri ve Önemi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.