INTERVENING VARIABLE EFFECT OF SELF- EFICACY BELIEFS OF TEACHERS ON ORGANIZATIONAL HEALTH PERCEPTIONS AND JOB SATISFACTION LEVEL

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 1, 21 - 28, 05.07.2019

Mehmet Arslan

Öz

This article
attempts to research the intervening variable effect of teachers’ self efficacy
belief over the relationship between organizational health perception and job
satisfaction level. In order to reveal this effect, mediation analysis method,
suggested by Baron and Kenny (1986), is used. “Minnesota Satisfaction
Questionnaire” (short form), “Self Efficacy Scale”, “Organizational Health
Perception Scale” and personal information form are used as data collection
tools. Although lots of studies exist in the literature about job satisfaction,
organizational health and self efficacy conceptions, scarcity of coming up with
any research about such mediation effect points out the authenticity of this
study. According to research results from the data that collected from 177
teachers work in the secondary schools in Ankara and İstanbul, substantive
relationship is found between the teachers’ health organizational perceptions,
self efficacy beliefs and job satisfaction levels. Along with this, there is
also a partial mediation effect between self efficacy belief, organizational
health perception and job satisfaction level.

Anahtar Kelimeler

Self efficacy, organizational health perception, job satisfaction

ÖĞRETMENLERİN ÖZYETERLİK İNANÇLARININ ÖRGÜT SAĞLIĞI ALGILARI VE İŞ TATMİN DÜZEYİ İLİŞKİSİNDEKİ ARA DEĞİŞKEN ETKİSİ

Öz

Bu makale, öğretmenlerin örgüt
sağlığı algılarının iş tatmin düzeylerine etkisi ve bu ilişki üzerinde özyeterlik
inançlarının ara değişken etkisini araştırmaktır. Bu etkinin sınanabilmesi için
Baron ve Kenny (1986) tarafından ortaya konulan ara değişken analiz yöntemi tercih
edilmiştir. Tarama modeline uygun olarak yürütülen araştırmada veri toplama
araçları olarak “Minnesota Tatmin Ölçeği” (kısa formu), “Özyeterlik Ölçeği”, “Örgüt
Sağlığı Algısı Ölçeği” ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Literatürde iş
tatmini, örgüt sağlığı ve özyeterlik kavramlarıyla ilgili birçok çalışma
bulunmakla birlikte benzeri bir aracılık etkisini araştıran herhangi bir çalışmaya
ulaşılamamış olması araştırmanın özgünlüğüne işaret etmektedir. İstanbul ve
Ankara’da ortaöğretim kurumlarında çalışan 177 öğretmenden elde edilen verilerle
gerçekleştirilen araştırma sonuçlarına göre; öğretmenlerin örgüt sağlığı
algıları, özyeterlik inançları ve iş tatmin düzeyleri arasında anlamlı
ilişkiler bulunmuştur. Bununla birlikte özyeterlik inancı, örgüt sağlığı algısı
ile iş tatmini arasında kısmi ara değişken etkisine sahiptir. 

Anahtar Kelimeler

Özyeterlik, örgüt sağlığı algısı, iş tatmini

Kaynakça

• Akbaba, S. (1997). Ortaöğretim okullarının örgüt sağlığı (Bolu ili örneği) (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, SBE, Ankara.
• Arıkan, E. (2011). Örgüt sağlığı algısının iş tatminine etkisi; Afyon Karahisar’daki beş yıldızlı oteller üzerine bir uygulama (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, SBE, Afyon Karahisar.
• Bandura, A. (Ed). (1995). Self-efficacy in changing societies. New York: Cambridge university press.
• Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical consideration. Journal of Personality and Social Psychology,51(6) 1173-1182.
• Basım, N., Korkmazyürek, H., & Tokat, O. (2008). Çalışanların özyeterlik algılamasının yenilikçilik ve risk alma üzerine etkisi: Kamu sektöründe bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 121-130.
• Bolat, O. İ. (2011). Öz yeterlilik ve tükenmişlik ilişkisi: Lider-üye etkileşiminin arabuluculuk etkisi. Ege Akademik Bakış,11(2), 255-266.
• Buluç, B. (2008). Ortaöğretim kurumlarında örgütsel sağlık ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, (6)4, 571-602.
• Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Steca, P., & Malone, P. S. (2006). Teachers' self-efficacy beliefs as determinants of job satisfaction and students' academic achievement: A study at the school level. Journal of School Psychology, 44(6), 473-490.
• Çetin, F., Basım, N. H., & Karataş, M. (2011). Çalışanların problem çözme becerilerinde örgütsel adalet algısı ve iş tatmininin rolü. Yönetim ve Ekonomi, 18(1), 71-85.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik. Ankara: Pegem Akademi.
• Ekici, G. (2005). Biyoloji öz yeterlik ölçeğinin güvenirliği ve geçerliliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 85-94.
• Gilbert, R. B., Adesope, O., & Schroeder, N. L. (2013). Efficacy beliefs, job satisfaction, stress and their influence on the occupational commitment of English-medium content teachers in the Dominican Republic. Educational Psychology: An International Journal of Experimental Educational Psychology,10(1), 1-24
• Hoy, W.K., Tarter, C.J. and Bliss, J.R. (1990). Organizational climate, school health, and effectiveness: A comparative analysis. Educational Administration Quarterly, 26(3), 260-279.
• Hoy, W. K., & Woolfolk, A. E. (1993). Teachers' sense of efficacy and the organizational health of school. The Elementary School Journal, 93(4), 355-372.
• Karasar, N. (1991). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Klassen, R. M., & Chiu, M. M. (2010). Effects on teachers' self-efficacy and job satisfaction: Teacher gender, years of experience, and job stress. Journal of Educational Psychology, 102(3), 741-756.
• Meydan, C. H. (2011). İş tatmini ve öz yeterliğin örgüt içi girişimciliğe etkisi: Kamu sektöründe bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(1), 25-40.
• Mohammadisadr, M. (2012). Relationship between managers' performance and organizational health. International Education Studies, 5(3), 228-234
• Polatçı, S., Ardıç, K., & Kaya, A. (2008). Akademik kurumlarda örgüt sağlığı ve örgüt sağlığını etkileyen değişkenlerin analizi. Yönetim ve Ekonomi, 15(2), 145-161.
• Ranjdoust, S., & Mirzaei, L. (2012). Investigation of the relationship between organizational health and job satisfaction of school teacher. Journal of Basic and Applied
• Scientific Research, 2(9), 9104-9111.
• Skaalvik, E. M., & Skaalvik, S. (2010). Teacher self-efficacy and teacher burnout: A study of relations. Teaching and Teacher Education, 26(4), 1059-1069.
• Savaş, A. C., & Toprak, M. (2013). Mediation effect of job stress ın the relationship between organizational health and job satisfaction. Ozean Journal of Social Sciences, 6(1), 1-15.
• Şeşen, H., & Basım, N. (2010). Çalışanların adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi: İş tatmininin aracılık etkisi. ODTÜ Geliştirme Dergisi, 37(2), 171-193.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Multivariate analysis of variance and covariance. Using Multivariate Statistics, 3, 402-407.
• Tschannen-Moran, M., & Hoy, A. W. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17(7), 783-805.
• Tekin, M. A. (2005). İlköğretim okullarında görevli yöneticilerin okullarının örgüt sağını algılama düzeyleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, SBE., Bolu.
• Telef, B. B. (2011). The study of teachers’ self-efficacy, job satisfaction, life satisfaction and burnout. Elementary Education Online.10(1), 91-108.
• Tojjari, F., Esmaeili, M. R., & Bavandpour, R. (2013). The effect of self-efficacy on job satisfaction of sport referees. European Journal of Experimental Biology, 3(2), 219-225.
• Turcan, H. G. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin öz yeterlikleri ile iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, EBE, Konya.