II. MEŞRUTİYET DÖNEMİNİN İLK MAARİF İSTATİSTİĞİNDE İSTANBUL’DAKİ OKULLARDA ÖĞRENİM GÖREN GAYRİMÜSLİM VE YABANCI UYRUKLU ÖĞRENCİLER

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 64 - 76, 10.12.2019

Ahmet Vurgun , Eren Akdeniz

Öz

II. Meşrutiyet döneminde eğitim alanında yaşanan gelişmelerden birini istatistik mecmualarının hazırlanması oluşturur. Bu çalışmada dönemin yayınlanan ilk istatistik mecmuasından yararlanılarak, İstanbul’daki belirli okullarda öğrenim gören gayrimüslim Osmanlı tebaası ve yabancı ülke tebaası öğrenciler hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış ve verileri doküman incelemesi yoluyla elde edilmiştir. Çalışmanın temel kaynağını oluşturan istatistik mecmuasındaki cetveller günümüz Türkçesine transkripte edilerek öğrencilerin mensubiyetine ve okullara göre tablolar halinde sunulmuştur. Ardından elde edilen bulgular Osmanlı tebaası gayrimüslim öğrenciler ile ecnebi ülke tebaası gayrimüslim ve Müslüman öğrencilerin durumuna göre yorumlanmıştır. Dönemin politik gelişmelerinin, eğitim faaliyetlerini etkilediği anlaşılmaktadır. Ayrıca hem dönemin eğitim politikalarının anlaşılmasında hem de eğitim tarihi araştırmalarında istatistik bilgilerinin katkı sağlayabileceği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

II. Meşrutiyet

Kaynakça

• Maarif-i Umumiye Nezareti İstatistik Müdüriyeti, Dersaadet ve Vilayette Kain Mekatib-i Resmiye ve Hususiyeye ve Dersaadet’te Bulunan Medaris-i İslamiye ile Kütüphanelere Dair İstatistik Mecmuası, 1327 (1911) İstanbul: Matbaa-i Amire. Tetkik Eserler Akyüz, Y. (2011). Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Pegem Yayınları. Alkan, M. Ö. (2008). Osmanlı İmparatorluğunda Modernleşme ve Eğitim, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, c. 6, 9-84. Ata, B. (1998). II. Meşrutiyet Döneminin Değerli bir Maarifçisi: Fuat Şemsi İnan, Türk Yurdu, sayı 251, s. 98-101. Bayraktar, K. (2014). Makedonya Sorunu ve Avrupa Müdahalesi (1902-1905), Bilig, sayı 69, s. 1-28. Demirel, F. (2012). II. Meşrutiyet’ten Sonra Osmanlı’da Orta Öğretim: Sultânîler, Tarih İncelemeleri Dergisi, c. XXVII, sayı 2, s. 339-358. Dilaver, H. (2002). II. Meşrutiyet Dönemi'nde Yayınlanan Bir İstatistik Mecmuasına Göre Osmanlı Maarifi, Türkler, c.15. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. Engin, V. (2015). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Tarihi Devamlılık, İstanbul: Yeditepe Yayınları. Ergün, M. (2009). II. Meşrutiyet Dönemindeki Eğitim Reformlarının Türk Modernleşmesindeki Yeri, 100. Yılında II. Meşrutiyet Gelenek ve Değişim Ekseninde Türk Modernleşmesi Uluslararası Sempozyumu Bildiriler, Haz. Zekeriya Kurşun, Cemil Öztürk, Yasemin Tümer Erdem, Arzu M. Nurdoğan, İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları. Giorgetti-Meşeci, F. (2016). Eğitim Ritüelleri, İstanbul: Yeni İnsan Yayınları. Gündüz, M. (2013). Osmanlı Eğitim Mirası, Klasik ve Modern Dönem Üzerine Makaleler, Ankara: Doğu Batı Yayınları. Hanioğlu, M. Ş. (2004). Meşrutiyet, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 29, s. 388-393. Kenan, S. (2013). Türk Eğitim Düşüncesi ve Deneyiminin Dönüm Noktaları Üzerine Bir Çözümleme, Osmanlı Araştırmaları, s. XLI, İstanbul. Nurdoğan, A. (2016). Modernleşme Döneminde Osmanlı’da İlköğretim (1869-1914), İstanbul: Çamlıca Yayınları. Şahin M. ve Tokdemir A. (2011). II. Meşrutiyet Döneminde eğitimde Yaşanan Gelişmeler, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(4) , s.851-876. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınları. Vurgun, A. (2018). II. Abdülhamid Döneminde Bursa’da Eğitim-Öğretim Faaliyetleri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.