ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN OKUMA EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 33 - 55, 26.06.2019

Halil Ziya Özcan , Zekerya Batur , Yaşar Ceren Sağcan

Öz

Okuma becerisi, ana dili eğitiminde anlama becerisinin
kazandırılmasında önemli bir yere sahiptir. Bu beceri aracılığıyla öğrencinin
sözcük dağarcığı artmakta, öğrenci hem yazılı hem de sözlü olarak kendini daha
iyi bir şekilde ifade edebilmektedir. Buna bağlı olarak günümüzde öğrencilerin
hangi sınıfta ne tür kitap okuduğu merak konusu olmuştur.  Bu çalışma, ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıf
öğrencilerinin okuma eğilimlerinin belirlenmesini amaçlamaktadır. Çalışma,
betimsel olup araştırmada yöntem olarak tarama modeli kullanılmıştır. Çalışma
grubunu, bir devlet okulunda öğrenim gören toplam 311 ilköğretim öğrencisi
oluşturmaktadır. İlköğretim öğrencilerinin okuma eğilimlerinin belirlenmesini
amaçlayan bu çalışmanın veri toplama aşamasında MEB’in resmi e-okul sisteminde
yer alan ve sınıf rehber öğretmenleri tarafından oluşturulan sınıf
kitaplığından yararlanılmıştır. Yapılan bu çalışma Uşak merkez ilçede yer alan
bir ilköğretim okulu ve bu okulda öğrenim gören öğrencilerin e-okul
sistemindeki sınıf kitaplıklarında yer alan kitaplar ile sınırlandırılmıştır.
Çalışma grubunda yer alan her bir öğrencinin okuduğu kitap Excel dosyasına
araştırmacılar tarafından aktarılmış, daha sonra kitaplar türlerine göre
kodlanmıştır. Yapılan kodlamanın geçerliliğini ve güvenirliliğini arttırmak
amacı ile kodlamalar uzmanlık alanı Türkçe eğitimi ve ölçme değerlendirme olan
üç uzmanın görüşüne başvurulmuştur. Alınan dönütler çerçevesinde gerekli
düzeltmeler yapılmış olup kodlamalara son hâli verilmiştir. Çalışmanın
sonucunda 5. sınıf öğrencilerinin toplam 312 farklı kitap, hem kız hem de erkek
öğrencilerin en çok “Nasrettin Hoca Fıkraları” adlı kitabı; 6. sınıf
öğrencilerinin toplam 353 farklı kitap, kız öğrencilerin en çok “Küçük Prens”
adlı kitabı, erkek öğrencilerin ise en çok “Yalnız Efe” adlı kitabı; 7. sınıf
öğrencilerinin toplam 308 farklı kitap, hem kız hem de erkek öğrencilerin en
çok “Nutuk” adlı kitabı; 8. sınıf öğrencilerinin toplam 80 farklı kitap, kız
öğrencilerin en çok “Şeker Portakalı” adlı kitabı, erkek öğrencilerin ise en
çok “Beni Neden Sevmedin?” adlı kitabı okuduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ortaokul, okuma, okuma eğilimi, e-sınıf kitaplığı

Kaynakça

• Acıyan, A. A. (2008). Ortaöğretim öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ve akademik başarı düzeyi arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi.
• Akyol, H. (2005). Türkçe ilkokuma yazma öğretimi. Ankara: Pegem Yayıncılık
• Alpay, M.(1991) Kütüphane: Dünü Yarına Bağlayan Köprü. istanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği.
• Arı, G. ve Okur, A. (2013) “Öğrencilerin İlköğretim 100 Temel Eseri Okuma Durumu”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 17, Sayı: 3, Ss 307-328
• Aytaş, G.(2003). Okuma Gelişiminde Çocuk Edebiyatının Rolü. Türklük BilimiAraştırmaları, 13. sayı.
• Ayyıldız, M., Bozkurt, Ü. ve Canlı, S. (2006). Okuma kültürü üzerine bir araştırma. Milli Eğitim, 169, 277- 296.
• Balcı, A. (2009). İlköğretim 8. Sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlık ve ilgileri üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Bamberger, R.(1990). Okuma Alışkanlığını Geliştirme. (Çev. Bengü Çapar). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları
• Batur, Z. (2012). Divânü Lûgati’t-Türk’te Anlama ve Anlatma Becerilerine İlişkin Örnekler. Turkish Studies, 7(2), 219-231.
• Bondanza, A., Kelly, K., & Treewater, A. (1998). Means of improving reading comprehension. Dominican College School of Education. Retrieved from ERIC database. (ED424567).
• Bozpolat,E. (2010). Öğretmen Adaylarının Okuma Alışkanlığına Đlişkin Tutumlarının Değerlendirilmesi (Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği), Zeitschriftfürdie Türken Journal of World of Turks, Vol.2, No.1,ss.411-427
• Coşkun, E., Karakoç, M., ve Zorbaz, K. Z. (2007). Lise birinci sınıf öğrencilerinin okuma ilgi ve alışkanlıkları. 38. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi (10-15 Eylül 2007-Ankara) Bildiri Özetleri Kitabı, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, 169-170.
• Çoşkun, E. (2002). Okumanın Hayatımızdaki Yeri ve Okuma Sürecinin Oluşumu, TÜBAR, Cilt XI, ss 231-244.
• Christensen, L.B., Johnson, R.B., & Turner, L.A. (2015). Araştırma yöntemleri: Desen ve analiz (A. Aypay, çev. ed.). Ankara: Anı Yayıncılık.Deci R. , Ryan. M ve Edward L. (1985).Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. New York : PlenumDemirel, Ö.(1990) Yabancı Dil Öğretimi: ilkeler, Yöntemler, Teknikler. Ankara: Usem Yayınları.
• Demirer. V., Çintaş Yıldız, D. ve Sünbül, A. M. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar ve internet kullanılan ile kitap okuma alışkanlıkları arasındaki ilişki: Konya ili örneği. İlköğretim Online, 10(3), 1028-1036.
• Devrimci, H.(1993) ilkokul 5. Sınıf Çocuklarında Okuma Alışkanlığının incelenmesi.Sağlık Bilimleri Enstitüsü (Bilim Uzmanlığı Tezi), Ankara: Hacettepe ÜniversitesiDurkin, D. (1989). Teaching them to read (fifth edition). Boston: Allyn and Bacon.
• Deniz, E.(2015). “Ortaokul Öğrencilerinin Kitap Okuma Alışkanlıkları”, Okuma Yazma Eğitim Araştırmaları, 3 (2), Ss 46-64.Duran, E. ve Sezgin. B. (2012) “İlköğretim 4 ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıklarının Ve İlgilerinin Belirlenmesi”, Turkish Studies 7 (4): 1649-1662.
• Göğüş, B. (1978). Orta Dereceli Okullarımızda Türkçe ve Yazın Eğitimi. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.Göktürk, A.(1997) Okuma Uğraşı. istanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1997.
• Güleryüz, H. (2000). Türkçe Programlanmış İlkokuma Yazma Öğretimi Kuram ve Uygulamaları. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Güneş, F. (2009). Hızlı okuma ve anlamı yapılandırma. Ankara: Nobel.
• Harris, A. J ve Sipay, E.R. (1990). How to Increase Reading Ability. (Ninth Edition). New York: Longman.
• İşcan, A., Arıkan, İ. B. ve Küçükaydın, M. A. (2013). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları ve okumaya ilişkin tutumları. UluslararasıAvrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4(11), 1-16
• Karatay, H. (2007). İlköğretim Türkçe Öğretmeni Adaylarının Okuduğunu Anlama Becerileri Üzerine Alan Araştırması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kavcar, C.; Oğuzkan, F. & Sever, S. (1998). Türkçe öğretimi. Ankara: Engin Yayınevi
• Kuş, Z. ve Türkyılmaz, M. (2010). Sosyal bilgiler ve Türkçe öğretmeni adaylarının okuma durumları: (İlgi,alışkanlık ve okuma stratejilerini kullanım düzeyleri). Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 24(1): 11-32
• Mavi, (1995). Okuma hatalarının okuma alışkanlığına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi.
• May, F.B. (1986).Reading as Communication: An Interactive Aproach. MerillÖzbay,M. (2007). Türkçe özel öğretim yöntemleri II. Ankara : Öncü KitapÖz, F. (2001). Uygulamalı Türkçe öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Özkaya, G. P. ve Çetin, D. (2014). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma alışkanlıkları ve kütüphane kullanımlarına ilişkin bir inceleme, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,1(1).
• Pardon, L.S. (2004), “What Every Teacher Needs to Know About Comprehension”, The Reading Teacher, v:58, i:3, p:272(9).
• Schunk, H. D.(2009). Öğrenme Teorileri ( Çev. Mehmet Şahin). Ankara : Nobel Yayın DağıtımSever, S. (2004). Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık
• Tazebay, A. (1995). İlkokul 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin okuma becerilerinin okuduğunu anlamaya etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Thorndike, R.L. (1973). Reading Comprehension Education in Fifteen Countries. New York Temizkan, M. (2007). İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Derslerinde Okuma Stratejilerinin Okuduğunu Anlama Üzerindeki Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara
• Temizyürek, F., Çolakoğlu, K. B. ve Coşkun, S. (2013). Dokuzuncu sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıklarının değişkenler açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(2), 114-150.
• Tinker, M. A ve McCullough, C. M. (1986). Teaching Elementary Reading. New York : Appleton Century-Crofts.Townsend, R.(2002). Okuma Zenginliği (Çev: Tayfur Keskin), istanbul: Sistem Yayıncılık.
• Ungan, S. (2008).Türkiye’de Kitap Okuma: Okuma Alışkanlığımızın Kültürel Altyapısı, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler DergisiWang J.H ve Guthire T. J. (2004). Modeling the effect of intrinsic motivation,extrinsic motivation, amount of reading, and past reading achievement on text. Reading Research Quarterly, Cilt 39162-186, ss. 162-186.Wittrock, M. C. (1981). Reading comprehension. In F. J. Pirozzolo & M. C. Wittrock (Eds.), Neuropsychological and cognitive processes of reading (pp. 229-259). New York: Academic.
• Yalınkılıç, K. ve Ülper, H. (2011) “İlköğretim 6-7-8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlık düzeyleri”, Samsun Sempozyumunda sunuldu. [çevrimiçi] http://www.academia. edu/1346267/ ilkogretim _ 6 8._sinif_ogrencilerinin_ okuma _ aliskanlik_duzeyleri.
• Yıldız, M. ve Ceviz, N. (2008). Arapça Okuma Becerisini Geliştirme Rehberi. (2. Baskı). İstanbul: Elif Yayınları.
• Yılmaz, B. (1993). Okuma alışkanlığında halk kütüphanelerinin rolü. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• http://odsgm.meb.gov.tr/test/analizler/docs/PISA/PISA2015_Ulusal_Rapor.pdf