EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN SU OKURYAZARLIĞI DÜZEYLERİNİN VE GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 19 - 34, 23.06.2023

Ferihan Yazıcı , Nusret Koca

https://doi.org/10.47214/adeder.1199839

Öz

Bu araştırmanın amacı Eğitim Fakültesinde öğrenim gören aday öğretmenlerin su okuryazarlığı düzeylerini ve görüşlerinin incelenmesidir. Bu amaçla karma yöntem araştırmalarından gömülü desen tercih edilmiştir. Araştırmanın nicel verileri 2021-2022 güz eğitim ve öğretim döneminde Google Form aracılığı ile toplanmış, nitel veriler ise araştırmacılar tarafından katılımcılarla birebir görüşmeler yapılarak toplanmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda aday öğretmenlerin su okuryazarlık düzeylerinin belirlenebilmesi için Sözcü ve Türker (2020) tarafından geliştirilen “Su Okuryazarlığı Düzeyi Belirleme Anketi” kullanılmıştır. Araştırmanın nitel boyutu için araştırmacılar tarafından geliştirilen görüşme soruları ile veri toplanmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda 159 öğretmen adayı, nitel boyutunda ise 27 öğretmen adayı ile görüşme yapılmıştır. Araştırmada toplanan nitel verilerin analizinde betimsel analiz tercih edilmiştir. Bu araştırmada elde edilen nicel veriler istatistik paket programı ile analiz edilmiştir. Veriler programa girilmiş ve ölçekte ters madde olarak yer alan maddeler farklı puanlandırılmıştır. Araştırma sonucu ulaşılan verilere normallik testi uygulanmıştır. Verilerin analizi sonucunda tüm ölçeklerde çarpıklık -.17 ve .19 arasında, basıklık -.56 ve .38 arasında yer almaktadır. Örneklemin ölçeklerin her birine verdikleri cevapların cinsiyet değişkeni için t testi uygulanmıştır. Aynı şekilde her bir ölçek için öğrenim görülen alan, anne eğitim durumu, baba eğitim durumu değişkenleri için tek yönlü varyans analizi uygulanmıştır. Araştırmanın sonucunda kadın öğretmen adayların erkek öğretmen adaylara göre yüksek su okuryazarlığı düzeyine sahip oldukları, anne ve baba eğitim düzeylerinin su okuryazarlığı üzerinde etkili olduğunu ve öğretmen adayları arasında Sosyal Bilgiler Eğitimi ve Sınıf Eğitimi alanında öğrenim görenlerin diğer öğretmen adaylarına göre daha yüksek su okuryazarlığı seviyesine sahip oldukları tespit edilmiştir. Ayrıca öğretmen adayları, suların bilinçsiz kullanıldığı ve alınabilecek en önemli önlemin toplumun su kıtlığı konusunda bilinçlendirilmesi gerektiği görüşündedirler.

Anahtar Kelimeler

SU, SU OKURYAZARLIĞI, ÖĞRETMEN adayı, çevre

Kaynakça

• Akın, M. ve Akın, G. (2007), “Suyun Önemi, Türkiye’de Su Potansiyeli, Su Havzaları ve Su Kirliliği”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, 107.
• Aküzüm, T., Çakmak, B., ve Gökalp, Z. (2010). Türkiye’de Su Kaynakları Yönetiminin Değerlendirilmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi. 3(1), 67-74.
• Altın, B.N. ve Oruç, S. (2008). Çocukluk Döneminde Doğa Sporlarının Çevre Eğitiminde Kullanımı , Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(35), 10-18.
• Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı. (UNDP) (2016). Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları. https://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/sustainabledevelopment-goals.html. 18.01.2022tarihinde adresinden erişilmiştir.
• Çakmak, B., ve Gökalp, Z. (2011). İklim Değişikliği Ve Etkin Su Kullanımı. International Journal of Agricultural and Natural Sciences, 4(1), 87-95.
• Dinç, H. (2018). Su okuryazarlığı eğitiminin gerekliliği ve etki gücü üzerine bir deneme, Anadolu Öğretmen Dergisi, 2(2), 169-176
• Ergin, Ö. (2008). “Su Farkındalığı” Üzerine Bir Eğitim Projesi. TMMOB 2. Su Politikaları Kongresi. Ankara, 20-22 Mart 2008.
• Fettahlıoğlu, P. (2018). Algılanan çevresel sorunların çevre okuryazarlık düzeyine göre analizi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 404-425.
• Gezer, A., & Erdem, A. (2018). Su stresi, su kıtlığı ve su tasarrufu hakkında halkın farkındalığının belirlenmesi: Akdeniz Üniversitesi örnek çalışması. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 4(2), 113-122.
• Green, J. C., Krayder, H., ve Mayer, E. (2005). Combining qualitative and quantitative methods in social inquiry. In B. Somekh & C. Lewin (Eds.). Research methods in the social sciences (pp. 275-282). London: Sage.
• Kalaycı, Ş. (2009). Spss Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. ;(4. Baskı). Asil Yayın Dağıtım: Ankara
• Ilgar, R. (2020). Su Okuryazarlığı ve Su Ayak İzi Üzerine Yaklaşımlar. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 13 (73), 294-307.
• Sözcü, U., ve Türker, A. (2020). Su Okuryazarlığı Ölçeğinin Geliştirilmesi. Third Sector Social Economic Review, 55(2), 1155-1168.
• Şahin B., (2016), Küresel Bir Sorun, Su kıtlığı ve Sanal Su Ticareti, Yüksek Lisans Tezi, Çorum Hitit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 128ss.
• Taş, İ.,Gökalp, Z., Özkay, F., Yıldırım, Y., E., Kodal, S., Tüzün, M. ve Akgül, S. (2011). Tarımsal Sulamalarda Su Tasarrufu. GAP VI. Tarım Kongresi, Şanlıurfa. 9(12) 557-562.
• Teksöz, G., Şahin, E., ve Ertepınar, H. (2010). Çevre okuryazarlığı, öğretmen adayları ve sürdürülebilir bir gelecek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(39), 307-320.
• Teşkilatı, D. P. (2001). Uzun vadeli strateji ve sekizinci beş yıllık kalkınma planı 2001-2005. https://dspace.ceid.org.tr/xmlui/bitstream/handle/1/245/ekutuphane3.4.6.20.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• TÜİK (2020). Çevre Koruma Harcama İstatikleri, 2020. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Cevre-Koruma-Harcama-Istatistikleri-2020-37195
• Ursavaş, N. (tarihsiz). Çevresel Atık Farkındalığı ve Su Okuryazarlığı. Bölüm 37.
• Ursavaş, N., Aytar, A. ve Alpay, E. (2020). Farklı öğretim programlarının su ile ilişkili kazanımlar açısından incelenmesi, Anadolu Öğretmen Dergisi, 4(1), 98-113.
• Ursavaş, N. ve Genç, O. (2021). “İnanılmaz Yolculuk” Eğitsel Oyunu İle Ortaokul Öğrencilerinin Su Döngüsü İle İlgili Bilgi Düzeylerinin Geliştirilmesi. FEAD Fen Bilimler Öğretimi Dergisi. 9(1), 38-57
• USİAD, (2007), Su Raporu, Ulusal Su Politikası İhtiyacımız, Ulusal Sanayici ve İşadamları Derneği (USİAD), (Ed. Dursun Yıldız) Ankara, 162ss.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık Ankara
• Yılmaz, M. L., ve Peker, H. S. (2013). Su kaynaklarının Türkiye açısından ekono-politik önemi ekseninde olası bir tehlike: Su savaşları. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 57-74.